6. Ευρωπαϊκή Κρίση Χρέους
Η κρίση χρέους στους κόλπους της Ευρωζώνης ξεσπά στα τέλη του 2009, όταν σειρά από κράτη της νομισματικής ένωσης – Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία και Κύπρος – αδυνατούν να εξυπηρετήσουν ή να χρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, κεντρικός άξονας της κρίσης είναι η αδυναμία των κρατών να διασώσουν τις συστημικές τράπεζές τους μέσα από το πέρασμά τους υπό κρατικό έλεγχο, χωρίς τη στήριξη τρίτων μερών, όπως της ΕΚΤ, του EFSF, του ESM και του ΔΝΤ.
Συνταξιούχοι περιμένουν έξω από τράπεζα, μετά την επιβολή των capital controls. Η Ελλάδα είναι μεταξύ της ρήξης με την Ευρώπη και της αποδοχής ενός τρίτου μνημονίου, που σημαίνει περαιτέρω μέτρα για τους πολίτες.
Αν και τα αίτιά της θα πρέπει να αναζητηθούν στη διαχείριση του δημόσιου χρέους από τις χώρες του ευρώ και στις συστημικές αδυναμίες ΕΕ και Ευρωζώνης, η ευρωπαϊκή κρίση χρέους επιταχύνεται και εντείνεται εξαιτίας της κρίσης που ξέσπασε στις ΗΠΑ το 2007. Τα κράτη της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξυπηρέτηση του χρέους τους έχουν ταυτόχρονα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό ελλείμματος – κατά παράβαση του ορίου του 3% που έχει τεθεί το 1992 από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ – ενώ τα επιτόκια δανεισμού – τα λεγόμενα spreads – διαγράφουν σημαντική άνοδο, ως αποτέλεσμα της δυσπιστίας αγορών και επενδυτών για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους των προβληματικών οικονομιών.
Τα επιτόκια δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης στα χρόνια της κρίσης.
Τα υψηλά επιτόκια δανεισμού καθιστούν για τα υπερχρεωμένα κράτη απαγορευτική την έξοδο στις αγορές, για την εξεύρεση κεφαλαίων και την εξυπηρέτηση του χρέους. Αν και υπήρξαν ιδιαιτερότητες στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η κρίση σε κάθε χώρα (στην Κύπρο, για παράδειγμα, επιβλήθηκε κούρεμα των καταθέσεων, μέτρο που δεν εφαρμόστηκε σε καμία άλλη χώρα), Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία και Κύπρος χρειάστηκαν κατά κανόνα τη στήριξη των ευρωπαϊκών μηχανισμών στήριξης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ESM, EFSF) και του ΔΝΤ, της λεγόμενης Τρόικα, για να αποφύγουν το φάσμα της χρεοκοπίας όσο καιρό δεν είχαν πρόσβαση στις αγορές. Αντάλλαγμα για την οικονομική στήριξη μέσω πακέτων διάσωσης ήταν κατά κανόνα οι μειώσεις των κρατικών δαπανών (μισθοί, συντάξεις, κοινωνικές παροχές), και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε κράτος και τραπεζικό σύστημα.
Η Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης. Αδυνατώντας να εξυπηρετήσει το χρέος της, η χώρα μπήκε στο μηχανισμό στήριξης, το λεγόμενο μνημόνιο, το 2010. Η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη χώρα που θα λάβει τρίτο πακέτο διάσωσης, μετά τη συμφωνία της 13ης Ιουλίου.