Να ξεκινήσουμε με κάτι θεμελιώδες και τουλάχιστον εξωτικό για τα ελληνικά δεδομένα. Στις ΗΠΑ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ανεξαρτήτως τύπου (κανάλια, εφημερίδες, ραδιόφωνα και φυσικά οποιοδήποτε διαδικτυακό) συχνά παίρνουν θέση στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Στην κορυφαία διαδικασία της πολιτικής ζωής των ΗΠΑ, την ανάδειξη δηλαδή του επόμενου Προέδρου της χώρας, πολλά και σημαντικά Μέσα έχουν κατά καιρούς πάρει ξεκάθαρη θέση υπέρ—ή εναντίον—ενός εκ των υποψηφίων. Τροφή για σκέψη.
Θα πρέπει να τονιστεί πως πρόκειται για Μέσα διεθνούς βεληνεκούς, τα οποία εκτός από την Αμερικανική, απευθύνονται και επηρεάζουν τη διεθνή κοινή γνώμη. Όταν για παράδειγμα ο οργανισμός των New York Times, ένας εκ των μεγαλύτερων δημοσιογραφικών οργανισμών στον κόσμο, πήρε πριν λίγες ημέρες ξεκάθαρη θέση υπέρ της Χίλαρι Κλίντον, τότε αυτή η υποστήριξη—endorsement, όπως τη θέλει ο αμερικάνικος όρος—αντανακλάται και επηρεάζει σημαντικά την προεκλογική διαδικασία.
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι μεγάλοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί στηρίζουν ανοικτά τη Χίλαρι Κλίντον.
Βέβαια, στην εποχή του διαδικτύου, όπου η φωνή του κάθε ψηφοφόρου μπορεί να εκφράζεται ευκολότερα και κυρίως, να ακούγεται και να φτάνει μακρύτερα, πολλοί λένε πως η στήριξη από τους μεγάλους δημοσιογραφικούς οργανισμούς σε κάποιον υποψήφιο έχει μεν ακόμα ιδιαίτερη σημασία, αλλά όχι στο επίπεδο των παλαιότερων ετών. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η εκστρατεία του υποψήφιου για το Δημοκρατικό χρίσμα, Μπέρνι Σάντερς, η οποία εν πολλοίς στηρίχθηκε στον ιδιαίτερο ζήλο που έδειξαν οι ψηφοφόροι του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όπως ήταν σχετικά αναμενόμενο, οι περισσότεροι εκ των μεγαλύτερων δημοσιογραφικών οργανισμών επέλεξαν είτε να μείνουν ουδέτεροι, είτε να στηρίξουν τη Χίλαρι Κλίντον. Αυτό όμως δε σημαίνει πως οι New York Times ή το ABC στηρίζουν de facto το Δημοκρατικό κόμμα. Το λεγόμενο media bias (κυρίως υπέρ των Δημοκρατικών) αποτελεί μεν παράγοντα στη δημόσια ζωή των ΗΠΑ, όμως σε καμία περίπτωση τα μέσα αυτό δε θυμίζουν κομματικά έντυπα τύπου «Ριζοσπάστη» και «Αυγή», για να μιλάμε με ελληνική αναλογία.
Απόδειξη πως ο οργανισμός των NYT, κατά την εσωκομματική προεκλογική διαδικασία του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, στήριξε τον κεντρώο Ρεπουμπλικάνο (moderate Republican) Τζον Κέηζικ, ο οποίος εάν κέρδιζε το χρίσμα θα συγκέντρωνε σημαντικές πιθανότητες να επικρατήσει εν τέλει έναντι της Κλίντον, την οποία πλέον οι NYT στηρίζουν. Αντιστοίχως, τον Κέηζικ στήριξαν και άλλοι μεγάλοι οργανισμοί όπως η Boston Globe και οι Seattle Times, όπως επίσης και η παραδοσιακά προσκείμενη στους Ρεπουμπλικάνους Arizona Republic. Περισσότερα για την τελευταία, στη συνέχεια.
Τα μεγάλα δημοσιογραφικά μέσα κινούνται ως επί το πλείστων στον χώρο του κέντρου, για αυτό το λόγο άλλωστε έχουν στηρίξει ανά τις προεκλογικές διαδικασίες υποψηφίους από διαφορετικό κόμμα.
Από την άλλη βεβαίως υπάρχουν και οργανισμοί οι οποίοι έχουν ξεκάθαρη προτίμηση–άμεση ή έμμεση—στο Δημοκρατικό ή το Ρεπουμπλικανικό κόμμα αντίστοιχα, με ξεκάθαρα παραδείγματα από τη μία τα δίκτυα CBS, NBC και τη Washington Post και από την άλλη τα Fox News και World Net Daily.
Ένα μόνο μήνα πλέον πριν τις εκλογές, τα περισσότερα Μέσα έχουν πάρει θέση είτε υπέρ της Κλίντον, είτε εναντίον του Τραμπ, με αποκορύφωμα τη στάση της USA Today, η οποία έσπασε την πολιτική της ουδετερότητας που ακολουθούσε επί 34 συναπτά έτη, παρακινώντας τους αναγνώστες της πρώτον να προσέλθουν στην κάλπη και δεύτερον να μην ψηφίσουν τον Ντόναλντ Τραμπ, διατηρώντας όμως απόσταση και από τη Χίλαρι Κλίντον. Εξίσου σημαντικά παραδείγματα των διαφορετικών συνθηκών και δυναμικών που έχουν δημιουργηθεί ήταν η στάση που αποφάσισαν να κρατήσουν άλλα, μικρότερα μέσα, τα οποία παραδοσιακά στηρίζουν τους υποψηφίους του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Συγκεκριμένα η Arizona Republic ανακοίνωσε πως στηρίζει την Κλίντον σταματώντας μια παράδοση 126 χρόνων υποστήριξης σε Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο. Αντίστοιχα έπραξε η Dallas Morning News αλλάζοντας πολιτικό στρατόπεδο έπειτα από 72 χρόνια ενώ η Detroit News, η New Hampshire Union Leader και η Richmond Times Dispatch ανακοίνωσαν πως θα στηρίξουν την υποψηφιότητα του φιλελεύθερου Γκάρι Τζόνσον αντί εκείνης του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ πρέπει να θεωρείται ως ο υποψήφιους με την ιστορικά λιγότερη στήριξη από μεγάλους δημοσιογραφικούς οργανισμούς. Στο πλευρό του βρίσκονται από την πρώτη στιγμή μόνο η New York Post, ο National Enquirer και ο New York Observer στον οποίο όμως είναι μέτοχος ο γαμπρός του. Επίσης, τον Τραμπ στηρίζει η Santa Barbara Newspress καθώς επίσης και μεμονωμένοι δημοσιογράφοι από τη National Review και τη Weekly Standard. Ακόμα και το παραδοσιακά Ρεπουμπλικανικό Fox News (ενδεικτικά, ο Πρόεδρος Ομπάμα έδωσε την πρώτη του μεγάλη συνέντευξη στο Fox έχοντας διανύσει ήδη την πρώτη του θητεία) ενώ μεν παρουσιάζει τον Τραμπ και την πολιτική ατζέντα με θετικό για εκείνον πρόσημο, δεν έχει προχωρήσει στο επίπεδο στήριξης που είχε δείξει σε παλαιότερους Ρεπουμπλικάνους ψηφοφόρους.
Το μεγαλύτερο όνομα ανάμεσα στα Μέσα που στηρίζουν τον Τραμπ, η New York Post, αν και αποτελεί την 13η παλαιότερη και 7η σε κυκλοφορία καθημερινή εφημερίδα των ΗΠΑ, θεωρείται ως η λιγότερο έγκυρη εξ αυτών, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Pace. Αξίζει να σημειωθεί, πως η NYP ανήκε για πολύ μεγάλο διάστημα στον Ρούμπερτ Μέρντοχ, ιδιοκτήτη της Βρετανικής—εν πολλοίς σκανδαλοθηρικής—The Sun. Εξίσου έντονο σκανδαλοθηρικό χαρακτήρα έχει και ο National Enquirer, στου οποίου τα πρωτοσέλιδα θα δει κανείς τελευταία περισσότερες ειδήσεις για το χωρισμό της Αντζελίνα Τζολί με τον Μπραντ Πιτ, παρά για την προεκλογική κούρσα. Μάλιστα, National Enquirer, ανήκει στη θεωρητική άτυπη κατηγορία έντυπης ενημέρωσης, των Supermarket Tabloid. Ο όρος προέρχεται τόσο από τα σκανδαλοθηρικά θέματα που κοσμούν τα εξώφυλλα και το περιεχόμενό τους, αλλά και από την τάση τα έντυπα αυτά να τοποθετούνται σε μεγάλες ποσότητες στα ταμεία των σουπερμάρκετ. Ναι, εκεί που σχηματίζονται οι ουρές.
Με όλο τον σεβασμό στη δική μας Espresso News, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο National Enquirer είναι η Αμερικάνικη αναλογία της.
..ούτε από τη στήριξη των σκανδαλοθηρικών μέσων στον Τραμπ, ούτε από την άρνηση των παραδοσιακών πολιτικών μέσων να τον στηρίξουν με τη σειρά τους. Ο Τραμπ ήταν για πολλά χρόνια ένας εκ των πρωταγωνιστών της κουλτούρας που αναδεικνύουν τα σκανδαλοθηρικά μέσα, όντας εμπνευστής, παραγωγός και μέτοχος σε ουκ ολίγα τηλεπαιχνίδια και γεγονότα τύπου καλλιστεία, ενώ η προσωπική του ζωή ήταν ανέκαθεν στο επίκεντρο αυτής της μερίδας του τύπου.
Από την άλλη, ο αναπάντεχος υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων δεν είναι κάποιος τυχαίος, ενώ κυρίως δεν είναι ο «βλάκας» που πολλοί πιστεύουν, ή θέλουν να πιστεύουν. Το αντίθετο. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας παμπόνηρος επιχειρηματίας, τρομερά επικοινωνιακός και ικανότατος στο να πουλάει τον εαυτό του. Γνώριζε από την αρχή πως όλα τα σοβαρά μέσα θα στρέφονταν εναντίον του, υιοθετώντας λοιπόν απέναντι τους απολύτως εχθρική τακτική και στάση με σκοπό να εκμεταλευτεί την πραγματικότητα που δημιουργήθηκε γύρω του.
Από την πρώτη στιγμή έκανε λόγο για «διεφθαρμένα μέσα» και «διαπλοκή» θυμίζοντας ένα «δικό μας» αντίστοιχο εκφραστή αυτού του εξευτελιστικά λαϊκίστικου λόγου.
Έτσι, ο Τραμπ, ο οποίος έφτασε στο σημείο να στραφεί και εναντίον της εκ των δημοφιλέστερων δημοσιογράφων του Ρεπουμπλικανικού Fox News, Μέγκυν Κέλλυ, χρησιμοποίησε εξ αρχής την έλλειψη στήριξης των μέσων υπέρ του, προσπαθώντας να πείσει πως το «διαπλεκόμενο σύστημα» είναι εναντίον του γιατί τον φοβάται, καθώς εκείνος ως «αντισυστημικός» θα το καθαρίσει.
Δε δίστασε μάλιστα να δηλώσει πως επί δικιάς του Προεδρίας, το θεσμικό πλαίσιο με το οποίο τα Μέσα λειτουργούν θα ελεγχθεί και θα επανακαθοριστεί «ώστε να υπηρετεί τη Δημοκρατία.»
Ο λόγος, η προσωπικότητα, η προσωπική διαδρομή και οι θέσεις του Ντόναλντ Τραμπ του έχουν φέρει και τη στήριξη από τα αντίστοιχα μέσα. Πέρα από τη μονόπλευρη στήριξη υπέρ της Χίλαρι Κλίντον από τους μεγαλύτερους δημοσιογραφικούς οργανισμούς, ενδεικτικό είναι το γεγονός, πως τα Μέσα τα οποία στήριξαν τους εσωκομματικούς του αντιπάλους, αντί να ενωθούν πίσω από την υποψηφιότητα του, είτε αδιαφόρησαν, είτε τάχθηκαν υπέρ της αντιπάλου του.
Ο Τραμπ θα προσπαθήσει μέχρι τέλους να χρησιμοποιήσει τα παραπάνω προς όφελος του. Μέχρι πού μπορεί να τον φτάσει αυτή η πλευρά του δίχως όρια λαϊκισμού και πολιτικαντισμού του όμως; Ας ελπίσουμε, όχι πολύ μακριά.
