Ήταν χαράματα στα Πετράλωνα, επί της Τριών Ιεραρχών. Ξημέρωνε 17 Ιανουαρίου 2013. Ένα κίτρινο ποδήλατο ήταν αναποδογυρισμένο στο οδόστρωμα και η ρόδα γύριζε. Ένας 27χρονος που μετέπειτα μάθαμε το όνομά του, ο Σαχζάτ Λουκμάν, είχε δεχθεί δολοφονική επίθεση από δύο χρυσαυγίτες, ενώ πήγαινε για δουλειά με το ποδήλατό του. Επτά μαχαιριές στο σώμα του μετανάστη. Το τάγμα εφόδου απαρτιζόταν από τον Διονύση Λιακόπουλο και τον Χρήστο Σεργιόπουλο που ήταν οπλισμένοι με πτυσσόμενο μαχαίρι «πεταλούδα». Τα χτυπήματα που δέχτηκε ο Λουκμάν ήταν επαγγελματικά, ακριβώς όπως εκείνο του Ρουπακιά στον Φύσσα, στις 18 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς.
«Οι γείτονες ανοίγουν τα παράθυρα. Βλέπουν δύο ανθρώπους να φεύγουν με μια μηχανή. Πολλά παράθυρα ανοίγουν, αλλά μόνο δύο από αυτούς βρίσκουν το θάρρος να πάρουν την αστυνομία και να καταθέσουν», περιγράφει ο Δημήτρης Ζώτος, δικηγόρος της οικογένειας Λουκμάν, τονίζοντας πόσο σημαντική είναι η κατάθεση των δύο ανθρώπων, χάρη στους οποίους έγινε η σύλληψη των δολοφόνων. Διότι το αρχικό επιχείρημα των δραστών απέναντι στην αστυνομία ήταν το «Είμαστε δικοί σας» κι έτσι χτίστηκε εντέχνως η εικόνα για έναν «καυγά του δρόμου». Ισχυρίζονταν ότι «η διαφωνία ήταν για το αν το ποδήλατο τούς εμπόδιζε να περάσουν 3 η ώρα τη νύχτα από τον έρημο δρόμο», συνέχισε ο συνήγορος.
«Από την πρώτη μέρα, για την Πακιστανική κοινότητα, ήταν ξεκάθαρο ότι επρόκειτο για ένα ρατσιστικό έγκλημα, γιατί ήδη είχαν την εμπειρία ότι μέχρι τότε εκατοντάδες μετανάστες, περίπου 700 κατά τον Τζαβέντ (σ.σ.: τον πρόεδρο της κοινότητας), είχαν υπάρξει θύματα ρατσιστικής βίας», συμπλήρωσε. Έτσι ξεκίνησε μια μάχη που διεξαγόταν ταυτόχρονα σε δύο επίπεδα, στο δικαστικό και θεσμικό επίπεδο και στους δρόμους, στο αντιφασιστικό κίνημα.
Έγινε όμως γρήγορα οφθαλμοφανές ότι στο εθνοπατριαρχικό ελληνικό κράτος, το πακιστανικό αίμα δεν έχει ίδια αξία με το ελληνικό και, όπως ειπώθηκε στην συνέντευξη τύπου για τα δέκα χρόνια από την δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν, αν η κοινωνία είχε ξεσηκωθεί νωρίτερα, δηλαδή ακριβώς μετά τις επτά μαχαιριές στον Σαχζάτ, ο Παύλος Φύσσας, όπως και άλλα θύματα επιθέσεων, ίσως να ήταν ακόμη μαζί μας.
Φωτ. αρχείου από αντιφασιστική διαδήλωση
Περιγράφοντας το πολιτικό περιβάλλον το 2013, ο συνήγορος σημειώνει πως είχαν προηγηθεί οι δύο εκλογές του 2012, όπου η Χρυσή Αυγή μπήκε στη Βουλή με 18 βουλευτές. Ο Αντώνης Σαμαράς, είχε κηρύξει την επιχείρηση «ανακατάληψη των ελληνικών πόλεων» από τους μετανάστες τον Μάρτιο του ‘12. Υπήρξε όμως αντίσταση, καθώς τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, η Πακιστανική κοινότητα διοργάνωσε ένα μεγάλο συλλαλητήριο για τους μετανάστες χωρίς χαρτιά και έγινε «μία από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις μεταναστών που έχουν γίνει μέχρι τότε» κατά τον κ. Ζώτο.
Την πρώτη ημέρα στο δικαστήριο για τον Λουκμάν, ο Κώστας Παπαδάκης και ο Δημήτρης Ζώτος θέτουν το ζήτημα του ρατσιστικού κινήτρου, γιατί το βούλευμα μέχρι τότε έλεγε ότι η δολοφονία έγινε «για ασήμαντον αφορμή». Από τον Δεκέμβριο του 2013 μέχρι τον Απρίλιο του 2014, το αντιφασιστικό κίνημα ήταν εκεί, μέσα στις αίθουσες και έξω από αυτές, μέχρι που το δικαστήριο αναγνώρισε ομόφωνα ότι πρόκειται για ρατσιστικό έγκλημα.
«Η αγωγή έχει εκδικαστεί, αλλά η απόφαση δεν έχει εκδοθεί και είμαστε στο 2023»
«Ήταν μια μεγάλη επιτυχία για το αντιφασιστικό κίνημα, γιατί ήταν η πρώτη φορά που αναγνωριζόταν το ρατσιστικό κίνητρο ως το βασικό κίνητρο δράσης των ταγμάτων εφόδου της Χρυσής Αυγής», σχολιάζει ο Δημήτρης Ζώτος. Για τη δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν καταδικάστηκαν ισόβια οι χρυσαυγίτες Διονύσης Λιακόπουλος και Χρήστος Στεργιόπουλος, ενώ την ίδια περίοδο γίνονται κατηγορούμενοι και στην δίκη της Χρυσής Αυγής ως στελέχη της εγκληματικής οργάνωσης. «Αυτοί αρνούνταν, αλλά τα στοιχεία είναι αρκετά συντριπτικά».
«Αποδείχθηκε ότι ο τρόπος αντιμετώπισης των φασιστών είναι τόσο θεσμικά, στα δικαστήρια, όσο και εξωθεσμικά, με το αντιφασιστικό κίνημα, και της αφαίρεσης της νομιμοποίησής τους στον δημόσιο λόγο, όπως πχ. με την απεργία της ΠΟΣΠΕΡΤ.
«Η οικογένεια έχει απευθυνθεί και στα αστικά δικαστήρια. Η αγωγή έχει κατατεθεί ήδη, έχει εκδικαστεί, αλλά η απόφαση δεν έχει εκδοθεί και είμαστε στο 2023», είπε καταγγελτικά ο δικηγόρος της οικογένειας του Σαχζάτ Λουκμάν.
Το παράπονό του εξέφρασε και ο κ. Παπαδάκης για το γεγονός ότι καμία πρωτοβουλία δεν έχει παρθεί για να αποζημιωθούν οι οικογένειες των θυμάτων της Χρυσής Αυγής, τα θύματά της και οι δικηγόροι που δουλεύουν εφτά χρόνια τώρα και πλέον στην δίκη απλήρωτοι. «Αυτό είναι ευθύνη του κράτους. Δεν είναι δυνατόν να κυνηγάει η οικογένεια του Λουκμάν τον Στεργιόπουλο, τον Λιακόπουλο, που δεν ξέρω και τι περιουσιακά στοιχεία έχουν για να μπορέσουν να πληρώσουν το οποιοδήποτε ποσό αποζημίωσης. Το κράτος το ίδιο, με την ανοχή του, την αμέλειά του, την συνενοχή του, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να συμβούν αυτές οι εγκληματικές πράξεις και δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Απαιτούμε να τις αναλάβει επιτέλους και να απαλλάξει τους συγγενείς από το κόστος, το βάσανο και την ανασφάλεια του δικαστικού αγώνα. Ένα ελάχιστο μέρος από την παρακρατημένη χρηματοδότηση της Χρυσής Αυγής των 8 εκατομμυρίων ευρώ είναι αρκετό».
«Η θυσία του Σαχζάτ Λουκμάν δεν πάει χαμένη. Οι φασίστες στην φυλακή. Η νομιμοποίηση των μεταναστών είναι το χειροπιαστό αίτημα που μπαίνει αυτές τις μέρες, τα ανοιχτά σύνορα για την προσφυγιά, το όχι στους πνιγμούς, τις επαναπροωθήσεις και τις διώξεις των αλληλέγγυων», σημειώνει ο Πέτρος Κωνσταντίνου, συντονιστής της ΚΕΕΡΦΑ.
Την ίδια μέρα που πραγματοποιείται η συνέντευξη τύπου για τα 10 χρόνια από την δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν, στη Λέσβο δικάζεται η Σάρα Μαρντίνι, η ιστορία της οποίας έχει γίνει ταινία στο Netflix, και άλλα 23 άτομα που έσωζαν πρόσφυγες οι οποίοι κινδύνευαν να πνιγούν στο Αιγαίο. Μόνο σε ταινία φαντασίας θα μπορούσαν να διώκονται για κατασκοπεία, πλαστογραφία, διακίνηση ανθρώπων και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση άτομα που σώζουν συνανθρώπους τους.
«Οι δημοσκοπήσεις τον πάνε σηκωτό τον Κασιδιάρη στη Βουλή»
Τη σημασία της παρουσίας στην δίκη της Χρυσής Αυγής σε δεύτερο βαθμό και σε κάθε δικάσιμο υπογραμμίζει ο Κωστής Παπαδάκης, ο άλλος συνήγορος πολιτικής αγωγής των γονέων του Λουκμάν, δηλώνοντας επίσης πως: «Όπως θα έχετε παρατηρήσει, υπάρχει κινητοποίηση από την άλλη πλευρά. Υπάρχει μια σκοπιμότητα και του Κασιδιάρη και του Λαγού ενόψει προεκλογικής περιόδου να προσπαθήσουν να παραστήσουν τα θύματα πολιτικής δίωξης κι αυτό δεν πρέπει να το επιτρέψουμε να περάσει».
Η δίκη για τον Σαχζάτ Λουκμάν διεξαγόταν ενώ δεν γνωρίζαμε ακόμη αν θα παραπεμπόταν η Χρυσή Αυγή στο δικαστήριο ως εγκληματική οργάνωση και ποια και πόσα μέλη της θα έφταναν στο εδώλιο. «Δεχτήκαμε μάλιστα μια πισώπλατη μαχαιριά νομικά. Αισθάνομαι την ανάγκη να το πω γιατί λαμβάνει πολλά εύσημα τελευταία ο κ. Ντογιάκος, εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, δυστυχώς και από έντυπα που ανήκουν στον προοδευτικό χώρο, με αρθρογραφία η οποία αναπαράγει τους χαρακτηρισμούς του Κασιδιάρη και του Λαγού για εκείνον, υιοθετώντας τους στην ουσία και ξεχνώντας ότι ήταν ο Εισαγγελέας εκείνος που έστειλε σε δίκη την Χρυσή Αυγή με μισό κατηγορητήριο», σχολίασε ο κ. Παπαδάκης.
«Είναι άλλο το πώς φέρεται το σύστημα σε αυτούς που θεωρεί πραγματικούς εχθρούς (αντιεξουσιαστές, αριστερούς, Κούρδους, Τούρκους), κι άλλο πως φέρεται σε αυτούς που θεωρεί παραστρατημένα παιδιά του. Τα λέω εν γνώσει μου αυτά και ασκώ κριτική στον κορυφαίο εθνικό παράγοντα της Εισαγγελίας».
«Σήμερα θα σε σκοτώσουμε, σήμερα θα κάψουμε το γραφείο».
Οι δημοσκοπήσεις, όπως σημειώνει ο κ. Παπαδάκης, «τον πάνε σηκωτό τον Κασιδιάρη στη Βουλή. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι δημοσκοπήσεις δεν καταγράφουν, αλλά διαμορφώνουν εκλογικές συμπεριφορές. Βλέπουμε ότι τον πήραν από το 1% και τον πήγαν στο 2,8%. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ακόμα και μετά την έκδοση της μεγάλης καταδικαστικής απόφασης, αντί να τους αποκλείσει από τις εκλογές, με την εκλογική νομοθεσία, αντίθετα τους επέτρεψε να κατεβαίνουν ως υποψήφιοι βουλευτές, αρκεί να μην είναι αρχηγοί στα κόμματά τους. Δηλαδή, τους στέλνουν μήνυμα βάλτε έναν αχυράνθρωπο να παριστάνει τον αρχηγό, φτιάξτε κόμματα και γίνετε βουλευτές. Αποτέλεσμα αυτής της θεσμικής υποδομής είναι η κάθοδος του Κασιδιάρη και άλλων. Ο στόχος της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας ήταν ο αποκλεισμός της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς από τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές».
Το 2013, επί καθημερινής βάσεως, όπως ομολογεί ο Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρος Πακιστανικής Κοινότητας Ελλάδος «η Ενότητα», 20-30-40 άτομα μαχαιρώνονταν. «Πηγαίναμε στα αστυνομικά τμήματα, αλλά δεν ήταν δυνατό να κάνουμε μήνυση. Ευχαριστώ τον θεό που υπήρχαν οι δικηγόροι στα δικαστήρια κι απ’ έξω εσείς. Εμείς κάπως δεν κινηθήκαμε. Όταν ο λαός, εσείς, δώσατε τον αγώνα, νικήσαμε. Έκαναν πόλεμο με μαχαίρια, τα πάντα, και άπλωσαν τον φόβο και έλεγαν δεν θα μιλήσει κανένας. Κάθε μέρα και στιγμή, σε δρόμο, σε μετρό. Σήμερα θα σε σκοτώσουμε, σήμερα θα κάψουμε το γραφείο. Ήταν ένας μεγάλος πόλεμος των φασιστών για να μην μιλάμε. Πώς μπήκαν μέσα στη Βουλή; Είναι μια πολύ άσχημη ιστορία. Δόξα τω Θεώ, έχουμε κουράγιο, δεν φοβόμαστε, θα συνεχίσουμε. Εμείς έχουμε κουράγιο. Αυτοί έπρεπε να φοβούνται. Ζητάμε να μείνουν μέσα στις φυλακές».
Ο Παναγιώτης Δημητράς, από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι, θεωρεί ότι η Πολιτεία έχει την υποχρέωση μόνη της και αυτεπάγγελτα να ερευνά για ρατσιστικό κίνητρο, όταν πρόκειται για μετανάστη. «Μέχρι να γίνει ο φόνος του Φύσσα, δεν υπήρχε καμία βούληση από πουθενά να αντιμετωπίσουν την Χρυσή Αυγή ως εγκληματική τρομοκρατική οργάνωση. Δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα σήμερα, μόνο αν σκεφτεί κανείς ότι ο Ντογιάκος είναι εισαγγελέας και μιλούσε πριν λίγο καιρό για “θεϊκή παρέμβαση”. Σε ένα κράτος δικαίου θα είχε απομακρυνθεί».
«Το 2011 οι ελληνικές αρχές ραπόρταραν σε αρμόδιους διεθνείς φορείς ότι είχαμε ένα με δύο περιστατικά ρατσιστικής βίας το έτος. Έχουν προηγηθεί τα πογκρόμ στο κέντρο της Αθήνας τουλάχιστον το 2010. Τα μέλη του Δικτύου, μόλις σε έξι μήνες του 2011, κατέγραψαν πάνω από 60 περιστατικά με ενδείξεις για οργανωμένες προσπάθειες κι έχουμε πλήρη συναίσθηση ότι καταγράφουμε την κορυφή του παγόβουνου», είπε η Γαρυφαλλιά Αναστασοπούλου, βοηθός συντονίστρια στο Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας.
«Μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, βλέπουμε επιτέλους τη δικαιοσύνη να αντιδρά. Φτάνουμε στην καταδίκη της ΧΑ στο τέλος του 2020 και το 2021 είναι η πρώτη χρονιά που το Δίκτυο δεν καταγράφει περιστατικά οργανωμένης ρατσιστικής βίας και αυτό συνδέεται άρρηκτα με την απόφαση της καταδίκης της ΧΑ. Δεν τελειώσαμε, γιατί στο ξεκίνημα του 2022 είχαμε τη βομβιστική επίθεση στο τζαμί στο κέντρο της Αθήνας που, μόνο και μόνο ότι μιλάμε για βομβιστική επίθεση, θα έπρεπε να ενεργοποιήσει τις αρχές. Το 2022 κλείνει με μέλη της ΧΑ να επιτίθενται σε εκπρόσωπο της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στη Θεσσαλονίκη».
«Ζητάμε να μείνουν μέσα στις φυλακές»
Από το 2018 και μετά, η Γαρυφαλλιά Αναστασοπούλου παρατηρεί την αύξηση της αστυνομικής βίας με ρατσιστικό κίνητρο. «Είναι εξίσου διαλυτική για την κοινωνική συνοχή, επειδή ακριβώς εκφέρεται από εκπροσώπους των αρχών που θα έπρεπε να προστατεύουν τα θύματα. Δεν μπορούμε να μιλάμε για προστασία των θυμάτων σήμερα. Θεσμικό πλαίσιο υπάρχει, εφαρμόζεται όμως ελάχιστα ως καθόλου, και δεν το βλέπουμε μόνο στην ρατσιστική βία, το βλέπουμε και στην έμφυλη βία. Τα θύματα επαναθυματοποιούνται, άρα οδηγούμαστε συνεχώς σε συνθήκες έντονης υποαναφορικότητας, όπου τα θύματα οδηγούνται στην σιωπή», δήλωσε η κ. Αναστασοπούλου, συνοψίζοντας τις αιτίες στο ότι η πλειοψηφία των θυμάτων θεωρεί ότι θα ξαναγίνει θύμα βίας από τους εκπροσώπους των αρχών ή δεν εμπιστεύεται ότι οι αρχές θα προστατεύσουν το θύμα και τους οικείους του επαρκώς. Ο δεύτερος λόγος είναι η κανονικοποίηση της βίας και ο τρίτος η απουσία ενημέρωσης, κλείνοντας με την ομολογία Ελληνίδας πολίτη με αλβανική καταγωγή που δεν ήθελε να καταγράψει το περιστατικό βίας που υπέστη η ίδια, με την αιτιολογία: «Γιατί έτσι είναι η Ελλάδα».
Οι γονείς του Σαχζάτ Λουκμάν, Χαντίμ Χουσείν και Σουγκράν Μπίμπι, έστειλαν ένα μήνυμα από το σπίτι τους, στο οποίο λένε: «Δέκα χρόνια μετά την δολοφονία του γιου μας Σαχζάτ Λουκμάν, το αγαπημένο παιδί μας που πήγε στην Ελλάδα για δουλειά, για να βοηθήσει τις επτά αδελφές του και το χάσαμε γιατί το σκότωσαν φασίστες της Χρυσής Αυγής. Πονάμε ακόμη. Αλλά είμαστε δυνατοί και έχουμε κουράγιο γιατί βλέπουμε ότι δεν ξεχνάτε και τιμάτε την μνήμη του γιου μας, ενός φτωχού μετανάστη εργάτη που δολοφονήθηκε άδικα την ώρα που πήγαινε στη δουλειά του με το ποδήλατο που πολύ αγαπούσε και στο Πακιστάν. Οι δολοφόνοι της Χρυσής Αυγής πρέπει αν μείνουν φυλακή για να μην μπορούν να σκοτώνουν παιδιά σαν το Σαχζάτ Λουκμάν και τον Παύλο Φύσσα. Συνεχίζουμε όλοι μαζί τον αγώνα για δικαιοσύνη, για μια κοινωνία χωρίς φασισμό και ρατσισμό, χωρίς φτώχεια».
Την Τρίτη 17/1, όλοι και όλες καλούνται στο αντιφασιστικό συλλαλητήριο στην πλατεία Μερκούρη στα Πετράλωνα, στις 6 μ.μ., καθώς και στην αντιφασιστική συγκέντρωση την Παρασκευή 13/1, 8.30 π.μ. στο Εφετείο για την Δίκη της ΧΑ. Ήδη, καλούν η ΚΕΕΡΦΑ, η Μάγδα Φύσσα, ο Αντιφασιστικός Συντονισμός Αθήνας Πειραιά, η Καμπάνια «Δεν είναι αθώοι, οι ναζί στη φυλακή», η Πακιστανική Κοινότητα Ελλάδος “η Ενότητα”, σωματεία και φοιτητικοί σύλλογοι Αθήνας.
Γιατί όπως αναφέρει η ΚΕΕΡΦΑ, «10 χρόνια μετά, δεν τελειώσαμε, καθώς η ρατσιστική πολιτική της κυβέρνησης, των επαναπροωθήσεων και των κλειστών συνόρων, των πνιγμών προσφύγων, των στρατοπέδων γκέτο έξω από τον αστικό ιστό στρώνει τον δρόμο για να ξαναβγούν οι φασίστες, μέσα σε προεκλογική περίοδο όπου η κρίση βαθαίνει».