Μπορούν οι κατσίκες να είναι κυνικές και τα ψάρια να έχουν προσωπικότητα;

Φαίνεται πως υπάρχει ιδιαίτερη σύγχυση για το τι συνέβη στο Βρετανικό Κοινοβούλιο όταν οι βουλευτές συζήτησαν μία τροποποίηση στο Ευρωπαϊκό νομοσχέδιο, που αφορά την αναγνώριση των συναισθημάτων των ζώων. Όσο αφορά στα συναισθήματα αυτά όμως, η επιστήμη δεν μας αφήνει καμία αμφιβολία.

Ο ορισμός των συναισθημάτων είναι απλός, «να μπορείς να αντιλαμβάνεσαι και να νιώθεις πράγματα». Σήμερα, οι περισσότεροι από εμάς θα έλεγαν ότι τα ζώα μπορούν να βιώσουν συναισθήματα, να αφοσιώνονται σε κάτι και να έχουν ξεχωριστές προσωπικότητες. Βέβαια, για πολλές δεκαετίες η ιδέα ότι τα ζώα αναπτύσσουν συναισθήματα ή έχουν προσωπικότητες δε γινόταν δεκτή από τους επιστήμονες. Αυτή η περίεργη άποψη αναπτύχθηκε από το φιλόσοφο του 17ου αιώνα, Ρενέ Ντεκάρτ, ο οποίος ισχυριζόταν ότι τα ζώα δεν έχουν έχουν αισθήματα οποιουδήποτε είδους. Σωματικά ή ψυχολογικά.

Πρόσφατες μελέτες έχουν απομυθοποιήσει την άποψη αυτή.

Αν υπάρχει ένα θηλαστικό που μοιάζει να στερείται αισθημάτων, εκτός ίσως από τον απλό κυνισμό, τότε αυτό θα ήταν η κατσίκα. Οι επιστήμονες όμως, έχουν μπορέσει να αποδείξουν ότι οι κατσίκες εξεγείρονται συναισθηματικά καθώς αντέδρασαν σε διάφορα τεστ που τις υπέβαλαν.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τη συμπεριφορά τους όταν περιμένουν φαγητό, όταν εκνευρίζονται επειδή το φαγητό που θα ήταν η ανταμοιβή τους δεν έχει έρθει και όταν απομονώνονται από την αγέλη τους. Επίσης, χρησιμοποίησαν τη γλώσσα του σώματος τους και τον παλμό της καρδιάς τους για να «υπολογίσουν» τα συναισθήματα που νιώθουν σε κάθε περίπτωση.

Τα άλογα επίσης παρουσιάζουν μια πληθώρα συναισθημάτων. Αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να προκαλεί έκπληξη καθώς τα άλογα είναι ιδιαίτερα κοινωνικά ζώα, με ιδιαίτερα στενή σχέση με την αγέλη τους ενώ η αντίδρασή τους στον κίνδυνο είναι να τρέξουν όσο το δυνατόν πιο μακριά. Στον Καναδά, η ιππασία θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα σπορ, πιο πάνω από τα μηχανοκίνητα και το σκι, και η συναισθηματική κατάσταση των αλόγων είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος στο κομμάτι της ασφάλειας του αναβάτη.

Ερευνητές στη Γαλλία παρατήρησαν το επίπεδο των αισθημάτων και τη δυνατότητα να μάθουν από 184 άλογα από 22 διαφορετικές σχολές ιππασίας. Η ικανότητα των αλόγων να παραμένουν ήρεμα σε μία κατάσταση και να μάθουν γρήγορα ότι μία νέα κατάσταση δεν είναι απειλητική είναι κρίσιμη όταν κάποιος ιππεύει. Για αυτό οι ερευνητές αφοσιώθηκαν σε αυτό το κομμάτι των συναισθημάτων των αλόγων. 

Βρήκαν ότι ένα από τα πιο σημαντικά ερεθίσματα για το πως τα άλογα αντιδρούν, είναι το μέρος που κατοικούν. Τα άλογα τα οποία αφήνονται ελεύθερα στα χωράφια είναι πιθανό να φοβούνται λιγότερο κάποια νέα κατάσταση και να αντιδράσουν πιο ήπια σε σύγκριση με εκείνα που ζουν μέσα σε στάβλους. Παρότι το συμπέρασμα αυτό δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη, η μελέτη δίνει έμφαση στο γεγονός ότι τα άλογα είναι ικανά να νιώσουν συναισθήματα όπως ο φόβος και η ανησυχία.

Ένα άλλο ερώτημα, στις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν το αν τα ζώα έχουν προσωπικότητα. Πλέον είναι κοινά αποδεκτό ότι έχουν, και ότι οι προσωπικότητες τους μπορεί να έχουν τις ίδιες εναλλαγές με τις ανθρώπινες. 

Το κομμάτι αυτό της έρευνας που προκαλεί μεγαλύτερη έκπληξη, είναι ότι η ανάπτυξη προσωπικότητας παρατηρείται ακόμα και στα ψάρια, που συνήθως θεωρείται ότι στερούνται συναισθημάτων. Οι επιστήμονες έχουν βρει ότι η προσωπικότητα ενός ψαριού μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του να ξεπερνάει συγκεκριμένα εμπόδια όταν μεταναστεύει.

Ο λόγος για τον οποίο, όλες αυτές οι μελέτες που αφορούν τα συναισθήματα των ζώων, την προσωπικότητα και την ικανότητα τους να νιώσουν πόνο, φόβο και στρες, είναι ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι επιπτώσεις που έχουν στην ευημερία τους. Ακόμα και αν ο νόμος αναγνωρίζει ότι τα ζώα έχουν συναίσθηση για το τι τους συμβαίνει, θα συνεχίσουν να νιώθουν φόβο ή να βιώνουν πόνο όταν οδηγούνται για σφαγή.

Είναι δύσκολο να μειωθεί ο φόβος και το στρες που νιώθουν τα ζώα τα οποία οδηγούνται προς σφαγή, ή χρησιμοποιούνται για αθλήματα και ψυχαγωγία. Όμως γίνεται ακόμα πιο δύσκολο όταν ο νόμος δεν αναγνωρίζει πως τα ζώα είναι όντα με συναίσθηση για των οποίων την ευημερία οφείλουμε να ενδιαφερθούμε. 

Πηγή: theconversation.com