Έχει βραδιάσει. Ο ουρανός έχει φορέσει τα πιο σκοτεινά του χρώματα και η Πειραιώς είναι βρεγμένη και άδεια. Το σκοτάδι απλώνεται και σε μη ορατές στο μάτι διαστάσεις. Το φως όμως της χειμωνιάτικης πανσελήνου πέφτει πάνω στο πέτρινο κτίριο του 1930. Την πόρτα του «Σχολείου της Αθήνας – Ειρήνη Παπά» έχουν περάσει η Μελίνα Μερκούρη, ο Δημήτρης Χορν, η Μαίρη Αρώνη και πολλά άλλα μεγάλα ονόματα της Έκτης Τέχνης. Απ’ έξω είναι ζωγραφισμένα δυο ηλιοτρόπια και εννιά λέξεις μαρτυρούν: «Η υποβάθμιση του πολιτισμού είναι ζήτημα όλης της κοινωνίας». Για πρώτη φορά στην ιστορία, η δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου οδηγείται σε κατάληψη.
Μου ανοίγουν την πόρτα και βλέπω σπουδάστριες και σπουδαστές γύρω από ένα τραπέζι να συζητούν και να ετοιμάζονται κάποιοι για την επικείμενη συνέντευξη τύπου, κάποιοι για το stand up show σε ένδειξη αλληλεγγύης προς την κατάληψη και κάποιοι για τις βάρδιες που θα ακολουθούσαν.
Η Ντόνα Πετροπούλου και η Ίλια Γιακουμάκη από το Β’ έτος υποκριτικής και η Ολυμπία Μπουλογεώργου, από το Γ’ έτος υποκριτικής, με χαιρέτισαν με χαμόγελα και με προσκάλεσαν στην κουζίνα της σχολής, την οποία μέσα στον τελευταίο μήνα, κατά τον οποίο δεν προλαβαίνουν να γυρίζουν σπίτι τους λόγω των κινητοποιήσεών τους, τη φρόντισαν και την ομόρφυναν πολύ. Φτιάξαμε καφέ και ξεκίνησε η κουβέντα.
Στην Πειραιώς 52, το «Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά», ή αλλιώς η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Backstage…
«Θυμάμαι ότι άκουσα για το Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ. 80/2022) στην αυλή, το είπαν κάποιοι παιδιά και δεν το πίστεψα. Είπα, άντε μωρέ τώρα, κάτι άλλο θα είναι, δεν θα ‘χουν καταλάβει καλά», μου απάντησε η Ντόνα Πετροπούλου. «Το διάταγμα αυτό ήταν η ταφόπλακα, αλλά δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Μιλάμε για μια συνεχή και χρόνια παραμέληση από αυτήν την κυβέρνηση και τις κυβερνήσεις γενικά. Το 2003 είχε γίνει πάλι υποβάθμιση. Το Π.Δ. ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου».
Η Ίλια Γιακουμάκη, σαστισμένη στην αρχή, δεν καταλάβαινε -όπως πολλοί- τι διακυβεύεται ακριβώς. «Κατάλαβα ότι είναι σοβαρά τα πράγματα όταν έπεσε η ιδέα της κατάληψης και είδα πόσος κόσμος ήταν εξαγριωμένος. Άρχισα να καταλαβαίνω ότι αυτό επηρεάζει και οικονομικά πολλά παιδιά. Στην ουσία, κάνεις τριετή σπουδή με 12 ώρες την ημέρα, που αναγκαστικά είναι και Σάββατο και Κυριακή για να βγαίνει η πρόβα. Μπαίνεις σε έναν πάρα πολύ όμορφο χώρο που όμως δεν μπορείς να εργάζεσαι. Είμαστε εργαζόμενοι στην τέχνη, προσπαθούμε να το κάνουμε επάγγελμα για να βιοποριζόμαστε από αυτό».
Η τριτοετής Ολυμπία Μπουλογεώργου πίστευε στην αρχή ότι μπορούσαν να βρουν έναν τρόπο να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να το πολεμήσουν ταυτόχρονα. «Όσο περνούσαν οι ημέρες και κάναμε συνελεύσεις και υπήρχε ακόμα η κατάληψη, κατάλαβα ότι είναι πολύ πιο θεμελιακό από έναν νόμο. Στην πραγματικότητα, με αυτό το Π.Δ. δεν υπάρχουμε στο χάρτη, που ούτως ή άλλως δεν υπήρχαμε. Η υποκριτική είναι κάτι πολύ σύνθετο και απαιτεί πολύ μεγαλύτερη πειθαρχία από το να σηκωθώ εκείνη τη στιγμή και να «παίξω» κάτι. Είναι μια σπουδή αρκετά δύσκολη και πρέπει να έχεις τα κατάλληλα μαθήματα, εξειδικευμένους καθηγητές και συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών».
Η Ολυμπία Μπουλογεώργου, η Ίλια Γιακουμάκη και η Ντόνα Πετροπούλου στα σκαλιά της θεατρικής σκηνής της σχολής τους.
Ήταν μια μεγάλη ματαίωση για την Ολυμπία. Η Ίλια θυμήθηκε όταν είπε για πρώτη φορά σε μία ηθοποιό ότι θέλει να μπει σε δραματική σχολή και της απάντησε «Ναι, να τελειώσεις πρώτα όμως μια σχολή, να έχεις ένα πτυχίο, γιατί αλλιώς δεν θα ‘χεις». «Οι περισσότεροι παλιοί ηθοποιοί που ξέρω, έχουν ένα πτυχίο φιλολογικό και διδάσκουν μαζί και αγγλικά, γαλλικά, τέτοια πράγματα. Αυτή είναι η κατάσταση με τους ηθοποιούς» λέει η σπουδάστρια. Αν παραμείνει όμως το Π.Δ., σε πέντε χρόνια από τώρα, τι θα λένε οι γονείς στα παιδιά που θα θέλουν να σπουδάσουν τέχνη, αναρωτιέται η Ίλια.
Οι σπουδάστριες αισθάνονται ότι το κράτος διαχρονικά υπονομεύει και απαξιώνει τους καλλιτέχνες και τις καλλιτέχνιδες. «Είναι πολύ ειρωνικό, αν σκεφτούμε πόσο καπηλεύονται τον πολιτισμό και το θέατρο στην Ελλάδα και τα αρχαία μνημεία. Γιατί δεν μπορούμε να βρούμε αυτή την φροντίδα που αναλογεί σε αυτή την περηφάνια που έχουμε όλοι γύρω από το ότι γεννήθηκε εδώ πέρα ο πολιτισμός. Και είναι κάτι το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί πάρα πολύ από εθνικιστικά αφηγήματα. Όλα αυτά είναι πραγματικά ένα δίπολο, στο οποίο πρέπει να μάθεις να ισορροπείς», δηλώνει η Ντόνα.
«Νομίζω ότι με όλο αυτό που συμβαίνει τώρα, κάτι θα βγει, δεν θα είναι ίδιο ο τρόπος που θα υπάρχουμε. Θα δημιουργήσουμε κάτι καινούργιο, έναν άλλο τρόπο. Είναι αρχή ακόμα», συμπληρώνει η Ίλια.
«Η τέχνη είναι μια πολύ ισχυρή φωνή. Άρα, μπορεί να είναι και επικίνδυνη σε μια εποχή που οι ισχυρές φωνές δεν πρέπει να έχουν εξουσία», σπεύδει να μου πει η Ντόνα όταν ρωτάω γιατί θεωρεί ότι ο καλλιτεχνικός χώρος δέχεται τόση επίθεση τελευταία. «Η τέχνη έχει κάτι βαθιά οριζόντιο. Πραγματοποιείται μεταξύ ανθρώπων, των ηθοποιών και των θεατών. Εμάς, τις τελευταίες γενιές, μας αφορά η πολιτική υπόσταση του θεάτρου και το πώς ανοίγουμε έναν διάλογο ευρύτερο. Ναι, υπάρχει ο Τσέχωφ, αλλά μας ενδιαφέρει και το πώς μιλάμε για πράγματα που είναι τώρα πολύ σημαντικά. Η Τέχνη από τα θεμέλιά της άρει πάρα πολλές δομές εξουσίας, γεγονός που δεν είναι θεμιτό. Δεν είναι κάτι που η εκάστοτε κυβέρνηση θέλει να ενισχύσει, ειδικά μετά τα σκάνδαλα Λιγνάδη, το πώς χειρίστηκαν το #MeToo γενικά, αυτήν την ανάγκη για κουκούλωμα, αντί να ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου. Πρέπει να δούμε επιτέλους τι γίνεται, να αναμορφωθεί ο τρόπος που στην Ελλάδα έχουν δομηθεί αυτές οι σχολές. Το σύστημα όλο είναι αρκετά σάπιο. Και όχι μόνο στη σπουδή, και που βγαίνεις, ποιον ξέρεις, με ποιον τα λες, πώς είσαι. Όλα αυτά δεν είναι τέχνη. Δηλαδή, πιστεύω ότι η αντίσταση που συναντάμε τώρα, είναι επειδή εάν ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση, θα υπάρξει αναρχία, γιατί ό,τι θεωρούσαμε πως έχουμε κουκουλώσει με πολύ ωραία φώτα και βελουτέ καθίσματα, θα αλλάξει. Και αυτό είναι επικίνδυνο», σχολιάζει η Ίλια.
“Άμα φύγεις, φεύγω”
Από τα αιτήματα των σπουδαστ(ρι)ών των δραματικών σχολών είναι ξεκάθαρο ότι δεν θεωρούν την τροποποίηση του Π.Δ. ως το μόνο σημαντικό αίτημα. «Με το που αποφασίσαμε να κάνουμε κατάληψη, γράψαμε στην αρχή του κειμένου μας και για τις παρακολουθήσεις, για τις κρατικές δολοφονίες, για την αστυνομική βία. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ένα αποτέλεσμα πολλών άλλων πραγμάτων», λέει η Ίλια και προσθέτει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν πίστευε ότι θα αντιδράσουν οι σπουδαστές. «Νομίζουν ότι η νέα γενιά είναι άτομα στα κινητά τους, που είναι παραμορφωμένα, με τις πλάτες προς τα κάτω και δεν βλέπουν γύρω τους. Νομίζουν ότι αυτό είμαστε εμείς, οπότε, δεν θεωρούσαν ότι θα υπήρχε αντίδραση».
Στα καθίσματα του αμφιθεάτρου, φυλλάδια με τον τίτλο «Σ’ εσάς που μας ακούτε» και σκίτσο της Λούλας Αναγνωστάκη, σύμβολο του αγώνα τους, κατέγραφαν τα δίκαια αιτήματά τους.
«Οι καθηγητές ήταν πολύ κοντά μας. Εγώ ένιωθα τη στήριξη από μια κουβέντα ή που θα μας έλεγε κάποιος “ό,τι χρειαστείτε παιδιά πάρτε ένα τηλέφωνο”», σημείωσε η Ίλια, και η Ντόνα υπογράμμισε την κίνηση των καθηγητών τους να βγουν σε παραίτηση: «Νιώθω ότι χρειάζεται μια σειρά πιέσεων για να υπάρξει μια νίκη, εμείς κάναμε αυτό που έδωσε στους καθηγητές το έναυσμα. Γιατί εμείς από μόνοι μας δεν μπορούμε να πιέσουμε μια ολόκληρη κυβέρνηση που κοιμάται όρθια. Οπότε εκεί ξεκάθαρα πήραν θέση μαζί μας στον αγώνα. Έτσι, άρχισε ένα ντόμινο θετικό και πάμε προς μια κατεύθυνση όλοι μαζί, το οποίο είναι πολύ ενδυναμωτικό. Δηλαδή, οι ίδιοι άνθρωποι που Δευτέρα πρωί θα σου πούνε “Βρες άξονα και ανέπνευσε”, τώρα βγαίνουν και σου λένε, “Άμα φύγεις, φεύγω”. Το οποίο σου δίνει μια ψυχολογική ανάταση, γιατί σε τρώει αυτό το πράγμα. Έχουμε ακούσει ότι είμαστε, ας πούμε, αναχρονιστές που θέλουν να επαναφέρουν ένα σύστημα δημοσίου».
«Επίσης, στήριξη τρομερή είχαμε από τα παιδιά από τις ιδιωτικές σχολές. Στην αρχή φυσικά υπήρχε ένα μούδιασμα, γιατί εκεί διακυβεύονται και πολλά χρήματα που δίνουν τα παιδιά και διακυβεύονται και άλλα συμφέροντα στον ιδιωτικό τομέα. Παρόλα αυτά, με το που τους είπαμε, παιδιά, βοήθεια, μας αφορά όλους, κινητοποιήθηκαν και μας είπαν: “Είμαστε εδώ μαζί σας”. Έρχονταν μετά από πάρα πολλές ώρες μαθήματος και κάθονταν να συζητήσουν μαζί μας, ρωτούσαν “τι χρειάζεστε, αν θέλετε να μείνουμε εδώ” και άλλα τέτοια. Ένιωσα ότι δεν είμαστε μόνοι μας”».
Είναι αλήθεια ότι μέσω του νόμου Κεραμέως ήδη δύο ιδιωτικά κολέγια σε συνεργασία με ξένα Πανεπιστήμια διαμορφώνουν πρόγραμμα σπουδών υποκριτικής για να δίνουν στους αποφοίτους τους τίτλους Bachelor, υψηλότερους δηλαδή από τα απολυτήρια Λυκείου που δίνουν οι σχολές του Υπουργείου Πολιτισμού. «Κανένα παιδί που πληρώνει 300 ευρώ κάθε μήνα για να σπουδάσει τέχνη δεν θέλει να το πληρώνει. Είναι τα πρώτα θύματα ενός συστήματος ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης. Είναι σημαντικό να πούμε ότι αυτός ο αγώνας είναι κοινός και αποσκοπεί σε κάτι που είναι κοινό για όλους. Ζητάμε νέες σχολές δημόσιες για όλους. Να μην είναι πάνω από 1.100 παιδιά υποψήφια και μόνο τα 16 να μπορούν να σπουδάσουν τώρα στην Αθήνα. Είναι άδικο και αυτό ακριβώς αντικατοπτρίζει την κοινωνία», λέει η Ντόνα.
«Είμαστε πολύ χαρούμενοι που γίναμε όλοι ένα. Κάτσαμε με όλα τα παιδιά των σχολών και κάποια παιδιά ένιωσαν άνετα να πουν για πράγματα, τα οποία συμβαίνουν στις σχολές τους κι αυτό ήταν για εμάς τεράστιο μοίρασμα. Σαν να το είχαμε όλοι ανάγκη. Είναι αστικός μύθος η διαφοροποίηση των παιδιών του Εθνικού Θεάτρου και του ΚΘΒΕ και όλων των άλλων. Η πόλωση αυτή συμφέρει πάρα πολύ τον ιδιώτη. Εμείς όταν είπαμε στα παιδιά να μιλήσουμε όλοι μαζί, είδαμε ότι έχουμε πολύ κοινά αιτήματα. Η δυσπιστία που συναντήσαμε δεν ερχόταν από τα παιδιά. Μας είπαν ότι οι σχολάρχες τα έχουν πιάσει και τους έχουν πει ότι δεν τους θέλουμε εμείς μέσα κι ότι θέλουμε να γίνουμε πανεπιστήμια και αυτούς θα τους αφήσουμε έξω. Συμφέρει πάρα πολύ το να μην είμαστε συντονισμένοι και συλλογικοί σε κανένα στόχο. Τυχαία δεν είμαστε εμείς αυτά τα παιδιά», συνεχίζει η Ίλια.
Τα όνειρα δεν έχουν ταβάνι και αυτή τη στιγμή παλεύουμε για τα όνειρά μας
«Επιλέγεις να κάνεις κάτι το οποίο σου λένε όλοι ότι θα είναι πάρα πολύ δύσκολο και θα συναντήσεις τέρατα και παρόλα αυτά, το κάνεις επειδή έχεις την ελπίδα ότι θα αλλάξει. Ξέρεις πως είναι η κατάσταση και σου λένε θα την κάνουμε και χειρότερα. Εκεί λες, δεν γίνεται ρε φίλε. Σπρώχνω όμως και θα σπρώχνω μέχρι να τα κάνω όπως θέλω. Ειδικά όταν έχεις τόσο όμορφους ανθρώπους δίπλα σου, παίρνεις δύναμη», συμπλήρωσε.
Σε λίγη ώρα ξεκινούσε η Συνέντευξη Τύπου και ανέβηκα στον πάνω όροφο για να την παρακολουθήσω από κοντά. «Σας καλωσορίζουμε στα γραφεία του Συλλόγου μας, τα οποία δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της κατάληψης. Αυτός ο τοίχος είναι φρεσκοβαμμένος από εμάς», είπε ο Θάνος Παπαδόγιαννης, ο οποίος είναι στο Γ’ έτος σκηνοθεσίας. Δίπλα του ήταν οι Δημήτρης Τσικούρας και Αρίστη Τσέλου από το Β’ έτος Σκηνοθεσίας και ο Νικηφόρος Ραφαήλ Παπαδούδης, Γ’ έτος Σκηνοθεσίας.
Οι σπουδαστές Δημήτρης Τσικούρας (Β’ έτος Σκηνοθεσίας), Νικηφόρος Ραφαήλ Παπαδούδης, (Γ’ έτος Σκηνοθεσίας), Θάνος Παπαδόγιαννης (Γ’ έτος σκηνοθεσίας) και η σπουδάστρια Αρίστη Τσέλου (Β’ έτος Σκηνοθεσίας) στην συνέντευξη τύπου που διοργάνωσαν στο -φρεσκοβαμμένο από τους ίδιους κατά την διάρκεια της κατάληψης- γραφείο του Συλλόγου τους.
Αφού μοιράστηκαν το ημερολόγιο των δράσεών τους τον τελευταίο μήνα, αναφέρθηκαν στο Π.Δ. και την κατάργηση των καλλιτεχνικών πτυχίων, αφού ο υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης, είχε δηλώσει πριν από μέρες πως «επεκτείνουμε και για τους καλλιτέχνες ό,τι ισχύει σε όλο το Δημόσιο, αποσυνδέουμε Δ.Ε. και όλα αυτά από τον καλλιτέχνη, το βγάζουμε στην άκρη, δεν μας πειράζει, δεν μας ενδιαφέρει τι πτυχίο έχει. Οντισιόν θα κάνουμε! Και με οντισιόν θα προσλαμβάνονται».
«Ουσιαστικά υποβάθμισε πλήρως την ίδια την έννοια του επαγγελματικού και του μισθολογικού δικαιώματος», σχολίασε ο Θάνος Παπαδόγιαννης, σπουδαστής σκηνοθεσίας. «Για τα υπόλοιπα αιτήματά μας όπως η σίτιση, η στέγαση κλπ. προφανώς δεν δόθηκε καμία απολύτως απάντηση», συνέχισε, αναφερόμενος στην αιφνιδιαστική επίσκεψη του υφυπουργού στην υπό κατάληψη σχολή. «Του είπαμε ότι άμα όντως επιθυμεί να έρθει σε διάλογο μαζί μας, τότε περιμένουμε να μας καλέσει και σε κάποιο ραντεβού, το οποίο προφανώς και δεν συνέβη ποτέ. Τα σωματεία προσπαθούν για εβδομάδες και για μήνες να κλείσουν συναντήσεις με τους υπουργούς».
Σχετικά με τη συνάντηση με τον υφυπουργό Παιδείας Άγγελο Συρίγο, ο Θάνος σημείωσε: «Ήταν αρκετά ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει καν η γνώση από μεριάς κράτους για δεύτερη φορά αναφορικά με το ζήτημα της σίτισης και της στέγασης και γενικότερα της ποιότητας των σπουδών μας και των παροχών που θα έπρεπε να έχει το κράτος στις δημόσιες σχολές».
Στη συνάντηση με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο σπουδαστής είπε ότι διαβίβασαν τα αιτήματά τους, έκαναν μια συζήτηση και έφυγαν. «Δεν ήταν μια συζήτηση με μια ουσιαστική διαπραγμάτευση, το μόνο που κάναμε είναι ότι προσπαθήσαμε να την πιέσουμε να πάρει ίσως κάποια προσωπική θέση στον δημόσιο λόγο, το οποίο μας εξήγησε ότι δεν είναι κάτι το οποίο είναι εύκολο να το κάνει μέσα από τις αρμοδιότητες της».
«Δεν έχουμε δωρεάν σίτιση, στέγαση, πάσο…»
Για τη συζήτηση είχαν με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, η Αρίστη Τσέλου, δευτεροετής σπουδάστρια, είπε πως το βασικό τους αίτημα ήταν «Να καταθέσουν είτε επίκαιρη ερώτηση, είτε κυρίως τροπολογία, την οποία θα στηρίξουν όλα τα κόμματα. Δεν γνώριζαν όμως βασικά πράγματα, όπως ότι εμείς στερούμαστε δωρεάν σίτισης, δωρεάν στέγασης, δεν έχουμε πάσο, δεν έχουμε πάρα πολλά σπουδαστικά και φοιτητικά προνόμια παρόλο που είμαστε σπουδαστές και φοιτητές και είναι ένα τεράστιο παράδοξο αυτό».
«Πάρα πολλά παιδιά δεν θα γυρίσουν πίσω στις σπουδές τους, λόγω του ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των σπουδαστών έρχεται από την επαρχία κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να δίνει ένα υπέρογκο ενοίκιο με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτές τις σπουδές», δήλωσε η Αρίστη. «Δεν υπάρχει μια λέσχη ή δεν μας δίνεται ένα δικαίωμα να μπορούμε να τρεφόμαστε δωρεάν, όπως έχουν αυτό το δικαίωμα όσα άτομα σπουδάζουν σε ΑΕΙ στην υποτίθεται δωρεάν εκπαίδευση του δημοσίου».
«Αυτή η σχολή δεν έκλεισε ούτε στην κατοχή, ούτε στην δικτατορία», είπε ο Νικηφόρος Ραφαήλ Παπαδούδης, τριτοετής σπουδαστής σκηνοθεσίας. Ο Σύλλογος Σπουδαστών του Εθνικού Θεάτρου δημιουργήθηκε με αφορμή το σκάνδαλο Λιγνάδη. «Το θυμόμαστε όλοι, ο Σύλλογος κινητοποιήθηκε και έκανε αποχή τότε στο Zoom, κάτι που οδήγησε το Υπουργείο Πολιτισμού να αποφασίσει παράταση της χρονιάς, δηλαδή να κερδίσουμε ένα πράγμα που φάνταζε εκείνη τη στιγμή μη εφικτό. Τώρα, κλήθηκε πολύ δύσκολα να βάλει στην πλάτη του κάτι που πρέπει να το κάνουν γενικά τα σωματεία», συνέχισε ο σπουδαστής.
«Ο κ. Γιατρομανωλάκης μας είπε, “Γιατί αντιδράτε τώρα και δεν αντιδράσατε το 2003;». Αλλά τώρα φτιάχτηκε ο Σύλλογος Σπουδαστών Εθνικού Θεάτρου, τώρα είμαστε η σχολή και τα παιδιά μετά το σκάνδαλο Λιγνάδη και την απόλυτη φτωχοποίησή μας. Τώρα επιτέλους θέματα επιβίωσης σκάνε σε μια σχολή που ήτανε ελιτ, μια σχολή που προηγουμένως έμπαιναν άτομα κυρίως από τα κολέγια Αθηνών και τη σχολή Μωραϊτή, κακά τα ψέματα. Τώρα πια προκύπτει το sold out θέατρο, στην κοινωνία που όλα είναι τέλεια και Ελευσίνα και Παπαϊωάννου και Τερζόπουλος και εναλλακτικό και μη εναλλακτικό θέατρο και Στέγη και Πειραματική σκηνή και όλα, τώρα ανακύπτει και ότι θέλουμε περισσότερη κοινωνική στήριξη στην καλλιτεχνική εκπαίδευση. Μακάρι να μπορούσαμε να έχουμε και περισσότερη στήριξη στον πολιτισμό, και να είναι κεντρικό αίτημα των κινημάτων στην Ελλάδα, αλλά καταλαβαίνουμε ότι με τα μνημόνια αυτό έχει πέσει πάρα πολύ κάτω στην ατζέντα.
Λίγο πριν το stand up comedy show με Χρύσα Κατσαρίνη, Θωμά Ζάμπρα, Αριστοτέλη Ρίγα και Νίκο Μουλαρά, σε ένδειξη αλληλεγγύης…
«Πόσο θα αντέξουμε; Πώς μπορούμε να κάνουμε κατάληψη στο Εθνικό Θέατρο μέχρι να γίνει η Πανεπιστήμια Παραστατικών Τεχνών; Είναι αυτό δυνατό; Αναρωτιόμαστε κι εμείς», λέει ο Νικηφόρος. «Συνεπώς κατευθύνουμε τον αγώνα μας και σε πιο μικρά πράγματα που πιστεύουμε μπορούν να κερδηθούν αλλά και σε πιο μεγάλα. Είμαστε μόλις 68 άτομα και όχι για να παινευτούμε, αλλά έχουμε αρχίσει έναν τεράστιο αγώνα που απλά δεν μπορούμε να τον σηκώσουμε όλο μόνοι μας. Χρειαζόμαστε όλη την κοινωνία μαζί μας. Είμαστε πολύ περήφανοι και αισιόδοξοι ότι τώρα δημιουργείται μια νέα γενιά που θα το παίρνει υπόψη το συγκεκριμένο ζήτημα».
Ο Θάνος συμπλήρωσε: «Είναι πολύ ξεκάθαρο ότι το ζήτημα έχει ξεφύγει από το Εθνικό, έχει ξεφύγει από εμάς, έχει πάει στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, έχει πάει στο ΚΘΒΕ, έχει πάει στις σχολές που αυτή τη στιγμή είναι ιδιωτικές και τα παιδιά ενώ πληρώνουν κάνουν αποχή από τα μαθήματα σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται μεταξύ τους και κάνουν κοινές δράσεις», σημειώνοντας πως είναι μια ιστορική στιγμή η κατάληψη του κτιρίου Τσίλλερ. «Είναι ένα αποκορύφωμα του αγώνα που αυτή τη στιγμή αφορά μια ολόκληρη γενιά καλλιτεχνών και έχει έρθει η στιγμή να μπουν ακόμα πιο δυναμικά σε αυτό και οι επαγγελματίες θεωρώ. Νιώθω ότι πολλές φορές από τα υπάρχοντα σωματεία μπαίνει ένας φραγμός όσον αφορά το μέχρι πού μπορώ να διεκδικήσω, μέχρι πώς μπορώ να διεκδικήσω. Υπάρχει συνέχως ένα ταβάνι και εγώ νομίζω ότι τα όνειρα δεν έχουν ταβάνι και αυτή τη στιγμή παλεύουμε για τα όνειρά μας. Για τα όνειρα τα οποία μας κάνανε να θέλουμε να γίνουμε καλλιτέχνες και να το κάνουμε αυτό επάγγελμα».
Στο ερώτημα, αν επικρατήσει το αρνητικό σενάριο, όπου η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν κάνει τίποτα, ο Δημήτρης Τσικούρας, ηθοποιός και σπουδαστής σκηνοθεσίας, δήλωσε με σιγουριά: «Δεν πτοούμαστε τόσο εύκολα με απειλές. Δηλαδή, θα μας απειλήσουν ότι θα χαθεί το έτος; Το ξέρουμε ήδη ότι μπορεί να χαθεί το έτος. Όχι απλώς θα χαθεί το έτος, μπορεί να χάσουμε τους καθηγητές μας, έτσι και αλλιώς. Ξέρω ότι είναι μια πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση για όλους μας και σωματικά και ψυχολογικά. Η κούραση έχει φτάσει στο πικ. Μέχρι να εξαντλήσουμε τα όπλα μας και να πούμε ότι δεν έχουμε κάτι άλλο να κάνουμε, πραγματικά θα τα δώσουμε όλα, δεν σταματάμε».
Κι η Αρίστη πρόσθεσε: «Είμαστε όλοι οι σπουδαστές και οι σπουδάστριες μαζί γιατί δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα με κανέναν. Καμία διάσπαση. Θεωρώ ότι ο αγώνας, ναι, μεν είναι δύσκολος, αλλά θα είναι κερδοφόρος».
Πριν φύγω τα μεσάνυχτα από την σχολή, θυμάμαι τα λόγια της Ντόνας: «Ο πολιτικός μυς έχει ατροφήσει αυτή τη στιγμή. Η καταστολή δεν είναι μόνο αστυνομική, έρχεται και μέσα από τα σπίτια μας, από το εκπαιδευτικό σύστημα. Είναι παντού. Όλοι ψάχνουμε σε ένα σαπισμένο κομμάτι τυρί την τρύπα που θα χωρέσουμε. Πιστεύω ότι υπάρχει πολύ μεγάλη θέληση και όρεξη για επανάσταση, για αλλαγή. Το πώς είναι το δύσκολο. Αντιμαχόμαστε τεράστια τέρατα, όπως είναι ο καπιταλισμός. Αλλά όταν κάνουμε τέχνη, είμαστε κάπως ρομαντικοί. Πιστεύουμε στην ενότητα των ανθρώπων, είμαστε όλοι ένα. Και όταν ο αγώνας είναι τόσο συλλογικός και δεν έχεις κάτι να χωρίσεις. Χωρίς κομματικά, χωρίς συμφέροντα, χωρίς εμείς και εσείς. Αυτήν τη στιγμή ο πολιτικός μυς έχει αρχίσει και δουλεύει και δυναμώνεται. Είμαι πολύ αισιόδοξη».