Η αύξηση των φαινομένων ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και σύμφωνα με την έκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας για το 2013, τα θύματα έφτασαν τους 320 σε 166 καταγεγραμμένα περιστατικά.
Για την ακρίβεια, πρόκειται για 143 περιστατικά που αφορούν μετανάστες ή πρόσφυγες, είκοσι δύο κατά ΛΟΑΤ ατόμων και ένα εναντίον υπερασπίστριας ανθρωπίνων δικαιωμάτων (συνηγόρου θυμάτων). Σημειώνεται μια αριθμητική αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια λόγω της καταγραφής του περιστατικού με τα 155 θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης στη Νέα Μανωλάδα, με ρατσιστικό, όπως φάνηκε, κίνητρο. Οι αριθμοί αφορούν τα περιστατικά που έχουν καταγραφεί μέσα από τις καταγγελίες των θυμάτων στις κατά τόπους οργανώσεις-μέλη του Δικτύου, καθώς η επίσημη καταγραφή τέτοιων φαινομένων από τις εθνικές αρχές είναι ελλιπής, κάτι που δυσχεραίνει την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Τις περισσότερες φορές τα θύματα είτε δεν γνωρίζουν τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί μέσω της νομικής οδού και σε ποιον να απευθυνθούν, ή τελώντας υπό καθεστώς φόβου, δεν τολμούν να προβούν σε καταγγελία.
Τα εγκλήματα αυτού του είδους χαρακτηρίζονται ως εγκλήματα μίσους και είναι ένα διεθνές φαινόμενο που, δυστυχώς, λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Όσο πιο αδιάφορη είναι μια κοινωνία και ακόμη περισσότερο η Πολιτεία με το νομικό πλαίσιο, αλλά και τα αρμόδια όργανά της, τόσο πιο ανεκτικοί γινόμαστε σ’ αυτά.
Είναι χαρακτηριστικό, όπως σημειώνεται και από τους υπεύθυνους του Δικτύου, πως μετά την δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τις επακόλουθες διώξεις και προφυλακίσεις ηγετικών μελών της Χρυσής Αυγής με την κατηγορία συγκρότησης εγκληματικής οργάνωσης, στο διάστημα Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2013 καταγράφηκαν από το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας 18 κρούσματα. Η μείωση των συμβάντων σε σύγκριση με τους υπόλοιπους μήνες του έτους, είναι μεν ενθαρρυντική, αλλά επιβεβαιώνει και την ολιγωρία των δικαστικών και αστυνομικών αρχών απέναντι στα γεγονότα όλο το προηγούμενο διάστημα, αλλά και την ύπαρξη ταγμάτων εφόδου που δρούσαν ανεξέλεγκτα.
Ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κ. Κωστής Παπαϊωάννου, αφού σημείωσε τις θετικές εξελίξεις στη δραστική και νομική αντιμετώπιση των περιστατικών, τόνισε πως η ανάγκη προστασίας των θυμάτων ρατσιστικής βίας και των υπερασπιστών τους είναι επιτακτική για να υπάρξει και το επιθυμητό αποτέλεσμα, η μείωση και –ακόμη καλύτερα- η εξάλειψή τους.
Στα πλαίσια της ευαισθητοποίησης της ελληνικής κοινωνίας για το ρατσισμό και την ξενοφοβία, η ActionAid Hellas ξεκινά μια εκστρατεία με το σύνθημα «Παίρνουμε θέση». Στόχος είναι η μεταστροφή από την έλλειψη ανοχής σε κάθε «ξένο», στην αποδοχή και σεβασμό του διαφορετικού, όπως μπορεί αυτό να εκλαμβάνεται.
Η δράση εγκαινιάζεται με μία μικρού μήκους ταινία, σε σκηνοθεσία του Θοδωρή Παπαδουλάκη, με θέμα τη ρατσιστική βία που βρίσκεται παντού και εκφράζεται με πολλούς τρόπους, με πιο ακραίο την άσκηση σωματικής βίας.
Ο Γενικός Διευθυντής της ActionAid Hellas, κ. Γεράσιμος Κουβαράς, όπως τόνισε, «ευτυχώς, δεν είμαστε ούτε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι που θέλουμε να σταματήσει η εξάπλωση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στην Ελλάδα. Όμως, μια βουβή κοινωνία που δεν παίρνει θέση ενάντια σε κάθε εκδοχή ρατσισμού, από τη βία μέχρι την αδιαφορία μπροστά στις διακρίσεις, κινδυνεύει. Η αλλαγή στάσης πρέπει να ξεκινήσει και από εμάς και την καθημερινότητά μας. Γι’ αυτό και λέμε ότι όλοι πρέπει να πάρουμε θέση τώρα!»
Ενώ ο σκηνοθέτης της ταινίας, κ Θοδωρής Παπαδουλάκης, σημείωσε πως: «έχοντας ζήσει μικρός στην Νότια Αφρική την εποχή του apartheid, έχω προσωπικά βιώματα του τι σημαίνει ρατσισμός και ξέρω από πρώτο χέρι πόσο καταστροφικό μπορεί να είναι αυτό για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας. Θεωρώ ότι η αρχή της ισότητας είναι αδιαμφισβήτητη ανθρωπιστική αξία και οποιαδήποτε άλλη θεώρηση οδηγεί σε βαρβαρότητα που πρέπει μια πολιτισμένη κοινωνία να καταπολεμήσει χωρίς κανέναν ενδοιασμό».
Το ουσιαστικό μήνυμα της ταινίας είναι, όχι μόνο να μην αντιμετωπίζουμε κάποιους ανθρώπους ως κατώτερους, αλλά να σπάσουμε τη σιωπή που ανέχεται και διαιωνίζει τη βία και τον ρατσισμό. Εν ολίγοις, να πάρουμε θέση.