Τη στιγμή που είχαμε αρχίσει να παίρνουμε ανάσες από την αποκλιμάκωση των κρουσμάτων και να αισιοδοξούμε για ένα κάπως πιο ξέγνοιαστο καλοκαίρι, νέα αγωνία ήρθε να μας επαναφέρει στην επώδυνη πραγματικότητα της πανδημίας. Ο λόγος για τη μετάλλαξη Δέλτα που έχει σημάνει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως συναγερμό και φέρνει προ των πυλών το 4ο κύμα. Τα ερωτήματα είναι πολλά καθώς ο εχθρός μοιάζει πάλι άγνωστος. Είναι πιο μεταδοτικό το νέο στέλεχος; Οδηγεί σε βαρύτερη νόσηση; Εχει διαφορετικά συμπτώματα; Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο; Το εμβόλιο μας προστατεύει;
1. Είναι πολύ πιο μεταδοτική από άλλες μεταλλάξεις
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά έως τώρα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, το κυριότερο χαρακτηριστικό της νέας “απειλής” είναι ότι είναι πιο μεταδοτική σε σχέση με όλες τις μεταλλάξεις έως σήμερα. Η μεταδοτικότητα της Δέλτα είναι κατά 50%-70% μεγαλύτερη σε σχέση με την Αλφα, δηλαδή το γνωστό βρετανικό στέλεχος, και κατά 100% υψηλότερη συγκριτικά με τον αρχικό ιό, που ξεκίνησε από τη Γουχάν.
Η μετάλλαξη έχει επεκταθεί σε περισσότερες από 92 χώρες και στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί επίσημα έως σήμερα 54 περιστατικά – σημειωτέον η επιτήρηση αφορά σε συγκεκριμένο και μικρό δείγμα. Προβλέπεται ότι θα επικρατήσει παγκοσμίως έως το τέλος του καλοκαιριού και η παραλλαγή θα αφορά στο 90% των νέων λοιμώξεων, κάτι από το οποίο δεν θα ξεφύγει ούτε η χώρα μας. Ήδη ενοχοποιείται για την έντονα αυξητική τάση της τελευταίας εβδομάδας. Οι αριθμοί δείχνουν εμφατικά την ανάγκη άμεσου εμβολιασμού και τήρηση των μέτρων αυτοπροστασίας ώστε να μην φουντώσει το 4ο κύμα μέσα στο καλοκαίρι και οδηγήσει ξανά σε περιοριστικά μέτρα: Χθες ανακοινώθηκαν 1797 νέα κρούσματα, αυξημένα κατά 197% σε σχέση με μία εβδομάδα πριν (Τρίτη 29/6) και κατά 342,6%σε σχέση με δύο εβδομάδες πριν.
2. Οι ανεμβολίαστοι κινδυνεύουν περισσότερο
Τα άτομα που απειλούνται ιδιαίτερα είναι κυρίως τα ανεμβολίαστα, ανάμεσα στα οποία εντάσσονται και έφηβοι κάτω των 18 ετών καθώς και παιδιά. Για εφήβους άνω των 15 μόλις χθες έγινε γνωστή η θετική εισήγηση της ελληνικής Επιτροπής Εμβολιασμών ώστε να εμβολιαστούν εθελοντικά, για τα παιδιά, όμως, δεν υπάρχει ακόμη σχετική σύσταση.
Επιπλέον, στον πληθυσμό – στόχο της μετάλλαξης είναι και ένα μικρό ποσοστό ατόμων που λόγω χρόνιων νοσημάτων ή θεραπείας δεν έχουν δημιουργήσει ικανά αντισώματα από τον εμβολιασμό.
Στην Ελλάδα εκτεθειμένο στη μετάλλαξη είναι ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού καθώς ακόμη η χώρα βρίσκεται μακριά από το τείχος της συλλογικής ανοσίας. Το 47,7% του γενικού πληθυσμού (56% των ενηλίκων) είναι εμβολιασμένοι τουλάχιστον με μία δόση και το 38,2% του γενικού πληθυσμού (45% των ενηλίκων) έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το 60%-70% ανοσίας – που είχε τεθεί ως αρχικός στόχος – δεν αρκεί για προστασία από τη νέα μετάλλαξη. Αυτό φάνηκε από τη Βρετανία και το Ισραήλ όπου έχει υψωθεί ένα τείχος ανοσίας 60%, ωστόσο οι επιδημιολογικοί δείκτες επιδεινώθηκαν. Πλέον, υπολογίζεται από επιστήμονες ότι η συλλογική ανοσία πρέπει να ξεπεράσει το 80%.
3. Ο εμβολιασμός είναι η καλύτερη προστασία απέναντι στην μετάλλαξη Δέλτα
Σύμφωνα με τους Οργανισμούς Φαρμάκων ΗΠΑ και Ευρώπης (FDA, EMA) και τα τέσσερα εμβόλια που χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα είναι αποτελεσματικά. Την προστασία του κάθε εμβολίου παρουσίασε προχθές στην επίσημη ενημέρωση στο υπουργείο Υγείας η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου. Το Pfizer και κατ’ επέκταση και το Moderna (εφόσον πρόκειται για ίδιας τεχνολογίας, mRNA, εμβόλια) αγγίζει το ποσοστό του 96%, το AstraZeneca το ποσοστό του 92%, ενώ σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα το Johnson&Johnson προστατεύει κατά 85%. Τα ποσοστά αυτά αφορούν σε προστασία έναντι σοβαρής νόσου και της ανάγκης εισαγωγής για νοσηλεία στο νοσοκομείο όπως και προστασία από θάνατο. Η προστασία από το να κολλήσει κάποιος, χωρίς να κινδυνεύσει, είναι μικρότερη. Επίσης, η προστασία αυτή παρέχεται μετά από δύο δόσεις εμβολίου και όχι μία, που προστατεύει από το μεταλλαγμένο στέλεχος μόλις κατά 33%.
Εν τω μεταξύ, το νέο στέλεχος έχει συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα. Καταρροή, πονόλαιμος, πονοκέφαλος και πυρετός είναι τα συνηθέστερα. Αντιθέτως, η ανοσμία και η απουσία γεύσης καθώς επίσης και ο βήχας φαίνεται να μην είναι τόσο συνηθισμένα στη νέα μετάλλαξη.
4. Ο εμβολιασμός των νέων είναι κρίσιμος
Δεδομένου ότι οι νέοι εντάχθηκαν τελευταίοι στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, η εξάπλωση της Δέλτα θα τους απειλήσει πριν ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό τους ή πριν προλάβουν να τον ξεκινήσουν εφόσον είναι προγραμματισμένος για το επόμενο διάστημα.
Οσον αφορά στους εφήβους, η σύσταση ώστε να εμβολιαστούν ήρθε νωρίτερα ακριβώς λόγω των φόβων από το μεταλλαγμένο στέλεχος. Η Επιτροπή Εμβολιασμών εισηγήθηκε θετικά ώστε εθελοντικά να εμβολιαστούν έφηβοι από 15 έως 17 ετών, με εμβόλια mRNA. H πλατφόρμα θα ανοίξει την ερχόμενη εβδομάδα και η ακριβής διαδικασία θα ανακοινωθεί την επόμενη Δευτέρα. Παιδιά και έφηβοι έχουν μικρό αλλά υπαρκτό κίνδυνο νόσησης. Αποτελούν, σύμφωνα με τα στοιχεία των ΗΠΑ, το 14,1% του συνόλου των περιπτώσεων.
Oι έφηβοι μεταδίδουν τον ιό ευκολότερα σε σχέση με τα παιδιά μικρότερης ηλικίας. Γι’ αυτό και έχουν παρατηρηθεί επιδημικές εξάρσεις που συνδέονται με τις εξωσχολικές δραστηριότητες των εφήβων. Το γεγονός ότι αποτελούν άτομα με δυνατότητα αυξημένης διασποράς του ιού, αποτελεί ένα στοιχείο υπέρ του εμβολιασμού που θα συμβάλλει στην επαναφορά στην κανονικότητα, την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και την κοινωνική δραστηριότητά τους.