Πέντε πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τις ισπανικές εκλογές

Τρίτες βουλευτικές εκλογές σε σχεδόν τέσσερα χρόνια, εκτόξευση της άκρας δεξιάς, καταλανική κρίση: πέντε πράγματα που πρέπει να ξέρουμε για την Ισπανία, όπου διεξάγεται την Κυριακή η ψηφοφορία των βουλευτικών εκλογών.

Κίνδυνος πολιτικής αστάθειας

Είναι η τρίτη φορά σε τέσσερα χρόνια που οι Ισπανοί καλούνται στις κάλπες. Και ο κίνδυνος πολιτικού αδιεξόδου είναι σημαντικός.

Εάν ο απερχόμενος πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ θεωρείται ότι θα είναι ο νικητής σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) φαίνεται ότι απέχει πολύ από την απόλυτη πλειοψηφία. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να επιδιώξει συμμαχίες με την ριζοσπαστική αριστερά των Podemos, σε πλήρη αποσύνθεση, και με τοπικά κόμματα, δηλαδή τους καταλανούς αυτονομιστές. Η υπόθεση μίας συμμαχίας με τους φιλελεύθερους Ciudadanos μοιάζει απίθανη, αφού το κόμμα τείνει χείρα προς το Λαϊκό Κόμμα (PP).

Απίθανη θεωρείται σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις και μία κυβερνητική πλειοψηφία που θα περιλαμβάνει το Λαϊκό Κόμμα, τους Ciudadanos και το ακροδεξιό Vox.

Η πολιτική αστάθεια στην Ισπανία χρονολογείται από το 2015, το τέλος του δικομματισμού με την εμφάνιση των Ciudadanos και των Podemos, και καταλήγει σε πολιτικό αδιέξοδο. Νέες εκλογές ακολούθησαν τον Ιούνιο 2016 και κατέληξαν στην ανάληψη της εξουσίας από τον Μαριάνο Ραχόι.

Εμφάνιση της άκρας δεξιάς

Είναι το νέο στοιχείο των εκλογών αυτών. Απαλλαγμένη από την άκρα δεξιά από τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο το 1975, η Ισπανία μπορεί να δει την θριαμβευτική είσοδο στο κοινοβούλιο του Vox, με τη υπερεθνικιστική ρητορική, που περιλαμβάνει μεταξύ των υποψηφίων του απόστρατους στρατηγούς απολογητές του φρανκισμού. Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το Vox θα στείλει περί τους 30 βουλευτές στην 350μελή βουλή.

Ανύπαρκτη στις δημοσκοπήσεις εδώ και έναν χρόνο, η παράταξη προκάλεσε σεισμό στις τοπικές εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου στην Ανδαλουσία, εξασφαλίζοντας περί το 11% των ψήφων και βοηθώντας το PP και τους Ciudadanos να εκθρονίσουν τους σοσιαλιστές από το ιστορικό του προπύργιο.

Ενας μη εκλεγμένος απερχόμενος πρωθυπουργός

Αφού έχασε στις τελευταίες εκλογές, όπου δεν εξασφάλισε παρά 84 έδρες, στο χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην πρόσφατη ιστορία του PSOE, ο Πέδρο Σάντσεθ κατόρθωσε να αναλάβει την ηγεσία της κυβέρνησης τον περασμένο Ιούνιο χάρις στην πρόταση μομφής, που υποστηρίχθηκε από τους Podemos, τους καταλανούς και τους βάσκους αυτονομιστές, κατά του Μαριάνο Ραχόι, όταν το κόμμα του καταδικάσθηκε για διαφθορά.

Καταλονία

Ενάμιση χρόνο μετά τη απόπειρα απόσχισης της Καταλονίας τον Οκτώβριο 2017, στην σοβαρότερη πολιτική κρίση που γνώρισε η Ισπανία τα τελευταία 40 χρόνια, το καταλανικό ζήτημα παραμένει στο κέντρο των συζητήσεων.

Λίγες ημέρες μετά την έναρξη της ιστορικής δίκης των πρώην ηγετών του καταλανικού αυτονομιστικού κινήματος, οι καταλανοί αυτονομιστές έπεισαν τον Φεβρουάριο τον Πέδρο Σάντσεθ να προκηρύξει πρόωρες εκλογές αρνούμενοι να εγκρίνουν τον προϋπολογισμό της κυβέρνησής του.

Ο Σάντσεθ, που θα προτιμούσε να μην χρειάζεται την στήριξή τους για την εξασφάλιση πλειοψηφίας, επανέλαβε πρόσφατα ότι αρνείται την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, αλλά υποσχέθηκε περισσότερη αυτονομία.

Η δεξιά και η άκρα δεξιά, που κατηγορούν τον Σάντσεθ για «προδοσία», επειδή προσπάθησε να ανοίξει διάλογο με τους αυτονομιστές, έχουν κάνει τις επιθέσεις κατά των καταλανών «πραξικοπηματιών» μότο της προεκλογικής τους εκστρατείας.

Οικονομία

Επειτα από σοβαρή ύφεση και πολλά χρόνια δραστικής λιτότητας, η Ισπανία γνώρισε την ανάκαμψη με τρεις συνεχείς χρονιές ρυθμού ανάπτυξης άνω του 3%, από το 2015 μέχρι το 2017. Ομως, αυτός ο ρυθμός επιβραδύνεται (2,6% το 2018 και 2,2% που προβλέπεται για το 2019) και η ανεργία (στο 14,7% κατά το πρώτο τρίμηνο), στο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη μετά την Ελλάδα, παραμένει η βασική ανησυχία των Ισπανών.