ΓΕΩ Μυθολογία | από τον Μύθο στην Αλήθεια: Μία διαδραστική περιοδική έκθεση για την ελληνική μυθολογία και τα φυσικά φαινόμενα

Την Παρασκευή, 6 Μαΐου 2022, ανοίγει στο ευρύ κοινό η διαδραστική περιοδική έκθεση «ΓΕΩ Μυθολογία | από τον Μύθο στην Αλήθεια», η οποία φιλοξενείται στο Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πρόκειται για μία πρότυπη έκθεση, αφιερωμένη στην ελληνική μυθολογία και, πιο συγκεκριμένα, σε επιλεγμένους ελληνικούς μύθους, οι οποίοι ερμηνεύονται, μέσω διεπιστημονικής προσέγγισης, σε σχέση με γεωλογικά, παλαιοντολογικά και κλιματολογικά φαινόμενα, δεδομένα και μεταβολές της αρχαιότητας.

To ενδιαφέρον και σύνθετο αυτό θέμα παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό. Ο προϊστορικός άνθρωπος, τόσο στον αιγαιακό-ελλαδικό χώρο όσο και αλλού, υπήρξε μάρτυρας κοσμογονικών αλλαγών, κλιματικών μεταβολών, πλημμυρικών και κατακλυσμικών φαινομένων, έντονης σεισμικότητας και ηφαιστειακής δραστηριότητας. Οι αλλαγές αυτές είχαν αντίκτυπο στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες, επέδρασαν στη διαμόρφωση της θρησκευτικής συνείδησης και συνεπακόλουθα στη δημιουργία μύθων. Ο άνθρωπος της προϊστορικής εποχής υπήρξε επίσης δημιουργός μεγάλων γεωτεχνικών και εγγειοβελτιωτικών έργων, τα οποία ήταν τόσο σημαντικά και προηγμένα για την εποχή τους, ώστε να μυθοποιηθούν και να διαμορφώσουν σύμβολα, θρύλους και ήρωες-προστάτες, όπως είναι ο Ηρακλής. Ακόμα και τα απολιθώματα εξαφανισμένων ζώων της Μεσογείου, δυσερμήνευτα ευρήματα για τον προϊστορικό άνθρωπο, έδωσαν έναυσμα και αυτά για τη δημιουργία μύθων.

Με άλλα λόγια, στην έκθεση, με κεντρική ιδέα την διερεύνηση των –όχι πάντα ξεκάθαρων– ορίων μεταξύ μύθου και αλήθειας, οι ελληνικοί μύθοι, καθώς και μύθοι άλλων λαών, εξετάζονται ως πυρήνες ιστορικής πραγματικότητας και όχι ως απλά αποκυήματα της φαντασίας των ανθρώπων.

Η πρωτοτυπία της έκθεσης έγκειται και στο γεγονός ότι σε αυτήν κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν ψηφιακές διαδραστικές εφαρμογές, που ενσωματώνουν τεχνολογίες αιχμής, καθώς και πλούσιο πολυμεσικό περιεχόμενο, με στόχο την παρουσίαση ιδιαίτερων και ενίοτε δυσνόητων θεμάτων με ελκυστικό, εύληπτο, παιδαγωγικό και ψυχαγωγικό τρόπο. Αναλυτικά, πρόκειται για:

• μία διαδραστική τράπεζα με δυνατότητα αναγνώρισης φυσικών αντικειμένων, η οποία συνδυάζεται με ένα σύστημα ευρείας προβολής, αποτελούμενο από εννέα οθόνες, 
• ένα διαδραστικό βιβλίο, όπου αξιοποιούνται τεχνολογίες μικτής πραγματικότητας και, με χρήση ειδικών γυαλιών, προβάλλονται τρισδιάστατες απεικονίσεις, μορφές και ολογράμματα,
• ένας διαδραστικός επιδαπέδιος χάρτης, ο οποίος είναι τυπωμένος πάνω στο πάτωμα και προσφέρει πληροφόρηση μέσω
• μιας ειδικά σχεδιασμένης, μεταφερόμενης συσκευής επισκόπησης σημείων ενδιαφέροντος,
• μία διαδραστική μακέτα, στην οποία γίνεται projection mapping από ψηλά και προβάλλονται στην επιφάνειά της infographics, διαγράμματα και animation,
• μία διαδραστική εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας, με την οποία ενεργοποιείται οπτικοακουστικό υλικό σε φορητή συσκευή (τάμπλετ), όταν αυτή στρέφεται σε επιλεγμένα σημεία των εκθεσιακών επιφανειών,
• μία διαδραστική εφαρμογή διαχείρισης και αναπαραγωγής ηχοτοπίων με χρήση κατευθυντικών ηχείων, χάρη στην οποία δημιουργούνται ειδικές ζώνες ακρόασης ηχητικών αποσπασμάτων στον χώρο της έκθεσης.

Η αρχιτεκτονική επίλυση της έκθεσης βασίζεται στη λογική του «box in the box», δηλαδή στον σχεδιασμό, διαμόρφωση και εγκατάσταση ενός ολοκληρωμένου εκθεσιακού χώρου, μικρής σχετικά έκτασης (~180 τ.μ.), σε μία υφιστάμενη υποδομή. Αξιοσημείωτη είναι η περιορισμένη παρουσία φυσικών τεκμηρίων και αντικειμένων, καθώς οι ίδιες οι εφαρμογές δεν λειτουργούν μόνο ως εκφραστικά και εννοιολογικά εργαλεία, αλλά και ως εμβληματικά στον χώρο εκθέματα. Χαρακτηριστικές είναι επίσης οι έντονες γραφιστικές συνθέσεις στις μεγάλες, λευκές επιφάνειες που είναι τοποθετημένες περιμετρικά του εκθεσιακού χώρου.

Συμπερασματικά, σε ένα σύγχρονο και δυναμικό εκθεσιακό περιβάλλον, όπου αξιοποιούνται και αλληλοσυμπληρώνονται με πρωτότυπο και καινοτόμο τρόπο οι ψηφιακές τεχνολογίες, τα νέα μέσα, διαδραστικά και οπτικοακουστικά, ο αρχιτεκτονικός και γραφιστικός σχεδιασμός, η επιστημονική έρευνα και γνώση, ο επισκέπτης καλείται να ανακαλύψει τη σύνδεση μεταξύ μύθου και επιστήμης μέσα από μία ολοκληρωμένη –βιωματική, γνωστική, αισθητική και αισθητηριακή– εμπειρία.

Για τις ανάγκες της έκθεσης πραγματοποιήθηκε ενδελεχής γεωμυθολογική έρευνα, η οποία περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, βιβλιογραφική και αρχειακή έρευνα, μελέτη της αρχαίας γραμματείας, καταγραφή, συγκριτική ανάλυση και επεξεργασία γεωλογικών και άλλων δεδομένων, γεωλογικές έρευνες και εργασίες πεδίου με γεωτρήσεις και λήψεις πυρήνων εδάφους, εργαστηριακές αναλύσεις και έλεγχοι. Επιπρόσθετα, δημιουργήθηκε πολυμεσικό και εποπτικό υλικό διαφόρων κατηγοριών, όπως οπτικοακουστικές παραγωγές, animation video, τρισδιάστατα μοντέλα και περιβάλλοντα, εικόνες, σχέδια, χάρτες, ηχητικά περιβάλλοντα, πιστά αντίγραφα απολιθωμάτων, που διαδραματίζουν άλλοτε πρωτεύοντα και άλλοτε επικουρικό ρόλο στην εκθεσιακή αφήγηση.

Η έκθεση αποτελεί τελικό αποτέλεσμα του ερευνητικού έργου «INNOVEXPO – Ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών για την εμπλουτισμένη και διαδραστική παρουσίαση εκθέσεων», που υλοποιήθηκε κατά την περίοδο 2018-2022 στο πλαίσιο της Δράσης Εθνικής Εμβέλειας «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ». Η έκθεση διοργανώνεται από την TETRAGON AE και τον Τομέα Ιστορικής Γεωλογίας-Παλαιοντολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που υπήρξαν οι δύο εταίροι του προαναφερθέντος ερευνητικού έργου.

Εγκαίνια έκθεσης

Παρασκευή, 6 Μαΐου 2022, 18:00

Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας ΕΚΠΑ, Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, Αθήνα

Διάρκεια έκθεσης

Μάιος – Δεκέμβριος 2022

Η είσοδος στην έκθεση είναι ΔΩΡΕΑΝ.