Οι πρώτες τούφες από τα πυρόξανθα μαλλιά της, άρχισαν να πέφτουν στο μαξιλάρι της. Η μαμά μου, είχε ξεκινήσει τις χημειοθεραπείες της και η ελπίδα ποτέ ξανά δεν είχε τόσο γλυκόπικρη γεύση. Ήξερα ότι θα βγει νικήτρια, προτού ακόμη υποβληθεί στην πρώτη της θεραπεία. Γιατί είναι η ηρωίδα μου.
Η διάγνωσή της με καρκίνο του μαστού ήρθε τον Μάρτιο του 2019. Έχοντας μόλις απομακρυνθεί από μία επώδυνη σχέση, ένιωθα ανήμπορη να διαχειριστώ οποιαδήποτε δυσάρεστη είδηση έφτανε στ’ αυτιά μου. Οι προκλήσεις της ζωής με έκαναν όμως να συνειδητοποιήσω πως διέθετα περισσότερη δύναμη απ’ όση πίστευα πως έχω. Ήμασταν μαζί στο πιο δύσκολο ταξίδι της ζωής της.
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να ξεκινήσει από τα κύτταρα των γαλακτοφόρων πόρων (πορογενές καρκίνωμα) ή των λοβίων (λοβιακό καρκίνωμα). Στα γονίδια των κυττάρων αυτών δημιουργούνται μεταλλάξεις που έχουν σαν αποτέλεσμα τα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται με γρηγορότερο ρυθμό.
Στην αρχή, μπορεί να εμφανιστούν περιοχές με προκαρκινικές αλλοιώσεις. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, οι αλλοιώσεις αυτές μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο. Τότε αποκτούν την ικανότητα να δημιουργούν νέα αγγεία τα οποία τρέφουν τον όγκο. Ο όγκος μεγαλώνει και σε κάποιο σημείο της εξέλιξης του τα καρκινικά κύτταρα που τον αποτελούν μπορεί να αποκτήσουν την ικανότητα να διαφεύγουν από την πρωτοπαθή εστία και να μεταναστεύουν είτε στους λεμφαδένες είτε σε άλλα όργανα του σώματος, κάνοντας τις γνωστές μας μεταστάσεις.
Για τη μαμά μου, η πιο κρίσιμη στιγμή των εξετάσεων έφτασε την ημέρα που θα μαθαίναμε αν τα καρκινικά κύτταρα στον αριστερό της μαστό έχουν μεταναστεύσει στους λεμφαδένες.
Η γιατρός της μας ανακοίνωσε πως «είναι καθαρή», προσφέροντάς μας μεγάλη ανακούφιση.
Αν μου ζητούσατε να ξεχωρίσω ένα από τα συναισθήματα που χαρακτήρισαν εκείνο το διάστημα, αυτό είναι ο φόβος. Φόβος για την επόμενη μέρα, την επόμενη χημειοθεραπεία. Φόβος για τη ζωή – φόβος για τον θάνατο.
Στις παθούσες, η διάγνωση του καρκίνου είναι δυνατόν να προκαλέσει μια σειρά από έντονα συναισθήματα όπως φόβο για πιθανό θάνατο, οργή, ελπίδα, ενοχή, άρνηση, θλίψη, μοναξιά ή προσμονή. Κάθε ένα από αυτά αποτελεί και μία φυσιολογική αντίδραση σε μια τόσο σημαντική αλλαγή.
Πολύ σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση της ψυχικής υγείας της γυναίκας που νοσεί έχει το περιβάλλον της. Η επικοινωνία και η συμπαράσταση αποδείχθηκαν σημαντικά εφόδια για τη ψυχολογία της μητέρας μου. Η ζεστή αγκαλιά μου της έδινε κουράγιο – ακόμη και τις στιγμές που μέσα μου κατέρρεα μαζί της.
Μέχρι σήμερα, σχεδόν δύο χρόνια μετά το τέλος των χημειοθεραπειών και των ακτινοβολιών που ακολούθησαν, δυο χρόνια μετά τη νίκη της ζωής απέναντι στην ασθένεια και τον θάνατο, λυπάμαι για όλες εκείνες τις φορές που προσπάθησα να βάλω τις προσωπικές μου στεναχώριες μπροστά από την δυσκολότερη, σωματικά και ψυχικά, περίοδο της ζωής της. Σίγουρα, το να κυλιέμαι κλαίγοντας στα πατώματα εξαιτίας του χωρισμού μου, δεν ήταν αυτό που ήθελε να αντικρίζει η μαμά μου τη στιγμή που ήξερε πως σε μερικές ημέρες θα βρισκόταν και πάλι στο νοσοκομείο για την επόμενη χημειοθεραπεία.
Οι γυναίκες που δίνουν τον αγώνα τους με τον καρκίνο του μαστού, έχουν ανάγκη την ενσυναίσθηση – όχι τη συμπόνια, τον οίκτο και τη λύπηση. Αποζητούν λίγη ξεγνοιασιά και αισιοδοξία – όχι τοξικά δείγματα θετικότητας.
Στις 6 Μαίου του 2019, βρέθηκα για πρώτη φορά μαζί της στο υπόγειο του Νοσοκομείου Metropolitan, εκεί όπου γίνονται οι χημειοθεραπείες. Θυμάμαι τη γραμματέα της ογκολόγου της να βρίσκεται συνεχώς κοντά μας. Είχε μια όψη αγγελική, κάθε φορά που με την τρυφερότητα και την ηρεμία της κατάφερνε να μας κάνει να χαμογελάσουμε, ακόμη και να γελάσουμε.
Πότε μόνη της στο κρεβάτι κάποιου δωματίου, άλλοτε μαζί με άλλους ανθρώπους που έκαναν τη θεραπεία τους, η μητέρα μου δεν σταμάτησε να δίνει τον αγώνα της. Κάθε 21 μέρες, επί δέκα περίπου μήνες, βρισκόταν μαζί με καρκινοπαθείς που αγωνίζονταν για τη ζωή τους. Οι κουβέντες που αντάλλασσαν μεταξύ τους, όσες και όσοι είχαν την επιθυμία να συζητήσουν, με έκαναν να νιώθω κάτι βαθιά παρηγορητικό, ενωτικό και ανθρώπινο.
Η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία μπορούν επίσης να βοηθήσουν τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού να προσαρμοστούν στη νέα τους καθημερινότητα. Ο καρκίνος δεν είναι πάντα μια αρνητική εμπειρία. Σε αρκετές περιπτώσεις οι γυναίκες καταφέρνουν να μετατρέψουν μια δύσκολη ασθένεια σε μία εμπειρία δέσμευσης στη ζωή, μια εμπειρία που προσδίδει θετικό νόημα.
Ο αγώνας της ήταν αδιάκοπος. Από τη στιγμή που η πρώτη σταγόνα των φαρμάκων κυλούσε στον οργανισμό της, μέχρι τις παρενέργειες που έκαναν την εμφάνισή τους μερικές ώρες μετά. Οι ναυτίες, οι αλλεργίες στη στοματική κοιλότητα, οι πονοκέφαλοι και η ατονία, ήταν τα βασικά συμπτώματα που αντιμετώπισε. Η χορήγηση κατάλληλων φαρμάκων τη βοηθούσε σε σημαντικό βαθμό να ανακουφιστεί από αυτά.
Ύστερα, φορούσε εκείνη τη γυαλιστερή περούκα και τα εμπριμέ μαντήλια της, που της έδιναν δύναμη τις φορές που ένιωθε πως στερείται ένα σημαντικό κομμάτι της θηλυκότητάς της λόγω της απώλειας των μαλλιών. Όταν είχε έρθει η ώρα να την αγοράσει, βρεθήκαμε παρέα σε ένα μαγαζί στους Αμπελόκηπους. Οι δοκιμές ήταν πολλές. Μαλλιά μακριά, κοντά, ίσια και σπαστά, σε σκούρες αποχρώσεις και ανοιχτές.
Η καρέ καστανή περούκα της βρίσκεται πλέον φυλαγμένη σε κάποιο ντουλάπι, για να της θυμίζει τις φορές που πίστεψε ότι τα φυσικά της μαλλιά δεν θα μακρύνουν ξανά. Για να της θυμίζει τη νίκη της. Σήμερα, είναι και πάλι υγιή και πυρόξανθα. Κάθε μήνα την καμαρώνω που κάνει την επίσκεψή της στο κομμωτήριο για να τα ισιώσει, να τα βάψει, να τα κουρέψει και να σκάσει ένα μεγάλο χαμόγελο μόλις τα δει περιποιημένα, όπως της αρέσουν.
Ανάμεσα στα πολλά που με δίδαξε η περιπέτεια της μαμάς μου, είναι η σημαντικότητα της πρόληψης. Ίσως ακόμη και η ανεπτυγμένη φοβία μου απέναντι στον καρκίνο του μαστού, ακόμη και οι φορές που φοβήθηκα επειδή το στήθος μου ήταν απλά πιο πρησμένο, να με έχουν κάνει αρκετά συνεπή. Η έγκαιρη διάγνωση, μπορεί πραγματικά να σώσει ζωές. Μέσω της αυτοεξέτασης, (ψηλάφηση) οι γυναίκες από 20 χρόνων και πάνω, μπορούμε μία φορά το μήνα, μετά το τέλος της περιόδου, να ανιχνεύσουμε πιθανές αλλαγές στο στήθος μας. Η ψηλάφηση είναι επίσης σημαντικό να γίνεται και από τον γυναικολόγο κατά τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο, ενώ η ακτινογραφία μαστού την οποία κάνω τα τελευταία 2 χρόνια, είναι εξίσου σημαντική.
Μπορεί να είμαι ακόμα 26 και να μην έχει έρθει η ώρα της μαστογραφίας, αποτελεί όμως τη σημαντικότερη μέθοδο ελέγχου, ανιχνεύοντας όγκους πολύ μικρού μεγέθους, πριν ακόμα γίνουν ψηλαφητοί. Όπως η ψηλάφηση, έτσι και η μαστογραφία πρέπει να γίνεται αμέσως μετά το τέλος της περιόδου. Η πρώτη μαστογραφία προγραμματίζεται στην ηλικία μεταξύ 35 και 40 ετών, ενώ σε ορισμένες γυναίκες με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου, ο μαστογραφικός έλεγχος ξεκινά σε μικρότερη ηλικία.
Αυτός ο μήνας, θα είναι πάντα αφιερωμένος στη μαμά μου. Στη γυναίκα που νίκησε τον καρκίνο του μαστού, που έβαψε ξανά πυρόξανθα τα μαλλιά της, που με έκανε να πιστέψω στη δύναμη της ψυχής και τη σπουδαιότητα της πρόληψης.