Mπορεί ένας αλγόριθμος να αντικαταστήσει τους νομικούς;
Την πρωτοποριακή μέθοδο τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να προβλέπει με ακρίβεια, σχεδόν 80%, τις δικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) του Στρασβούργου, παρουσίασαν στην Αθήνα ο Έλληνας ειδικός των υπολογιστών και ο πανεπιστημιακός νομικός στη Βρετανία, που είναι δύο από τους βασικούς δημιουργούς της.
Μιλώντας σε εκδήλωση στην Αθήνα, στο Free Thinking Zone, ο δρ. Νικόλαος Αλετράς του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του University College του Λονδίνου (UCL) ως επικεφαλής και ο λέκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ δρ. Δημήτρης Τσαραπατσάνης, επεσήμαναν ότι ο αλγόριθμος που έχουν αναπτύξει αναλύει κείμενα υποθέσεων και, στη συνέχεια, προβαίνει σε πρόβλεψη για το αν παραβιάστηκε κάποιο άρθρο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Σε περίπου τέσσερις στις πέντε περιπτώσεις, το λογισμικό καταλήγει στις ίδιες αποφάσεις με αυτές των πραγματικών δικαστών και η ακρίβεια της πρόβλεψης αγγίζει το 79%.
Οι ερευνητές αξιοποίησαν τη βάση δεδομένων του ΕΔΑΔ για να αντλήσουν έναν σημαντικό όγκο υποθέσεων (συνολικά 584) στην αγγλική γλώσσα. Στη συνέχεια, δημιούργησαν έναν αλγόριθμο μηχανικής εκμάθησης φυσικής γλώσσας (τεχνητής νοημοσύνης), που μπορεί να εντοπίσει κοινά μοτίβα στα κείμενα των αποφάσεων και, στη βάση αυτών, να προβλέψει την έκβαση αποφάσεων. Επίσης, ανέλυσαν κειμενικούς παράγοντες που φαίνεται να βοηθούν στην πρόβλεψη, όπως συγκεκριμένες φράσεις-κλειδιά, το αντικείμενο της εκδικαζόμενης υπόθεσης, ή τις γενικότερες περιστάσεις και του υπόβαθρό της.
Η έρευνα έγινε σε συνεργασία με τον δρ. Βασίλειο Λάμπο (UCL) και τον δρ. Ντάνιελ Πρεότιουτς (Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια).
Όπως ανέφεραν στη διάρκεια της παρουσίασης της μέθοδου, που έχει δημοσιευτεί σε διεθνές περιοδικό πληροφορικής, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το Δικαστήριο, ώστε να ιεραρχεί τις υποθέσεις που εκδικάζει, με βάση τις πιθανότητες παραβίασης κάποιου άρθρου, ενώ μπορεί επίσης να γενικευθεί, κάνοντας χρήση δεδομένων από περισσότερες υποθέσεις σχετικές και με άλλα άρθρα της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Σε καμία περίπτωση, όπως επισήμαναν, η μέθοδος δεν υποκαθιστά τους δικαστικούς λειτουργούς ή τους δικηγόρους, αλλά αποτελεί ένα εργαλείο που μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμο τόσο στην ταχύτερη διεκπεραίωση υποθέσεων όσο και στην ασφαλέστερη αξιολόγησή τους.