Categories: FeaturedΔΙΕΘΝΗ

Ο βιασμός που δεν έγινε: η απίστευτη γκάφα του Rolling Stone

 Πέντε μήνες μετά τη δημοσίευσή του, το  Rolling Stone κατέβασε προχθές επισήμως από το site του ρεπορτάζ που περίεγραφε ένα βιασμό  στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, αναγνωρίζοντας οτι οι πληροφορίες που έδωσε μία γυναίκα με ψευδώνυμο ήταν ψευδείς. Μία  Έκθεση, αποτέλεσμα μεγάλης έρευνας της Σχολής Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Κολούμπια που έγινε κατά παραγγελία του περιοδικού, ανέβηκε στον ιστότοπό του το βράδυ της Κυριακής  και επισημαίνει  «τα λάθη σε όλα τα στάδια της  δημοσιογραφικής έρευνας» που κατέληξαν στη δημοσιίευση ενός «εντελώς λανθασμένου ρεπορτάζ».      

Η δημοσιογράφος  Sabrina Rubin Erdely  και τα στελέχη του Rolling Stone κατηγορούνται ότι αγνόησαν τις «βασικές πρακτικές της δημοσιογραφίας» και ότι βασίστηκαν σε μόνο μία πηγή (τη Τζάκι, που διαβεβαίωνε οτι είχε βιαστεί από επτά φοιτητές κατά τη διάρκεια της γιορτής μιας αδελφότητας το 2012),  ότι δεν επαλήθευσαν τις κατηγορίες και ότι επέτρεψαν την ευρεία χρήση ψευδωνύμων.. 

Κατά τη δημοσίευσή του, στις 19 Νοεμβρίου, το ρεπορτάζ  έσκασε σαν βόμβα – πολύ περισσότερο που πολλές περιπτώσεις βιασμών είχαν αναφερθεί στο Χάρβαρντ, το Γιέιλ ή το Κολούμπια. Σύμφωνα με τον αρχισυντάκτη του περιοδικού, Will Dana,  σκοπός του άρθρου ήταν να συγκεντρωθεί σε μία περίπτωση και να διερευνήσει τι συμβαίνει αφ’ ότου καταγγέλλεται ένα σεξουαλικό  έγκλημα .

 Το Rolling Stone ζήτησε τη συνδρομή της Sabrina Rubin  Erdely, έμπειρης δημοσιογράφου που συνεργάζεται με το περιοδικό από το 2008. Η ρεπόρτερ ήρθε σε επαφή με μία ένωση βοήθειας σε θύματα βιασμού  στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, ένα Πανεπιστήμιο που είχε τεθεί υπό παρακολούθηση λόγω του μεγάλου αριθμού περιπτώσεων σεξουαλικής κακοποίησης . Είναι μέσω αυτής της ένωσης που έρχεται σε επαφή με με την Τζάκι. Μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου η δημοσιογράφος παίρνει επτά συνεντεύξεις  από την πηγή της, τηλεφωνικά ή διά ζώσης. Της εξιστορεί, με λεπτομέρειες, το βιασμό που υπέστη κατά τη διάρκεια γιορτής της αδελφότητας ΦΚΠ.    

Το τεύχος του Δεκεμβριου 2014 με το επίμαχο άρθρο: Sexual Assault on Campus

Σύμφωνα με την Έκθεση της Σχολής Δημοσιογραφίας του Κολούμπια, η δημοσιογράφος  «πίστεψε απολύτως τα λεγόμενα της Τζάκι, όπως και οι αρχισυντάκτες και  οι fact-checkers του περιοδικού, που πέρασαν τέσσερις ώρες να επαληθεύουν από τηλεφώνου την ιστορία». Το άρθρο στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη μαρτυρία της κοπέλας και αυτή είναι μία από τις σημαντικότερες κατηγορίες σε βάρος του περιοδικού «που διακύβευσε τη φήμη του εμπιστευόμενο μία μόνη πηγή.»

Στις 4 Δεκεμβρίου, λιγότερο από ένα μήνα μετά τη δημοσίευση ,η ρεπόρτερ ενημερώνει τους προϊσταμένους της ότι αρχίζει να έχει  σοβαρές αμφιβολίες για την πηγή της.  Σε αυτό προστίθενται  μία ανακοίνωση της αδελφότητας που διαψεύδει τη μαρτυρία  της Τζάκι, δημοσιεύματα που αμφισβητούν το άρθρο και τα συμπεράσματα της αστυνομίας που δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν την κατηγορία. Την επόμενη ημέρα το Rolling Stone αναγνωρίζει οτι «εξ αιτίας αποκλίσεων στην αφήγηση της Τζάκι, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν έπρεπε να την εμπιστευθούμε.» 

Η Έκθεση όμως θεωρεί ότι το πρόβλημα ξεπερνάει το ζήτημα της εμπιστοσύνης στην πηγή και μιλάει για μια «αποτυχία που περιλαμβάνει το ρεπορτάζ, την έκδοση, τη δημοσιογραφική επιμέλεια και την επαλήθευση των στοιχείων» αποτυχία που «θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί»

«Το περιοδικό αγνόησε τις βασικές πρακτικές του ρεπορτάζ, οι οποίες, αν είχαν ληφθεί υπόψιν, θα είχαν πιθανότατα οδηγήσει τους αρχισυντάκτες να αναθεωρήσουν την πρόταξη της αφήγησης της Τζάκι, ακόμη και τη δημοσίευση του άρθρου. Το ρεπορτάζ αποσιώπησε τις ελλείψεις της έρευνας χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα και παραλείποντας να διευκρινίσει την προέλευση σημαντικών πληροφοριών».

Η δημοσιογράφος δεν ήρθε σε επαφή με κανέναν από τους παρουσιαζόμενους σαν δράστες και οι οποίοι περιγράφονται με ψευδώνυμα  Ακόμη χειρότερα, η παράλειψη αυτή δεν αναφέρεται πουθενά στο ρεπορτάζ . «Γενικώς, τα ψευδώνυμα δεν γίνονται αποδεκτά στη δημοσιογραφία. Εδώ όμως, η χρήση τους δεν χρησίμευσε  στο περιοδικό παρά για να αποφύγει να αντιμετωπίσει τα κενά της έρευνας» αναφέρει η έκθεση.

Η ιστοσελίδα με το Πόρισμα της Σχολής Δημοσιογραφίας του Κολούμπια

Η ρεπόρτερ και τα στελέχη του περιοδικού αναγνωρίζουν ότι δεν ήρθαν σε επαφή με αυτά τα πρόσωπα για να μη βλάψουν τη μοναδική πηγή τους. Η δημοσιογράφος αναγνωρίζει τις παραλήψεις της και προχωρά σε μία περίεργη δικαιολογία: « Εκ των υστέρων, θα ήθελα κάποιος να με πιέσει περισσότερο. Μου είχε φανεί λιγάκι παράξενο που κανείς δε με ρώτησε γιατί δεν είχα έρθει σε επαφή μαζί τους. Αλλά κανείς δεν μου είπε τίποτε, γιατί λοιπόν να τους πιέσω εγώ;».

Καταλήγοντας, η έκθεση σημειώνει ότι αυτή η θεαματική  αποτυχία «δεν οφειλόταν σε μία έλλειψη πηγών» αλλά σε «ένα πρόβλημα μεθοδολογίας, επιβαρυμένο από ένα περιβάλλον στο οποίο πολλοί δημοσιογράφοι με δεκαετίες συλλογικής εμπειρίας δεν συνειδητοποίησαν και δεν συζήτησαν τα προβλήματα της έρευνας τους»

«Αυτή η Έκθεση είναι οδυνηρή για μένα προσωπικά και για όλους μας,» γράφει ο αρχισυντάκτης Will Dana, προλογίζοντας ο ίδιος την Έκθεση. Μιλάει για «προσωπική αποτυχία» και «αποτυχία της διαδικασίας» και εκτιμά οτι  δεν στάθηκαν αρκετά σκληροί με το θύμα του βιασμού και ότι «με το να μην το κάνουμε, δεν της κάναμε καλό». Σε άρθρο του στους New York Times , ο διευθυντής της έκδοσης  Jann Wenner  θεωρεί κύρια υπεύθυνη τη Τζάκι, που την κατηγορεί για παραποίηση γεγονότων

Την ίδια άποψη έχουν και οι συντάκτες του περιοδικού. Οι συντάκτες της Έκθεσης πάντως απορούν που η αποτυχία αυτή δεν υποχρέωσε τη συντακτική ομάδα να αλλάξει το εκδοτικό συστημα και οτι θεωρεί το γεγονός μια περίπτωση ασυνήθιστη και μεμονωμένη. Ούτε η   Sabrina Rubin Erdely ούτε κανένας άλλος  δημοσιογράφος απολύθηκε.  

Η Έκθεση αναγνωρίζει πάντως, ότι ο βιασμός είναι ίσως το πιο δύσκολο θέμα που μπορεί να ερευνήσει κανείς,

«Ειδικοί σύμβουλοι συνέστησαν στους δημοσιογράφους να αφήνουν στα θύματα τον έλεγχο των ιστοριών τους» επισημαίνει το έγγραφο. «Είναι μία καλή συμβουλή. Και όμως, από δημοσιογραφική άποψη, αυτό δεν βοηθάει κανένα εάν οι δημοσιογράφοι αποφεύγουν να επαληθεύσουν εξονυχιστικά την πληροφορία»

Αυτό ακριβώς συνέβη στο Rolling Stone. Το περιοδικό και η δημοσιογράφος ήθελαν να αποκαλύψουν την αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζονται  οι κατηγορίες  γυναικών για σεξουαλική βία στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια. Με το ρόλο που έπαιξε σε αυτό το φιάσκο, το Rolling Stone συνέβαλλε, αντιθέτως «να διαδώσει την άποψη ότι οι γυναίκες εφευρίσκουν τις κατηγορίες για βιασμό»,  καταλήγει η έκθεση. 

 

POPAGANDA

Share
Published by
POPAGANDA