Δεκάδες άνθρωποι πίνουν καθημερινά νερό στο όνομα του, αν και οι περισσότεροι δεν το ξέρουν. Γνωρίζουν όμως τη μηχανή αναζήτησης που κατασκεύασε, επειδή το υποσχέθηκε σε μια παρέα και εκεί βρίσκουν διέξοδο στον online λαβύρινθο του δημοσίου. Ο Θεσσαλονικιός Βαγγέλης Μπάνος κατασκεύασε την ΥπερΔι@υγεια (www.yperdiavgeia.gr) η οποία εντοπίζει αμέσως τις αποφάσεις της γνωστής μας Διαύγειας και άλλα χρήσιμα δημόσια έγγραφα, χωρίς να σπάσουν τα νεύρα σου.
Ένας υπάλληλος του ΟΑΕΔ είχε πει σ’ έναν φίλο – εμπιστευτικά και λίγο συνωμοτικά – να ψάχνει εκεί για τις αποφάσεις του Οργανισμού, γιατί με τη Διαύγεια δεν θα έβγαζε άκρη. Και ένας από τους λόγους που η χρήση της ιστοσελίδας είναι προβληματική είναι ότι η Αναζήτηση γίνεται με βάση τον τίτλο μιας απόφασης που δημοσιεύεται, που είναι συνήθως κωδικοποιημένος και τυποποιημένος. Επιπλέον, λόγω των πολλών καθημερινών δημοσιεύσεων – οι δημόσιοι οργανισμοί δημοσιεύουν καθημερινά δεκάδες αποφάσεις, από το χαρτί τουαλέτας που αγόρασαν μέχρι διαγωνισμούς για προμήθειες πολλών εκατομμυρίων ευρώ – η ιστοσελίδα πολλές φορές «σέρνεται» ή απλά «πέφτει». Αυτές και άλλες πολλές αδυναμίες του συστήματος εντόπισε ο προγραμματιστής Βαγγέλης Μπάνος και αποφάσισε να βάλει τάξη στο χαμό των ηλεκτρονικών δημόσιων εγγράφων.
Πέρασε την εφηβεία του ακούγοντας Iced Earth, Dream Theater, metal progressive rock και γρατζουνώντας ένα ηλεκτρικό μπάσο. Τώρα απολαμβάνει τα best των Pink Floyd, τον δεξιοτέχνη της κιθάρας Al Di Meola και γράφει σε γλώσσες που δεν θα μιλήσεις ποτέ. Το πρωί έχει υπό την ευθύνη του τα πληροφορικά συστήματα του Ελληνικού Ινστιτούτου Μετρολογίας, το οποίο ελέγχει την ακρίβεια των μετρήσεων, όπως για παράδειγμα τα συστήματα εισροών – εκροών που χρησιμοποιούνται στα βενζινάδικα. Το βράδυ ο Βαγγέλης Μπάνος συνεχίζει ως ερευνητής και περνάει τις ώρες του μελετώντας και αποθηκεύοντας δεδομένα. Το διδακτορικό του στο Α.Π.Θ. αφορά στο web archiving, στη δημιουργία δηλαδή μιας βιβλιοθήκης για τις σελίδες και τα αρχεία του ίντερνετ, ενώ έχει αναπτύξει και τη μηχανή αναζήτησης openarchives.gr, η οποία επιτρέπει στους ερευνητές να ψάχνουν στις ψηφιακές βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων από ένα κεντρικό site.
Το θετικό με την ιστορία της Διαύγειας είναι ότι ακολουθείται η πολιτική των ανοιχτών δεδομένων. Αυτό για έναν προγραμματιστή με μεράκι είναι θησαυρός.
Ένα από αυτά τα βράδια το πέρασε με φίλους και κάπου ανάμεσα σε ανέκδοτα προγραμματιστών και μπύρες, πήρε την απόφαση να φτιάξει τη ΥπερΔι@ύγεια. «Άκουγα από συναδέλφους στο γραφείο και από γνωστούς ότι δεν μπορούσαν να βρουν τα έγγραφα που έψαχναν. Η ιστοσελίδα ήταν προβληματική και η αναζήτηση δύσκολη», σημειώνει. Το θετικό με την ιστορία της Διαύγειας είναι ότι ακολουθείται η πολιτική των ανοιχτών δεδομένων. Αυτό για έναν προγραμματιστή με μεράκι είναι θησαυρός. «Αποφάσισα να εξάγω τα δεδομένα τους και να κατασκευάσω μια μηχανή αναζήτησης. Με βοήθησε η εμπειρία μου στο openarchives και μετά από περίπου 4 μήνες έβγαλα την αρχική έκδοση της ΥπερΔι@ύγειας», τονίζει.
Δεν πρόφτασαν να έρθουν τα πρώτα συγχαρητήρια μηνύματα από υπαλλήλους και ιδιώτες που έκαναν τη ζωή τους λίγο πιο εύκολη και ήδη από τα περασμένα Χριστούγεννα η ΥπερΔι@ύγεια κάνει αναζήτηση και στις δημόσιες συμβάσεις. «Όλα τα συμβόλαια και οι συμβάσεις που συνάπτει το δημόσιο ανεβαίνουν στο eprocurment.gov.gr, αλλά και πάλι η πλοήγηση στο site και η αναζήτηση είναι προβληματική. Μαζί μ’ έναν φίλο προγραμματιστή, τον Κώστα Ντονά, επεκτείναμε την ΥπερΔι@ύγεια και τώρα μπορεί οποιοσδήποτε να ψάξει και να βρει όλους τους διαγωνισμούς και τις συμβάσεις του δημοσίου».
Η απλή, στη σύλληψη της, εφαρμογή που έκανε ο Βαγγέλης Μπάνος δείχνει το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει το δημόσιο για να συμβαδίσει με την εποχή του. Υπάρχουν αρκετά καλά παραδείγματα, όπως το Taxis Net που συνεχώς βελτιώνεται, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο σε όλους τους τομείς και τους οργανισμούς. Άλλωστε ποιος μπορεί να ξεχάσει τη φασαρία και τις αντιδράσεις του ΟΑΣΘ το 2010, όταν δύο φοιτητές, που σήμερα φτιάχνουν εφαρμογές οι οποίες μοσχοπουλιούνται στο app store της Apple, είχαν κατασκευάσει μια εφαρμογή που πληροφορούσε τον χρήστη για τα δρομολόγια των λεωφορείων σε πραγματικό χρόνο; Πρόσφατα, έγινε και το επόμενο βήμα της ΥπερΔι@ύγειας που ήταν να κάνει ευκολότερη και ταχύτερη την αναζήτηση για όσους ψάχνουν ΦΕΚ και νόμους, αναλύοντας τα ανοιχτά δεδομένα του Εθνικού Τυπογραφείου – (470.000 ΦΕΚ από το 1833 μέχρι σήμερα).