COP28: Η «ώρα της αλήθειας» για τη βιομηχανία φυσικού αερίου και πετρελαίου

Θα συμβάλει στην κλιματική κρίση ή θα είναι μέρος της λύσης; Η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου θα πρέπει να πάρει «δύσκολες αποφάσεις τώρα» για να επισπευστεί η μετάβασή της στις καθαρές πηγές ενέργειας και να μειωθούν οι εκπομπές της, υπογραμμίζει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας μία εβδομάδα πριν από την COP28.

Θα πρέπει να «επιλέξει ανάμεσα στο αν θα συμβάλει στην κλιματική κρίση που επιδεινώνεται ή θα είναι μέρος της λύσης, υιοθετώντας τον δρόμο της καθαρής ενέργειας», επισημαίνει ο ΔΟΕ σε «ειδική έκθεσή» του, που είναι αφιερωμένη στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων κατά την ενεργειακή μετάβαση.

«Εντός ενός πλαισίου επιδείνωσης της κλιματικής κρίσης, που τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τα βασικά τους προϊόντα», οι ειδικοί του ΔΟΕ εκθέτουν τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις ώστε οι δραστηριότητές τους να συνάδουν με τον πιο φιλόδοξο στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Για να ακολουθήσουν αυτήν την πορεία, οι παραγωγοί θα πρέπει να αφιερώνουν το 50% των δαπανών τους για επενδύσεις στις καθαρές ενέργειες ως το 2030, πέραν των ποσών που χρειάζεται να δαπανήσουν για να μειώσουν τις δικές τους εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δηλαδή αυτές που οφείλονται στις δικές τους δραστηριότητες.

Ο δρόμος είναι μακρύς: το 2022, αυτοί επένδυσαν περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια (18,3 δισεκατομμύρια ευρώ) στις καθαρές ενέργειες, μόλις το 2,5% του συνόλου των επενδυτικών τους δαπανών, διευκρινίζει ο ΔΟΕ μία εβδομάδα πριν από την έναρξη των εργασιών της COP28 στο Ντουμπάι, όπου προαναγγέλλεται να γίνει μάχη ανάμεσα στα κράτη για το μέλλον των ορυκτών καυσίμων.

«Στην COP28 στο Ντουμπάι θα είναι η ώρα της αλήθειας για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου», συνόψισε ο Φατίχ Μπιρόλ, ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας κατά την παρουσίαση της έκθεσης.

Ο τομέας θα πρέπει «να πάρει δύσκολες αποφάσεις τώρα», επέμεινε, καθώς φέτος πετρελαϊκοί όμιλοι, όπως οι BP και Shell, και χθες, Τετάρτη, ο Enel, ανακοίνωσαν αναθεώρηση προς τα κάτω κάποιων από τους στόχους τους για ενεργειακή μετάβαση.

«Αν οι κυβερνήσεις παραμείνουν με σταυρωμένα τα χέρια και επιτρέπουν κάθε πετρελαϊκή εταιρεία να προσπαθεί να είναι η τελευταία που θα μείνει όρθια, όλοι θα χάσουμε», αντέδρασε η Κάισα Κόσονεν, πολιτική συντονίστρια στην Greenpeace International.

«Ριζική αλλαγή»

Για να επιτευχθεί η ουδετερότητα άνθρακα το 2050, κάτι το οποίο αποτελεί προϋπόθεση για να εξακολουθήσει να είναι εφικτός ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου, ο ΔΟΕ υπολογίζει ότι η κατανάλωση πετρελαίου και φυσικού αερίου θα πρέπει να μειωθεί κατά πάνω από 75% σε αυτόν τον χρονικό ορίζοντα, κάτι το οποίο για να επιτευχθεί χρειάζεται σημαντική ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Σε αυτό το σενάριο «η μείωση της ζήτησης είναι αρκετά μεγάλη ώστε να μην υπάρχει ανάγκη για κανένα νέο συμβατικό μακροπρόθεσμο σχέδιο πετρελαίου ή φυσικού αερίου», επισημαίνει ο ΔΟΕ, υπενθυμίζοντας μια από τις συστάσεις του το 2021 που είχε προκαλέσει μεγάλο θόρυβο.

Παράθυρα ευκαιρίας ανοίγουν για τον τομέα, αλλά κάτι τέτοιο προϋποθέτει «ριζική αλλαγή» στις επενδύσεις.

Οι εταιρείες αυτές διπλασίασαν αναμφιβόλως το 2022 τις επενδύσεις τους στις καθαρές ενέργειες, αλλά παρά ταύτα αυτές αντιπροσωπεύουν μόνον το 1,2% του συνόλου των παγκόσμιων επενδύσεων υπέρ της απανθρακοποίησης. Και το 60% στηρίζεται μόνον στους τέσσερις «μεγάλους» (Equinor, TotalEnergies, Shell, BP), που αφιέρωσαν καθένας γύρω στο “15-25%” των επενδύσεών τους στην μετάβαση.

Ωστόσο το αίτημα του ΔΟΕ δεν περιορίζεται στους ιδιωτικούς κολοσσούς –«τους μεγάλους»– στους οποίους αντιστοιχεί μικρότερο ποσοστό από το 13% της παραγωγής και των παγκόσμιων αποθεμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Αφορά επίσης τις ισχυρές εθνικές εταιρείες που ανήκουν πλήρως ή εν μέρει στα κράτη.

Η μάχη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής συνιστάται εξάλλου, σύμφωνα με τον Φατίχ Μπιρόλ, να «απαλλαγούμε από την ψευδαίσθηση ότι η λύση είναι η δέσμευση απίστευτα υψηλών ποσοτήτων άνθρακα», την ώρα που αυξάνονται οι επικρίσεις για τις τεχνολογίες αυτές που είναι πολύ δημοφιλείς στην πετρελαϊκή βιομηχανία και υπόσχονται τη δέσμευση CO2 από την ατμόσφαιρα και την αποθήκευσή του.

Κατά τον ΔΟΕ, χρειάζεται κυρίως οι ίδιες οι εταιρείες να καθαρίσουν την αυλή τους για να μπορέσουν να μειώσουν τις εκπομπές από τις δικές τους δραστηριότητες κατά 60% ως το 2030.

«Η στρατηγική μετάβασης της κάθε επιχείρησης μπορεί και πρέπει να περιλαμβάνει σχέδιο μείωσης των εκπομπών που προέρχονται από τις δικές της δραστηριότητες», σημειώνει ο ΔΟΕ. Ο οργανισμός επιμένει κυρίως στις στρατηγικές μείωσης των εκπομπών μεθανίου –που αντιστοιχούν στο ήμισυ των εκπομπών από τις δραστηριότητες του τομέα–, οι οποίες θα μπορούσαν να «υλοποιηθούν με χαμηλό κόστος».

Η παραγωγή, η μεταφορά και η επεξεργασία του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προκαλούν σχεδόν το 15% των παγκόσμιων εκπομπών που συνδέονται με την ενέργεια, ενώ οι υπόλοιπες οφείλονται στην καύση ορυκτών καυσίμων από τα οχήματα ή για τη θέρμανση.

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)