Φαινόμενα, τον Ιούλιο στην Ανάφη
Η Συλλογή Kerenidis Pepe και ο οργανισμός Association Phenomenon οργανώνουν φέτος τα φαινόμενα, ένα πρόγραμμα σύγχρονης τέχνης διάρκειας μίας εβδομάδας, που θα πραγματοποιηθεί στην Ανάφη, 5-12 Ιουλίου 2021, με προσκεκλημένους τους χώρους τέχνης 3 137, Enterprise Projects, The Island Club, ΤΟ ΟΧΤΩ και State of Concept Athens, από την Ελλάδα και την Κύπρο.
Τα φαινόμενα —σε πληθυντικό αριθμό— αποτελούν μια εναλλακτική έκδοση του Phenomenon, της μπιενάλε σύγχρονης τέχνης που πραγματοποιείται στην Ανάφη από το 2015. Τα φαινόμενα αντανακλούν και ανταποκρίνονται στην τρέχουσα περίοδο, όποτε έννοιες όπως ο χώρος, οι κοινωνικές συναναστροφές, η μετακίνηση και η κλίμακα έχουν διαστρεβλωθεί, αποκαλύπτοντας τις θεσμικές εξουσίες που συχνά τις καθορίζουν. Μέσα από αυτήν τη διοργάνωση ευελπιστούμε ότι θα αναλύσουμε τους καιρούς που ζούμε ως μια ευκαιρία να αναστοχαστούμε την έννοια του χώρου και, πιο συγκεκριμένα, του δημόσιου χώρου ως ένα πεδίο που δημιουργείται λόγω της παρουσίας των σωμάτων που σχηματίζονται εντός αυτού, στο πλαίσιο μίας διαρκούς πολιτικής διαπραγμάτευσης και όχι ως ένα δοχείο που απλώς τα φιλοξενεί. Ερωτήματα που αφορούν τις χωρικότητες, τις ετεροτοπίες, τις πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας, καθώς και τις έννοιες της συλλογικότητας και της φροντίδας, θα αποτελέσουν τη βάση ενός συλλογικού τρόπου εργασίας και θα γίνουν το αντικείμενο των ερευνητικών και καλλιτεχνικών πρακτικών, όπως και των δράσεων κοινωνικού χαρακτήρα που θα παρουσιαστούν σε στενή συνεργασία πάντα με τους κατοίκους της Ανάφης, ενώ θα σχετίζονται με την ιστορία του νησιού.
Κάθε προσκεκλημένος χώρος τέχνης θα επιμεληθεί μίας ημέρας, προτείνοντας και συντονίζοντας μία δράση που μπορεί να ποικίλει —από μία περφόρμανς, μία προβολή, ή ένα εργαστήριο έως μία διάλεξη, μία συζήτηση, μία λογοτεχνική ανάγνωση ή μία παρουσίαση— και η οποία θα αποτελέσει ένα από τα κεφάλαια μίας ανοιχτής και συνεχιζόμενης αφήγησης που θα εκτυλιχθεί στο χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας. Προτεραιότητα θα δοθεί σε ανοιχτούς-δημόσιους χώρους, οι οποίοι συνδέονται άρρηκτα με την ερευνητική θεματική του προγράμματος, αλλά και για τον περιορισμό της διασποράς της παγκόσμιας πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα εφαρμοστούν όλα τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης για την προστασία των κατοίκων και των επισκεπτών της Ανάφης.
3 137
Rhodiola, a transmission by 3 137, στο Alserkal Arts Foundation, Ντουμπάι, ΗΑΕ, 2019. Φωτογραφία: Νικόλας Λεβεντάκης.
Το 3 137 είναι ένα artist run space στην Αθήνα που ιδρύθηκε το 2012, από την Πάκυ Βλασσοπούλου, τη Χρυσάνθη Κουμιανάκη και τον Κοσμά Νικολάου. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία ενός χώρου συνάντησης για ανταλλαγή ιδεών, συζήτηση και έρευνα. Το πρόγραμμα εστιάζει στη συνεργασία, στη θεσμική κριτική και στην ιδέα της φιλοξενίας. Το 3 137 έχει παρουσιάσει εκθέσεις, περφόρμανς, ομιλίες και εργαστήρια, ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με επαγγελματίες της τέχνης, επιστήμονες και φίλους, καθώς και προγράμματα σε διάλογο με διαφορετικές κοινότητες. Οι ιδρυτές του 3 137 αναπτύσσουν συλλογικά και συνεργατικά το πρόγραμμα σαν ένα κοινό έργο με στόχο τον πειραματισμό και την ανάδειξη υβριδικών μορφών συνύπαρξης.
Tο 3 137 έχει συνεργαστεί με περισσότερους από 200 καλλιτέχνες, επιμελητές, συλλογικότητες, ινστιτούτα και ιδρύματα τέχνης. Πιο πρόσφατα, το πρόγραμμα εστιάζει σε δραστηριότητες που έχουν στόχο την ενεργοποίηση κοινοτήτων, την έρευνα και την παραγωγή λόγου. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν πραγματοποιηθεί τρεις προσωρινοί ραδιοφωνικοί σταθμοί στην Αθήνα (2014, 2020) και στο Ντουμπάι (2019) που παρουσιάζουν συζητήσεις, ηχητικά ντοκουμέντα και έργα. Παράλληλα το 3 137 έχει ιδρύσει την GABRIELA, ένα άυλο ινστιτούτο τέχνης, καθώς και διατηρεί ένα πρόγραμμα παρουσίασης καλλιτεχνικών εκδόσεων. Η GABRIELA ασχολείται με το ρόλο και τη θέση των καλλιτεχνικών πρωτοβουλιών σε θέματα βιωσιμότητας, εργασίας και θεσμοποίησης και η Πολική Αρκούδα, ένας αυτοσχέδιος εκδοτικός οίκος, παρουσιάζει ανά διαστήματα θεματικές εκθέσεις με βιβλία καλλιτεχνών.
ENTERPRISE PROJECTS
Enterprise Projects, Φωτογραφία: Στάθης Μαμαλάκης
Το Enterprise Projects είναι ένα project της επιμελήτριας Δανάης Γιαννόγλου και του καλλιτέχνη Βασίλη Παπαγεωργίου με έδρα την Αθήνα. Το εγχείρημα αυτό έχει ως στόχο τον πειραματισμό και τη συνδιαλλαγή· τον πειραματισμό σχετικά με την επιμελητική πρόταση, την καλλιτεχνική δημιουργία και την αυτοοργανωμένη λειτουργία και τη συνδιαλλαγή με την καλλιτεχνική σκηνή, το αθηναϊκό κοινό, καθώς και τον ίδιο τον χώρο που φιλοξενεί το project. Ως δομή, το Enterprise Projects λειτουργεί αυτόνομα και περιοδικά από τον Σεπτέμβριο του 2015 στους Αμπελόκηπους. Το 2018, το Enterprise Projects ίδρυσε το EP Journal, μία εκδοτική πρωτοβουλία που αφορά τη διαδικτυακή δημοσίευση νέων θεωρητικών και ερευνητικών κειμένων σε σχέση με την τέχνη στα Ελληνικά και στα Αγγλικά. Ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει online, να «κατεβάσει» ή να τυπώσει το κάθε τεύχος, ο σχεδιασμός του οποίου ανταποκρίνεται στις ανάγκες του εκάστοτε κειμένου.
THE ISLAND CLUB
Άποψη της εγκατάστασης, I don’t sleep, I dream, Mαρίνα Ξενοφώντος, The Island Club, Λεμεσός, 2021.
To The Island Club είναι ένας μη κερδοσκοπικός εκθεσιακός χώρος που ιδρύθηκε το 2017 από τον καλλιτέχνη Χριστόδουλο Παναγιώτου. Βρίσκεται στη στοά της Αγοράς Ανεξαρτησίας στο ιστορικό κέντρο της παλιάς Λεμεσού. Φιλοξενεί εκθέσεις Κυπρίων και ξένων καλλιτεχνών και διοργανώνει προβολές, περφόρμανς, εκδόσεις και παρουσιάσεις βιβλίου, καθώς και εκπαιδευτικές επισκέψεις. Στο πρόγραμμά του συμπεριλαμβάνονται ατομικές εκθέσεις των Kara Walker, Απόστολου Γεωργίου, Pierre Leguilon, Eric Baudelaire, Jumana Manna, Δημήτρη Τσουανάτου, και Eileen Myles. Τον Μάρτιο του 2021, το Τhe Island Club εγκαινίασε έναν καινούριο εκθεσιακό χώρο στην Αγορά Ανεξαρτησίας με την ατομική έκθεση I don’t sleep, I dream της Κύπριας καλλιτέχνιδας Μαρίνας Ξενοφώντος.
Ομάδα: Άδωνης Αρχοντίδης, Αντρούλα Καφά, Αριάδνη Διογένους, Κυριάκος Κυριακίδης
ΤΟ ΟΧΤΩ
Άνω βόλτα, κάτω βόλτα, έκθεση φωτογραφίας σε επιμέλεια Βασίλη Νούλα και Κώστα Τζημούλη, Το ΟΧΤΩ, 2020 (έργα: Πάνος Κοκκινιάς, Τάσος Βρέττος, Γιάννης Χατζηασλάνης).
To ΟΧΤΩ αποτελεί πρωτοβουλία ενεργοποίησης ενός χώρου στο κέντρο της πόλης, που επιχειρεί να συνδυάσει την κριτική παρέμβαση με τις καλλιτεχνικές πρακτικές, την έρευνα για την πόλη με την κοινωνική δράση. Το ΟΧΤΩ ξεκίνησε το 2019 από τους Γκίγκη Αργυροπούλου (θεωρητικό, σκηνοθέτη και επιμελήτρια), Βασίλη Νούλα (σκηνοθέτη και εικαστικό) και Κώστα Τζημούλη (εικαστικό και επιμελητή). Μετά από μια σειρά δημόσιων δράσεων κατά την τελευταία δεκαετία, που περιλάμβαναν καλλιτεχνικά και πολιτικά πειράματα και καταλήψεις, ακτιβιστικές δράσεις και παρεμβάσεις, DIY παραστάσεις, εκθέσεις και διοργανώσεις, το ΟΧΤΩ επανεξετάζει τα εργαλεία καλλιτεχνικών και πολιτικών πρακτικών και τις δυνατότητες συνέχειας (πέρα από τρέχουσες προσταγές της βιωσιμότητας) και πειραματίζεται με τα όρια και τις δυνατότητες παρέμβασης και κριτικής δράσης στο μεταβαλλόμενο τοπίο της Αθήνας.
Το ΟΧΤΩ έχει φιλοξενήσει ομαδικές και ατομικές εικαστικές εκθέσεις, θεατρικές περφόρμανς, φεστιβάλ, συζητήσεις, ομιλίες, εργαστήρια, προβολές και πραγματοποιεί καλλιτεχνικές διαμονές (artist residencies) καλλιτεχνών από το εξωτερικό. Μέσα από φόρμες καλλιτεχνικής δράσης, έρευνας, κριτικής παρέμβασης και πειραματισμού αναζητούμε νέες αφηγήσεις για τη δυνατότητα πολιτισμικών πρακτικών στην πόλη και στις δομές της.
STATE OF CONCEPT ATHENS
Chto Delat, It did not happen with us yet, Safe Haven, 2016, 36’ 24”, video, άποψη της έκθεσης, 2020 © State of Concept. Φωτογραφία: Στάθης Μαμαλάκης.
Το State of Concept Athens είναι ένα μη κερδοσκοπικό ινστιτούτο σύγχρονης τέχνης το οποίο ιδρύθηκε το 2013 από την επιμελήτρια και κριτικό τέχνης Ηλιάνα Φωκιανάκη. Στοχεύει να καλλιεργήσει την εκτίμηση της τοπικής και διεθνούς σύγχρονης τέχνης, καθώς και να προάγει τη σύγχρονη καλλιτεχνική και επιμελητική πρακτική. Το State of Concept παρουσιάζει εκθέσεις και δημόσιο πρόγραμμα, εκδηλώσεις και workshops, και παρέχει δωρεάν επαγγελματικές συμβουλές σε νέους καλλιτέχνες και φοιτητές καλών τεχνών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Συνεργάζεται επίσης, με φορείς και ινστιτούτα του εξωτερικού όπου ταξιδεύουν οι εκθέσεις και το δημόσιο πρόγραμμά του, και βρίσκονται σε πόλεις όπως το Άμστερνταμ (Ολλανδία), το Ώκλαντ (Νέα Ζηλανδία), η Λιουμπλιάνα (Σλοβενία), η Νέα Υόρκη (ΗΠΑ), το Παρίσι (Γαλλία), το Ρότερνταμ (Ολλανδία) κ.α.
Βασικός του στόχος είναι να φέρει στο προσκήνιο τις καλλιτεχνικές πρακτικές που αναφέρονται στα σημερινά κοινωνικά φαινόμενα στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο, αντιμετωπίζοντας αυτά τα θέματα από την ελληνική σκοπιά, καθώς η Ελλάδα ως τοποθεσία βρίσκεται —κυριολεκτικά και μεταφορικά— στο μεταίχμιο μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Το ινστιτούτο, ήδη από την ίδρυσή του, ασχολείται με τις μορφές εξουσίας σε σχέση με τη γεωπολιτική, την εθνική ταυτότητα, τις πολιτισμικές και ανθρωπολογικές ιστορίες, ώστε να καταλάβει, να αποδομήσει και να αναδιαμορφώσει τις ιδεολογίες που συντηρούν τις καταφανείς ανισότητες και αδικίες στον σύγχρονο κόσμο.