Η Κομισιόν βάζει «κόφτη» στην αύξηση δαπανών το 2024 στην Ελλάδα
Για το 2024, η Επιτροπή ζητά τη διασφάλιση μιας “συνετής δημοσιονομικής πολιτικής”, με τον περιορισμό της ονομαστικής αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο, όχι περισσότερο από 2,6%.
Η “σύσταση”, αφορά και την Ελλάδα που ουσιαστικά, το 2024, (με βάση το ύψος των δαπανών που είναι εγγεγραμμένο στον φετινό προϋπολογισμό και φτάνει περίπου στα 100 δισ. ευρώ), θα πρέπει να βάλει μια “οροφή” στην αύξησή τους, στο επίπεδο των 2,5-2,6 δισ. ευρώ. “Λαμβάνοντας υπόψη τις εκτιμήσεις για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, θα ήταν σκόπιμη μια βελτίωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου κατά τουλάχιστον 0,3% του ΑΕΠ για το 2024.
Για να διασφαλιστεί μια τέτοια βελτίωση, η αύξηση των καθαρών εθνικών χρηματοδοτούμενων πρωτογενών δαπανών το 2024 δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 2,6%”, σημειώνει η Κομισιόν στη σύσταση της προς τα κράτη μέλη.
Βέβαια, με βάση, το κείμενο των δημοσιονομικών κατευθύνσεων, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι ελληνικές στοχεύσεις, που έχουν αποτυπωθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, που απέστειλε στα τέλη Απριλίου στις Βρυξέλλες, η απερχόμενη ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, είναι πιο κάτω από τον “πήχη” των Βρυξελλών, παρά την ενσωμάτωση των προβλέψεων για το νέο Μισθολόγιο στο Δημόσιο.
Σημειώνεται ότι στο Πρόγραμμα Σταθερότητος που έστειλε στις Βρυξέλλες η Αθήνα, στις 30 Απριλίου, το Υπουργείο Οικονομικών προβλέπονται μια σειρά από παροχές και νέα μέτρα. Συγκεκριμένα, έχουν εγγραφεί, μεταξύ άλλων, αυξήσεις μισθών, ύψους μισού δισ. ευρώ, στους δημοσίους υπαλλήλους, νέες αυξήσεις συντάξεων ύψους περίπου 4% από 1.1.2024 και επιπλέον μέτρα ύψους 0,1% του ΑΕΠ για το 2024, όπως η αύξηση κατά 8% στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (κόστος 49 εκατ. ευρώ ετησίως), μείωση ασφαλιστικών εισφορών, το επίδομα μητρότητας σε ελεύθερες επαγγελματίες και αγρότισσες, μόνιμη απαλλαγή πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από φαρμακευτική δαπάνη κλπ.
“Υποθέτοντας ότι οι πολιτικές θα μείνουν αμετάβλητες, η εαρινή πρόβλεψη της Επιτροπής για το 2023 προβλέπει ότι οι “καθαρές” εθνικά χρηματοδοτούμενες πρωτογενείς δαπάνες θα αυξηθούν κατά 0,7% το 2024, ποσοστό χαμηλότερο από το συνιστώμενο ρυθμό ανάπτυξης” αναφέρεται σχετικά. Με άλλα, λόγια, κάθε σκέψη για άλλες παροχές ή δαπάνες, που υπερβαίνουν τον “κόφτη” της αύξησης, αυτομάτως παίρνουν “κόκκινη” κάρτα από την Κομισιόν.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τις αναλυτικές εκθέσεις και τις νέες οδηγίες – συστάσεις ανά χώρα στο πλαίσιο ελέγχων του Εαρινού εξαμήνου που ανακοίνωσε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι 14 από τις 27 χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν ελλείμματα στον προϋπολογισμό τους. Για αυτό τίθεται ένα πλαφόν ανά χώρα στην αύξηση των “καθαρών πρωτογενών κρατικών δαπανών”.
Σε σχέση με άλλες συστάσεις που κάνει το ενδιαφέρον εστιάζεται στην μείωση των κρατικών χρεών προς τους ιδιώτες (συντάξεις κτλ), τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, την έγκαιρη κατάθεση του κεφαλαίου με προτάσεις δράσεων στο REPowerEU, με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του, την ενίσχυση των δομών πρωτοβάθμιας Υγείας, την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, τη μεταρρύθμιση του Δημοσίου, την μείωση των κόκκινων δανείων και την ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και την εντατικότερη προσπάθεια στο μέτωπο των πλειστηριασμών.
“Το ενδιαφέρον των οφειλετών εξακολουθεί να είναι μέτριο για την πλατφόρμα 2ης ευκαιρίας (δηλαδή τις βασικές διαδικασίες αφερεγγυότητας) και ακόμη πιο περιορισμένο για τη διαδικασία εξυγίανσης (δηλαδή αναδιάρθρωση εντός δικαστηρίου) και τον μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης”, παρατηρεί η Κομισιόν σημειώνοντας ότι: “Αυτό θα μπορούσε εν μέρει να αποδοθεί στην αντίληψη περί έλλειψης αξιόπιστης απειλής κατάσχεσης”.
Να σημειωθεί ότι στη 2η Έκθεση Μεταπρογραμματικής Εποπτείας για την Ελλάδα η Κομισιόν εκφράζει την αντίθεσή της για την έκτακτη ρύθμιση των 72 δόσεων και την αναβίωση των 120 δόσεων που προώθησε η κυβέρνηση για ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από για τα χρέη της ενεργειακής κρίσης προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά Ταμεία.
“Οι αρχές άνοιξαν ξανά τα προγράμματα ρύθμισης οφειλών και δημιούργησαν ένα νέο σχήμα διακανονισμού, πέραν την μόνιμη “πάγια ρύθμιση” τονίζει η Έκθεση συμπληρώνοντας τα εξής: “Η επαναλαμβανόμενη δημιουργία έκτακτων ρυθμίσεων (…) θα μπορούσε να υπονομεύσει την αξιοπιστία της πάγιας ρύθμισης και είναι επιζήμια για την πειθαρχία των πληρωμών” .
Η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει υπερβολικές ανισορροπίες, αλλά οι ευπάθειές της φαίνεται να υποχωρούν, μεταξύ άλλων λόγω της προόδου της πολιτικής. Αυτό καταγράφει η νέα έκθεση της Κομισιόν στο πλαίσιο της παρουσίασης του εαρινού Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για την οικονομία που πάντως προβλέπει… σφίξιμο στο ζωνάρι.
Η Κομισιόν παρέχει καθοδήγηση για τα κράτη μέλη υπό την μορφή συστάσεων.
Σε 4 συστάσεις προχωρά η Κομισιόν για την Ελλάδα:
1. Να τερματίσει τα ισχύοντα μέτρα στήριξης της ενέργειας έως το τέλος του 2023, χρησιμοποιώντας τη σχετική εξοικονόμηση για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος. Σε περίπτωση ανανέωσης των αυξήσεων στην τιμή της ενέργειας που θα απαιτήσουν μέτρα στήριξης, να διασφαλιστεί ότι αυτά στοχεύουν στην προστασία στα ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, να είναι δημοσιονομικά προσιτά και να διατηρούν κίνητρα για εξοικονόμησης ενέργειας.
Διασφάλιση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, ιδίως με τον περιορισμό της ονομαστικής αύξησης των εθνικά χρηματοδοτούμενων καθαρών πρωτογενών δαπανών το 2024 σε όχι περισσότερο από 2,6%.
Διατήρηση των εθνικά χρηματοδοτούμενων δημόσιων επενδύσεων και διασφάλιση της αποτελεσματικής απορρόφησης των επιχορηγήσεων του Ταμείου και άλλων κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Για την περίοδο μετά το 2024, να συνεχίσει να ακολουθεί μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακή και βιώσιμη εξυγίανση, σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα συμβάλλουν σε υψηλότερη διατηρήσιμη ανάπτυξη, ώστε να επιτευχθεί μια συνετή μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική δημοσιονομική θέση.
Με βάση τις μεταρρυθμίσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, βελτίωση της φιλικότητας του φορολογικού συστήματος προς τις επενδύσεις με τη θέσπιση προκαταβολής φόρου στο σύστημα φορολογικών αποφάσεων, διεύρυνση της φορολογικής βάσης, μεταξύ άλλων με την αναθεώρηση της τρέχουσας φορολογικής δομής για τους αυτοαπασχολούμενους, και να ενισχύσει τη φορολογική συμμόρφωση με την επέκταση της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Διατήρηση και αύξηση της αυτονομίας της φορολογικής διοίκησης με την επέκταση της εντολής της για την ανάπτυξη και διαχείριση των πληροφοριακών συστημάτων της και τους ανθρώπινους πόρους. Διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης ενώ διασφαλίζοντας ότι μπορεί να προσελκύσει τις κατάλληλες δεξιότητες και διατηρώντας τη συνοχή με την ενιαίο μισθολογικό πλέγμα. Να επιδιώξει τη συνεχή μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
2. Διατήρηση της δυναμικής στη σταθερή εφαρμογή της ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας στο σχέδιο και ταχεία ολοκλήρωση του κεφαλαίου REPowerEU με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του. Διασφάλιση της συνεχιζόμενης επαρκούς διοικητικής ικανότητας ενόψει της μεγέθους του σχεδίου. Συνέχιση της ταχείας εφαρμογής της πολιτικής συνοχής προγραμμάτων, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
3. Για να εξασφαλιστεί επαρκής και ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του πλαισίου πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και να υιοθετηθούν ισχυρότερα κίνητρα για την εγγραφή ενός επαρκούς αριθμού οικογενειακών γιατρών, ώστε να επιτευχθεί πλήρης πληθυσμιακή κάλυψη και καταγραφή του πληθυσμού. Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του κτηματολογίου με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και την ίδρυση και λειτουργία του Ελληνικού Οργανισμού Κτηματολογίου.
4. Μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και περαιτέρω επιτάχυνση της διαφοροποίησης της οδών εφοδιασμού ενέργειας. Περαιτέρω επέκταση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή των νέων νομικών πλαισίων για τη διαδικασία αδειοδότησης και για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, αυξάνοντας την ικανότητα του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της αποθήκευσης, προωθώντας την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και τη θέσπιση νομοθετικών πλαισίων για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου και βιομεθανίου. Ενίσχυση της εφαρμογής μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για ενεργειακά φτωχά νοικοκυριά και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, καθώς και προσπάθειες πολιτικής με στόχο στην παροχή και την απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση. Στήριξη για την απαλλαγή του τομέα των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές, ιδίως με την προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων.
Η εαρινή έκθεση της Κομισιόν, βάζει σε βαθιά “κατάψυξη” τουλάχιστον για την επόμενη διετία, τις τριετίες – ήτοι το επίδομα προϋπηρεσίας που ελάμβαναν έως το 2012 οι μισθωτοί με τον κατώτατο μισθό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει αργή μείωση του ποσοστού ανεργίας τα επόμενα χρόνια, ώστε να διαμορφωθεί στο 11,8%, το 2024.
Ακόμη πιο συντηρητική – και κατά συνέπεια απογοητευτική για τους μισθωτούς – είναι η πρόβλεψη του Προγράμματος Σταθερότητας που κατατέθηκε στην Κομισιόν, καθώς παραπέμπει το «ξεπάγωμα» των τριετιών στους κατώτατους μισθούς του ιδιωτικού τομέα, στο ακόμη πιο μακρινό 2027.
Συγκεκριμένα, εκτιμά ότι η ανεργία αναμένεται να μειωθεί σε 11,8% το 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 10,9% το 2024, 10% το 2025 και 9,8% το 2026. Αλλά και στον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους, η εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου για το ποσοστό της ανεργίας το 2023 είναι ότι θα διαμορφωθεί στο 12,7%.
Να σημειωθεί ότι προϋπόθεση για να ξεπαγώσουν οι τριετίες είναι το ποσοστό της ανεργίας μεσοσταθμικά σε ετήσια βάση να πέσει κάτω από 10%.
Μάλιστα, ακόμη και κατά την προεκλογική περίοδο, ο κ. Κωστής Χατζηδάκης, ερωτώμενος για το θέμα δεν απέκλειε οι όποιες αποφάσεις να ληφθούν στο τέλος του 2023 με Ιανουάριο του 2024, υπό την προϋπόθεση όμως, να έχει πέσει η ανεργία κάτω από το 10%.
Όπως δε, εξηγούν οι ειδικοί, ακόμη κι αν ξεπαγώσουν οι τριετίες, οι αυξήσεις 10% ανά τριετία, θα αρχίσουν να μετρούν από εκείνη τη χρονική περίοδο και όχι αναδρομικά από το 2012 που «πάγωσαν».
Έτσι, για παράδειγμα, κάποιος μισθωτός με προϋπηρεσία 3 ετών την 1η Ιανουαρίου 2012 και προσαύξηση 10% στο μισθό του, αν δεν είχαν παγώσει οι τριετίες θα έπρεπε να πάρει επιπλέον 10% την 1η Ιανουαρίου 2015, κλείνοντας δηλαδή 6 χρόνια δουλειάς και επιπλέον 10% την 1η Ιανουαρίου 2018 όταν έκλεισε 9 χρόνια προϋπηρεσίας, δηλαδή, συνολικά αύξηση της τάξης του 30% (10% από την πρώτη τριετία και +20% από τις δύο επόμενες).
Όμως, ήρθε η Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 6, στο τέλος Φεβρουαρίου του 2012, σε εφαρμογή του δεύτερου μνημονίου και μαζί με την δραματική μείωση του κατώτατου μισθού, προβλέφθηκε το πάγωμα των τριετιών έως ότου η ανεργία πέσει σε μονοψήφιο ποσοστό.
Ακόμη κι αν αυτό συμβεί, για παράδειγμα το 2025, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι ο χρόνος θα ξεπαγώσει στο παράδειγμά μας, από το 2015 και μετά. Αν και υπάρχουν εισηγήσεις ώστε να μετρήσουν αναδρομικά οι τριετίες όταν έχουν διανυθεί στον ίδιο εργοδότη, μέχρι τώρα η ΝΔ δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της.
Όπως δεν έχει ξεκαθαριστεί και το τι θα συμβεί με τους υψηλότερους μισθούς. Από τη στιγμή που δεν προβλέπεται κάτι ρητά στην κλαδική ή την επιχειρησιακή σύμβαση, εάν δεν υπάρξει ρητή πρόβλεψη σε νέο νόμο, ο εργοδότης μπορεί να θεωρήσει ότι οι τριετίες εμπεριέχονται στο μισθό.
Μετά και την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 780 ευρώ μεικτά, οι αποδοχές με τις παγωμένες τριετίες έχουν διαμορφωθεί ως εξής:
- Προϋπηρεσία 0-3 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 780 ευρώ
- Προϋπηρεσία 3-6 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 858 ευρώ και 1001 σε 12μηνη βάση
- Προϋπηρεσία 6-9 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 936 ευρώ και 1092 σε 12μηνη βάση
- Προϋπηρεσία 9 έτη και άνω έως τον Φεβρουάριο του 2012: 1.014 ευρώ και 1.183 σε 12μηνη βάση.