14/11/1840, η γέννηση του Ιμπρεσιονισμού

Η φράση του Πώλ Σεζάν «ο Κλώντ Μονέ δεν είναι παρά ένα μάτι, αλλά τι μάτι!» συνοψίζει αφενός το θαυμασμό του ζωγράφου για το συνάδελφό του, αλλά φανερώνει και τη βαθύτερη αιτία που οι ιμπρεσιονιστές πήραν αυτό το προσωνύμιο. Και βέβαια, την τρομερή συνειδητοποίηση πως η οπτική αντίληψη, θαυμαστή ικανότητα την οποία διαθέτουν οι άνθρωποι, αποτελεί το κύριο εργαλείο για κάθε καλλιτέχνη. Η λέξη ιμπρεσιονισμός, προήλθε από το κλασικό έργο του Μονέ, «Impression, soleil levant»(ελλ.τίτλος «Εντύπωση: Ήλιος που ανατέλλει», 1872), πιθανότατα το γνωστότερό του έργο, που παρουσιάστηκε τον Απρίλη του 1874 στην πρώτη έκθεση των ιμπρεσιονιστών. Η ίδια η λέξη δε θα είχε σημασία χωρίς την ταύτισή της με την τακτική αυτού του τότε νέου καλλιτεχνικού κινήματος, που τάραξε τους τεχνοκρίτες της εποχής, οι οποίοι έσπευσαν να θεωρήσουν τους νεωτερισμούς ως εξοργιστικά ριζοσπαστικούς, άρα και απορριπτέους. 

Γιατί ο Μονέ και οι καλλιτεχνικοί του συνοδοιπόροι, ζωγράφιζαν όπως ένιωθαν, όπως έβλεπαν. Αποτύπωναν στον καμβά την εντύπωση και όχι τη λεπτομέρεια του ρεαλισμού. Δεν έχουν τόση σημασία οι καλοσχηματισμένες γραμμές των μορφών(αν κι έδινε και σε αυτές αξία σε αρκετά έργα του), αλλά το συναίσθημα που πηγάζει μέσα από το συνδυασμό του χρώματος, αγνοώντας ουσιαστικά τις τότε παραδοσιακές φόρμες (ακόμη ένας λόγος να εξοργιστούν οι κριτικοί). Αυτό εξηγεί και τις σειρές από πίνακες με το ίδιο τοπίο σε διαφορετικό φως που συνήθιζε να φτιάχνει, όπως οι περίφημες «Θημωνιές» του.

Ο Μονέ γεννήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1840 στο Παρίσι, γιος παντοπώλη. Τα πρώτα του έργα ήταν κάποιες καρικατούρες συμπολιτών του σε ηλικία 15 ετών, αλλά λίγα χρόνια μετά ήταν που θα γνώριζε έναν άνθρωπο-σταθμό που θα διαμόρφωνε την καλλιτεχνική του οπτική: Το ζωγράφο Εζέν Μπουντέν, που ουσιαστικά τον μύησε στη ζωγραφική τοπίων, ενώ αντάλλασσαν απόψεις γενικότερα περί Τέχνης. Σε εκείνα τα πρώτα χρόνια της ζωής του σχημάτισε αρκετές δυνατές φιλίες, οι οποίες θα έτρεφαν τόσο την καλλιτεχνική όσο και την προσωπική του ζωή, μιας και θα τον καθιέρωναν ως ένα σταθερό σημείο στους κύκλους των ιμπρεσιονιστών, φτιάχνοντας έτσι γύρω του ένα ολόκληρο θεωρητικό υπόβαθρο. 

Προς το τέλος της ζωής του, κι αφού είχε χάσει και τις δυο συζύγους του, ο Μονέ ένιωθε έντονα συμπτώματα κατάθλιψης, στα οποία σίγουρα συνέβαλλε και η φτώχεια που τον κατέτρεχε σε όλη του τη ζωή, αλλά και τα προβλήματα όρασης που αντιμετώπιζε, με τον καταρράκτη να δυσχεραίνει απίστευτα το έργο του. Παρ’όλα αυτά συνέχισε μέχρι το τέλος της ζωής του –5 Δεκέμβρη 1926– να παράγει έργο κι ευτυχώς για εμάς δεν έκανε πράξη τις μηδενιστικές του σκέψεις που του υπαγόρευαν να καταστρέψει τα έργα του πριν πεθάνει. ΠΗΓΗ: Μεγάλοι Ζωγράφοι-Μονέ, ειδική έκδοση της εφημερίδας Καθημερινή.

Τα έργα του Κλώντ Μονέ

Ένα σπάνιο φιλμ με το Μονέ να ζωγραφίζει στον κήπο της κατοικίας του στο Giverny, το 1915.

https://www.youtube.com/watch?v=BJE4QUNgaeg