Ο Μανώλης Μαυροματάκης είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες στον χώρο του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Αυτή την περίοδο βρίσκεται στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού όπου υποδύεται σαρωτικά έναν «κλασικό» Έλληνα πατέρα, που το αυθαίρετο εξοχικό του απειλείται από την πρώτη ιδιωτικοποίηση δημόσιας γης στον Ερημίτη της Κέρκυρας, νησί καταγωγής της Αλεξάνδρας Κ* που έχει γράψει το έργο.
Με αφορμή την παράσταση ο Μανώλης Μαυροματάκης εξομολογείται κάποια λίγα αλλά καίρια πράγματα που του έμαθε η ζωή.
«Έγινα ηθοποιός μάλλον για να καταφέρω να ανέβω πάνω στη σκηνή και να νικήσω τη ντροπή μου και το φόβο μου. Ήμουν ντροπαλό παιδί και είμαι ακόμη ντροπαλός. Στην πρόβα ντρέπομαι να εκτεθώ αμέσως.»
Αρκετά πράγματα χτίζονται ερήμην μας. Αρκεί να μην είναι πάρα πολλά. Καλό όμως είναι να το αποδεχθείς και να ξέρεις ότι δεν μπορείς να τα ελέγχεις όλα.
Εάν έχεις μεγαλώσει σε ένα όμορφο περιβάλλον ασκείσαι, χωρίς να το καταλαβαίνεις, στην ομορφιά. Τα πιο ωραία μου παιδικά χρόνια τα έχω περάσει από τα εφτά μέχρι τα δέκα μου στην Ποσειδωνία της Σύρου, στη Ντελαγκράτσια. Εκεί νομίζω πρωτοέμαθα τι είναι ομορφιά.
Τη συνειδητοποίηση την αναζητάς όταν κάτι δεν πάει καλά. Όταν συμβαίνει κάτι άσχημο, τότε είναι που ψάχνουμε να δούμε γιατί μας συμβαίνει αυτό. Συνήθως τα καλά τα θεωρούμε αυτονόητα και ότι μας αξίζουν.
Ο πατέρας στο έργο της Αλεξάνδρας (Κατσαρού) έχει δικαιολογήσει πλήρως τον εαυτό του, το ίδιο έχουν κάνει και τα παιδιά του. Πάνε να αντιμετωπίσουν το καινούριο που τους εμφανίζεται, με τον ίδιο τρόπο που έχουν μάθει μέχρι τότε να ζουν.
Εγώ για να παίξω τον πατέρα, πρέπει να τον αναλύσω αλλά και να τον δικαιολογήσω. Δυστυχώς κάνει κι αυτός το ίδιο. Ασχολείται μόνο με τα δίκια του και θεωρεί ότι είναι ντε φάκτο σωστός.
Ο οικογενειάρχης στο Ο εχθρός μου κάνει κάτι απολύτως ακραίο, φτάνει στην αυτοδικία και μάλιστα εν ψυχρώ. Γιατί όμως σκοτώνει ένας άνθρωπος καλλιεργημένος, ιδεολόγος; Και γιατί ο Αντώνης που υποδύομαι τώρα παραφρονεί; Τι θα μπορούσε να τους προστατέψει, να μην τους αφήσει να φτάσουν εκεί που έφτασαν; Η αγάπη, μια αγκαλιά απ’ τις γυναίκες ή τις μανάδες τους. Θα μου πεις κι εσύ τώρα περιμένεις τα πάντα από τις γυναίκες; Όχι, είναι κοινή η ευθύνη.
Κυρίως μέσα από την οικογένεια μαθαίνεις πώς ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι. Όταν αγαπιούνται οι γονείς σου μαθαίνεις κι εσύ τι είναι αγάπη, και έρωτας.
Όταν πάω ως θεατής στο θέατρο η προσδοκία μου είναι περισσότερο να συγκινηθώ και λιγότερο να θαυμάσω, γιατί αυτό τελειώνει πολύ γρήγορα. Θέλω έστω και για μια στιγμή να συγκινηθώ και αυτή η στιγμή το ξέρω πως θα διαρκέσει περισσότερο, θα απλώσει, όπως πέφτει ένα πετραδάκι και ταράζει όλη την επιφάνεια μιας ήρεμης λίμνης.
Η αθωότητα, ένα είδος αθωότητας είναι προϋπόθεση για τη συγκίνηση. Αυτό πολλές φορές το συναντώ σε ερασιτεχνικές παραστάσεις γιατί εκεί από την αρχή υπάρχει η παραδοχή ότι «δεν είμαι δεξιοτέχνης».
Αν όμως με συγκινήσει ένας επαγγελματίας αυτό είναι ακόμα σπουδαιότερο. Οι ηθοποιοί παίζουμε «άσχημα» παιγνίδια με τον εαυτό μας. Προσπαθούμε να μας πείσουμε και να σας πείσουμε ότι είμαστε «αθώοι». Αυτό εγώ το εκτιμώ πολύ. Τελικά η υποκριτική είναι μια δουλειά για διεστραμμένους.
«Εκνευριζόμουν που με ταύτιζε ο κόσμος όλος με τι διαφήμιση, ενώ εγώ είχα κι ένα άλλο παρελθόν. Ε, και λοιπόν; Αφού το έκανα κι αυτό, είμαι κι αυτό. Και οι άνθρωποι που συναντώ και με αναγνωρίζουν, ε δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν κι όλο μου το βιογραφικό.»
Έγινα ηθοποιός μάλλον για να καταφέρω να ανέβω πάνω στη σκηνή και να νικήσω τη ντροπή μου και το φόβο μου. Ήμουν ντροπαλό παιδί και είμαι ακόμη ντροπαλός. Στην πρόβα ντρέπομαι να εκτεθώ αμέσως.
Υποφέρω που δεν μπορώ από την πρώτη πρόβα να εκτεθώ και να μου πουν «Είσαι τέλειος». Πραγματικά υποφέρω. Βαθύς ναρκισσισμός. Στο τέλος κάτι κάνω αλλά αυτό έχει αφήσει τα σημάδια του πάνω μου.
Ωχ, θα μιλήσουμε για τη διαφήμιση; Τώρα αρχίζουν τα ψυχαναλυτικά.
Διαλύθηκα με όλο αυτό. Ήταν κι αυτή η ατάκα, που εγώ την έβαλα. Έσκαψα τον λάκκο μου με τα ίδια μου τα χέρια. Τι το ήθελα το σλόγκαν; Από την άλλη, ενώ ένιωθα από τις αντιδράσεις έξωθεν πως όλο ετούτο είχε τη δική του αξία, εγώ στενοχωριόμουν, ζοριζόμουν και ταράχτηκα πολύ.
Πρώτα διότι είχα χάσει το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και την ανεμελιά μου όταν περπατώ στο δρόμο. Αυτό ακόμα με πιέζει, αλλά εντάξει τι να κάνουμε. Εξάλλου πάντα κάτι παίρνεις, κάτι χάνεις.
Και δεύτερο και σπουδαιότερο, διότι εκνευριζόμουν που με ταύτιζε ο κόσμος όλος με τι διαφήμιση, ενώ εγώ είχα κι ένα άλλο παρελθόν. Ε, και λοιπόν; Αφού το έκανα κι αυτό, είμαι κι αυτό. Και οι άνθρωποι που συναντώ και με αναγνωρίζουν, ε δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν κι όλο μου το βιογραφικό.
Μερικές φορές κατηγορώ τη δουλειά μου για το άγχος μου. Και ύστερα καταλαβαίνω πως δεν είναι αυτή η πηγή του. Άλλοτε λέω «άντε, δεν αντέχω, θέλω να ξεκουραστώ», αλλά μετά από λίγο «να ξεκουραστώ; Θα τρελαθώ». Αυτό που κάνω στο Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας, σωματικά με εξουθενώνει, αλλά ξεκουράζει την ψυχή μου.
Όταν ήμουν πολύ μικρός ζούσαμε σε ένα χωριό της Εύβοιας διότι ο πατέρας μου ήταν ενωμοτάρχης της χωροφυλακής∙ ήταν ένα ορεινό χωριό, ο Οξύλιθος Κύμης. Ήμουν κακόφαγο παιδάκι και για να πάρω τα πάνω μου με πήγαιναν στον αγροτικό γιατρό για να μου κάνει δυναμωτικές ενέσεις, που εγώ τις φοβόμουν. Μια από τις φορές αυτές, θυμάμαι πως για μα με κάνει ο πατέρας μου να ξεχαστώ λιγάκι από το άγχος για την ένεση, άρχισε να μου κάνει διάφορα αστεία να γελάμε, ξεκαρδίστηκα. Και μια στιγμή μ’ αρπάζει από το χέρι και αρχίζουμε να τρέχουμε γελώντας προς το ιατρείο, μέσα από τους δρόμους του χωριού. Ενωμοτάρχης άνθρωπος… Ήτανε νέος, κι έτρεχε με μεγάλο διασκελισμό, κι εγώ μικρούλης, πιτσιρίκι τόσο δα, με κάτι ποδαράκια τόσα δα, οπότε για να τον προλάβω, καθώς με κρατούσε κι απ’ το χέρι, εγώ «πέταγα». Για να μπορέσω να ακολουθήσω τους δικούς του διασκελισμούς, αναγκαζόμουν να πετάω, και αυτό μου άρεσε πολύ και μ’ έκανε να ξεκαρδίζομαι ακόμα περισσότερο. Κι ας πήγαινα για να μου κάνουν ένεση που τη φοβόμουν και μου προκαλούσε άγχος.
Αυτή η πρώτη πτήση μου, ήταν και είναι ακόμα ο δικός μου ορισμός της ευτυχίας. Και ας έχει μέσα της και λίγο φόβο. Κι ας με αγχώνει και λιγάκι. Ξέρω όμως μέσα μου βαθιά ότι αυτήν την πτήση ανακαλώ, και ίσως και να την αναζητώ, κάθε φορά που ανεβαίνω στη σκηνή.