4. Οι πετρελαϊκές κρίσεις του ’73 και του ’79
Η πετρελαϊκή κρίση του 1973 θεωρείται το πρώτο γεγονός μετά το Κραχ του ’29 με μόνιμο οικονομικό αποτέλεσμα. Το 1970 οι ΗΠΑ αγγίζουν τη μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου στην ιστορία τους. Τα επόμενα χρόνια, ωστόσο, οι πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες της χώρας δεν τις επιτρέπουν να διατηρήσει την ίδια παραγωγή βαρελιών πετρελαίου, με συνέπεια τη σταδιακή μείωση της εγχώριας παραγωγής και την ανάγκη για αύξηση του εισαγόμενου πετρελαίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, τον Οκτώβριο του 1973, τα μέλη του Οργανισμού Αραβικών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών κηρύσσουν εμπάργκο ενάντια στον Καναδά, την Ιαπωνία, την Ολλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, ως απάντηση στην αμερικανική ανάμειξη στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, στο πλευρό του Ισραήλ. Το εμπάργκο των αραβικών κρατών οδηγεί σε έκρηξη της τιμής του πετρελαίου από 3$ σε σχεδόν 12$ το βαρέλι.
To 1974 ΟΙ ΗΠΑ τύπωσαν δελτία για να αντιμετωπίσουν την πετρελαϊκή κρίση. Ωστόσο ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκαν.
Το «όπλο του πετρελαίου» – όπως και ονομάστηκε το εμπάργκο – σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες των δυτικών χωρών για εισαγωγή πετρελαίου ασκεί μεγάλη πίεση στις νατοϊκές δυνάμεις και κυρίως τις ΗΠΑ, καθώς η άρση του εμπάργκο συναρτάται από τις αραβικές χώρες με την υποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων και τη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου ειρήνης στη Μέση Ανατολή. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, και ο Υπουργός Οικονομικών, Χένρι Κίσσινγκερ μπαίνουν σε διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο, τη Συρία και το Ισραήλ, με σκοπό την υποχώρηση του τελευταίου από το Σινά και τα Υψίπεδα του Γκολάν. Οι διπλωματικές κινήσεις των ΗΠΑ πείθουν τις αραβικές χώρες να τερματίσουν το εμπάργκο το Μάρτιο του 1974.
Οι πρατηριούχοι του Όρεγκον ανάρτησαν ταμπέλες στα βενζινάδικά τους το Χειμώνα του 1973-74, με τα οποία ενημέρωναν τους καταναλωτές για τη διαθεσιμότητα των καυσίμων.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1979, ξεσπά η «δεύτερη πετρελαϊκή κρίση». Αιτία είναι η πτώση του Σάχη στο Ιράν και η άνοδος των φανατικών μουσουλμάνων στην εξουσία. Οι εξαγωγές πετρελαίου από την Περσία διακόπτονται, με αποτέλεσμα η τιμή του πετρελαίου να εκτοξευθεί από τα 13$ το βαρέλι, το 1978, σε 32$ το βαρέλι, το 1980. Τα αποτελέσματα της κρίσης του ’79 είναι ανάλογα με εκείνα της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης, με διαφορετική ωστόσο ένταση και διάρκεια σε κάθε χώρα. Σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιό τους παρουσίασαν οι αναπτυσσόμενες μη πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, ενώ σημαντική ήταν η αύξηση του πληθωρισμού και της ανεργίας.
Οι τιμές πετρελαίου από το 1861 έως το 2007. Μεγάλη αύξηση σημειώνεται τα χρόνια των πετρελαϊκών κρίσεων του ’73 και του ’79. Πηγή: Energy Information Administration
Στην επόμενη σελίδα: Διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση 2007-2008