«Ευρώπη, οι φράχτες σου σκοτώνουν»
Δευτέρα, 14 Σεπτεμβρίου 2015. Σας παραδίδουμε, σήμερα, αυτή την ανοιχτή επιστολή, μαζί με ένα σωσίβιο που ανήκει σε έναν από τους 15.000 ανθρώπους που διασώθηκαν στη θάλασσα από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF). Αυτό το, φτωχής ποιότητας σωσίβιο, ήταν συχνά η μόνη ασφάλεια που είχε ένας άντρας, μια γυναίκα ή ακόμα κι ένα παιδί κατά την προσπάθειά του να διασχίσει τη θάλασσα για να φτάσει στην Ευρώπη. Σε μερικά από αυτά τα σωσίβια μπορείτε να διαβάσετε προσευχές για ένα ασφαλές ταξίδι ή τα τηλέφωνα συγγενών και φίλων για να ενημερωθούν σε περίπτωση που ο άνθρωπος που φοράει το σωσίβιο δεν καταφέρει να φτάσει ζωντανός. Το γεγονός αυτό μας υπενθυμίζει ότι οι άνθρωποι που κάνουν αυτά τα ταξίδια είναι πλήρως ενήμεροι για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν. Καταλαβαίνουμε, επίσης, πόσο απεγνωσμένοι νιώθουν για να θέτουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους σε τόσο μεγάλο κίνδυνο.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αντιμετωπίζουμε τις επιπτώσεις του ταξιδιού στην υγεία αυτών των ανθρώπων, όπως υποθερμία και αφυδάτωση, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζουμε και πολύ οξείες καταστάσεις όπως σηπτικό σοκ, πνευμονία και τραύματα από κακοποίηση και βία, που απαιτούν άμεση μεταφορά σε κάποια ιατρική δομή για την παροχή εξειδικευμένης ιατρικής φροντίδας. Προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις συνθήκες διαβίωσης για τους ανθρώπους που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ουγγαρία και τη Σερβία. Με τις δράσεις αυτές προσπαθούμε να καλύψουμε τα τεράστια κενά που αφήνουν τα κράτη, τα οποία είτε δεν επιθυμούν ή αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Πολλοί προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, την καταπίεση και τα βασανιστήρια. Άλλοι, από τη φτώχεια, τις διώξεις και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όλοι τους επιθυμούν μια καλύτερη ζωή. Οι έξοδοι διαφυγής ολοένα και λιγοστεύουν καθώς οι χώρες υποδοχής προσφύγων όπως ο Λίβανος, η Τουρκία ή η Ιορδανία έχουν υπερφορτωθεί. Ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με τη χειρότερη κρίση εκτοπισμού πληθυσμών από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παράλληλα, οι συγκρούσεις στη Συρία δεν παρουσιάζουν κανένα σημάδι ύφεσης. Και όμως, η Ευρώπη κλείνει τα σύνορά της.
Η κατηγοριοποίηση «μετανάστες», «πρόσφυγες» ή «αιτούντες άσυλο» δεν περιγράφει επαρκώς την πραγματικότητα που ωθεί τους ανθρώπους αυτούς να ακολουθήσουν ένα μακρύ κι επικίνδυνο ταξίδι. Κάθε άνθρωπος έχει μιαδιαφορετική ιστορία να διηγηθεί για το λόγο που αναγκάστηκε να θέσει τη ζωή του σε κίνδυνο για να φτάσει στην Ευρώπη. Όταν άνθρωποι χρειάζονται ιατρική περίθαλψη, φαγητό, νερό, στέγη, πρέπει να λαμβάνουν αυτή τη βοήθεια ανεξάρτητα από τη νομική τους υπόσταση.
Όταν οι Υπουργοί σας συγκεντρωθούν σήμερα για μια ακόμα Σύνοδο για τη λεγόμενη «μεταναστευτική κρίση», ας λάβετε υπόψη σας ότι οι αποφάσεις που υιοθετήθηκαν στις προηγούμενες συνόδους έχουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να βελτιώσουν την κατάσταση. Ορισμένα μέτρα μάλιστα, έχουν κάνει την κατάσταση ακόμα χειρότερη: οι φράχτες και ο αναγκαστικός έλεγχος των δακτυλικών αποτυπωμάτων το μόνο που καταφέρνουν είναι να ωθούν τους ανθρώπους να επιλέγουν ακόμα πιο επικίνδυνα μονοπάτια. Ζωές εξακολουθούν να χάνονται στη θάλασσα, στις καρότσες των φορτηγών και σε καταυλισμούς όπου οι άνθρωποι ζουν σε απαράδεκτες συνθήκες ακριβώς στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει έρθει η ώρα να τεθεί ένα τέλος σε αυτές τις πολιτικές της αποτροπής. Οι πολιτικές αυτές έχουν μετατρέψει μια προβλέψιμη και διαχειρίσιμη εισροή ανθρώπων σε μία ανθρωπιστική κρίση στις Ευρωπαϊκές ακτές, τα σύνορα, τους σταθμούς τρένων και τους αυτοκινητοδρόμους. Οι πολιτικές αυτές έχουν θέσει σε κίνδυνο το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου. Η τρέχουσα προσέγγιση της «μη υποδοχής» και των κλειστών συνόρων έχει προκαλέσει θανάτους, τραυματισμούς και χάος.
Η Ευρώπη καλείται να υποδεχτεί σήμερα έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που ζητούν βοήθεια και προστασία. Αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν ένα μικρό μόνο κομμάτι από τα εκατομμύρια των εκτοπισμένων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον αβάσταχτο πόνο. Ανεξαρτήτως των εμποδίων, θα συνεχίσουν να έρχονται γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή. Οι τρέχουσες πολιτικές δεν είναι ικανές να αντιμετωπίσουν την παρούσα κατάσταση. Ο μόνος τρόπος για να μπορέσει η Ευρώπη να αποτρέψει μια επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης στο έδαφός της είναι να αντικαταστήσει τους διακινητές με μια ασφαλή, νόμιμη και χωρίς κόστος, εναλλακτική λύση. Σας ζητάμε να υιοθετήσετε μέτρα που να παρέχουν ασφαλή δίοδο σε αυτούς τους ανθρώπους. Πρέπει να εξασφαλιστεί νόμιμη διέλευση στην Ευρώπη από τα θαλάσσια και χερσαία σύνορα αλλά και εντός ΕΕ για τους αιτούντες άσυλο.Πρέπει να τεθούν άμεσα σε εφαρμογή όλες οι εναλλακτικές νόμιμης διέλευσης που επιτρέπουν στους πρόσφυγες να φτάνουν στην Ευρώπη. Πρέπει να βρεθούν αποτελεσματικές λύσεις για τη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο από ένα κράτος μέλος της ΕΕ σε άλλο. Στα σημεία εισόδου, στην Ευρώπη και κατά μήκος των μεταναστευτικών οδών, κρίνεται αναγκαίο να παρέχεται βοήθεια και αποτελεσματική πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου. Κατά την άφιξη, πρέπει να παρέχεται άμεση καταγραφή και πρόσβαση σε καθεστώς προσωρινής προστασίας. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν οδοί νόμιμης διέλευσης και να παρέχονται αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής σε όλους.
Ας καταστήσουμε αυτό το σωσίβιο περιττό. Με ανθρώπινες, αξιοπρεπείς και ασφαλείς εναλλακτικές.
Με εκτίμηση, Τζοάν Λιου, Διεθνής Πρόεδρος Γιατρών Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières).