Ο κομήτης Άτλαντας διασχίζει τον ανοιξιάτικο ουρανό

Ένας πρασινωπός κομήτης, ο Άτλας C/2019 Y4, διασχίζει τον ανοιξιάτικο ουρανό και πλησιάζει σταδιακά τη Γη. Έχει ήδη παρατηρηθεί από αρκετά επαγγελματικά και ερασιτεχνικά τηλεσκόπια, ενώ κάποια στιγμή θα φθάσει να γίνει ορατός και με γυμνό μάτι.

Στις 23 Μαΐου θα βρεθεί στην κοντινότερη απόστασή του από την Γη και στις 31 Μαΐου στην κοντινότερη από τον Ήλιο. Ο κομήτης ανακαλύφθηκε από αστρονόμους στις 28 Δεκεμβρίου 2019, στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου, με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου Μάουνα Λόα της Χαβάης, το οποίο αποτελεί μέρος του συστήματος δύο τηλεσκοπίων ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System).

Ο κομήτης Άτλαντας έχει περίοδο περιφοράς γύρω από τον Ήλιο 4.500 χρόνια, σύμφωνα με την αστροφυσικό Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), η οποία έκανε σχετική δημοσίευση στο ηλεκτρονικό περιοδικό Κόsμος του ΕΑΑ. Στο περήλιο (πλησιέστερη απόσταση από τον Ήλιο) φτάνει σε απόσταση 37,4 εκατομμυρίων χιλιομέτρων ή 0,25 αστρονομικών μονάδων.

Η τροχιά του Άτλαντα παρουσιάζει μεγάλη ομοιότητα με εκείνη του πολύ φωτεινού κομήτη C/1844 Y1 ή Great Comet 1844, ο οποίος είχε παρατηρηθεί για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο 1844 στο ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας από τον καπετάνιο Wilmot, γι’ αυτό αναφέρεται και ως «κομήτης του Wilmot». Λόγω της ομοιότητας της τροχιάς των δύο κομητών, είναι πολύ πιθανό να αποτελούσαν μέρη του ιδίου κομήτη, ο οποίος διασπάστηκε περίπου πριν 5.000 χρόνια.

Τους τελευταίους μήνες η λαμπρότητά του κομήτη αυξάνεται σταδιακά, καθώς προσεγγίζει τον Ήλιο, ενώ η κόμη του μεγαλώνει και εμφανίζεται πρασινωπή. Ορατός δεν είναι ακόμη με γυμνό μάτι, αναμένεται όμως να γίνει προς το τέλος Απριλίου. Τώρα βρίσκεται στον αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης και προς το παρόν μπορεί να παρατηρηθεί μόνο με τηλεσκόπιο ή ισχυρά κιάλια.

Οι προβλέψεις δείχνουν, σύμφωνα με την κ. Μεταλληνού, ότι για ορισμένες εβδομάδες πριν φτάσει στο περήλιο, θα είναι ορατός και με γυμνό μάτι από το βόρειο ημισφαίριο (όπου ανήκει και η Ελλάδα). Οι καλύτερες στιγμές για παρατήρηση θα είναι λίγες ώρες μετά τη δύση του Ηλίου. Προς το τέλος του Μαΐου, πολύ κοντά στο περήλιο και εσωτερικά της τροχιάς του Ερμή, η λαμπρότητά του πιθανώς να γίνει συγκρίσιμη με αυτή της Αφροδίτης.

Οι παρατηρήσεις των τελευταίων δύο εβδομάδων οδηγούν στο ενδεχόμενο της διάσπασης του κομήτη. Μεταξύ 2-5 Απριλίου παρατηρήθηκε μείωση της παραγωγής σκόνης από την ουρά του και μείωση της λαμπρότητας του, παρατηρήσεις που ίσως σημαίνουν την πιθανή διάσπαση του.

Ο αστροφωτογράφος Αντώνης Φαρμακόπουλος αποτύπωσε με τον φακό του τον κομήτη Άτλαντα, σε μια από τις πρώτες φωτογραφίες στην Ελλάδα, στις 29 Μαρτίου, από το παρατηρητήριο του στην Κερατέα Αττικής.