Οι Εθνικές που τρέλαναν την Ευρώπη

Δύο ήταν οι βασικές εικασίες με το που έγινε γνωστό το νέο φορμά του Euro, με τις 24 ομάδες: η πρώτη, ότι τώρα οι πιο αδύναμοι θα έχουν κίνητρο και ελπίδες πρόκρισης μέχρι το τέλος. Κι η δεύτερη, ότι τα φαβορί θα περνάνε με ακόμα πιο άνετο περίπατο. Τώρα που το βασικό κομμάτι της διαδικασίας τέλειωσε, ξέρουμε πού πέσαμε μέσα (1) και πού έξω (2). Πέρα από το ολλανδικό και το ελληνικό φιάσκο, τα προκριματικά του γαλλικού Euro 2016 ήταν γεμάτα από αποτελέσματα-«βόμβες» και υπήρξαν κι άλλοι ισχυροί που απογοήτευσαν, όπως οι πρωταθλητές κόσμου Γερμανοί που ψιλοαγκομάχησαν για να περάσουν. Παράλληλα σημειώθηκαν περισσότερα επεισόδια σε σύγκριση με τις προηγούμενες διοργανώσεις –και όχι μόνο στα παραδοσιακά μπαρουτοκαπνισμένα Βαλκάνια-, ενώ τη γενικά αλλοπρόσαλλη εικόνα ήρθε να συμπληρώσει ο προγραμματισμός των αγώνων, με το σπάσιμο κάθε αγωνιστικής σε 3 δόσεις, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη διαβλητότητα (βλέπε και την ιστορία της περίφημης «καλύτερης 3^ης») και τελικά κάπου χάθηκε η μπάλα, στην κυριολεξία. Και μέσα σ’ όλα ο αρχιερέας Πλατινί, ο κύριος εμπνευστής όλου αυτού του ποδοσφαιρο-πολιτικο-τηλεοπτικού σχεδίου, απαλλάχτηκε υποχρεωτικά από τα καθήκοντά του ως επικεφαλής της UEFA για ένα τρίμηνο, λόγω ενός γερού εμβάσματος που ανεξήγητα πιστώθηκε σε τραπεζικό του λογαριασμό.

Ώρα τώρα λοιπόν μια μικρή αναφορά στους 5 που κέρδισαν τις εντυπώσεις και τα προκριματικά του Euro 2016 θα τους μείνουν αξέχαστα, σαν ανάμνηση στιγμών ελκυστικών.

Αλβανία: Τα γυρίσματα του καιρού

 Μέχρι προχτές είχε ως ποδοσφαιρικό σημείο αναφοράς ένα λειψό Βαλκανικό Κύπελλο που κέρδισε το 1946, ως διοργανώτρια. Άρχισε να συμμετέχει τακτικά στις διοργανώσεις Uefa και Fifa από τις αρχές δεκαετίας του ‘80. Μέχρι πρόσφατα, ένας σωρός από χαρισματικούς παίκτες που θα μπορούσαν να φορέσουν τη φανέλα της διάλεγε άρον-άρον άλλες εθνικές ομάδες, «με μεγαλύτερες προοπτικές διάκρισης», από Ελβετία και Γερμανία μέχρι Φινλανδία και Ελλάδα. Από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας η ομοσπονδία της χώρας άρχισε να ψάχνει τον κόουτς με το βαρύ όνομα που θα ωθούσε τα πράγματα λίγο ψηλότερα, με απώτερο στόχο μια πρόκριση σε μεγάλο τουρνουά. Ό,τι δεν κατάφεραν τελικά οι Ντοσένα, Μπρίγκελ, Μπάριτς το πέτυχε ένας λιγότερο αναγνωρίσιμος, ωστόσο μάλλον καλύτερος κόουτς, ο Ιταλός Τζιάνι ντε Μπιάζι, ο οποίος εννοείται ότι είναι ο πιο δημοφιλής άνθρωπος στην Αλβανία σήμερα. Φέτος το καλοκαίρι η Σκεντέρμπεου έγινε η πρώτη ομάδα από τη χώρα που προκρίθηκε σε όμιλο ευρωπαϊκής συλλογικής διοργάνωσης κι ύστερα από την αντίστοιχη επιτυχία της Εθνικής, η Αλβανία έχει λάβει πια θέση ανάμεσα στις νέες δυνάμεις του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Ποιος ξέρει μάλιστα πού θα μπορούσε να φτάσει αν έκανε δικούς της παίκτες με αλβανικές ρίζες όπως οι Σακίρι, Μπεχράμι, Γιανουζάι, Τζεμαΐλι, Γκρανίτ Τσάκα κ.ά. Και να σκεφτεί κανείς ότι τον Σεπτέμβριο του 2004 ένα 2-1 στα Τίρανα θεωρήθηκε εδώ κάτι σαν εθνικό όνειδος…

Ένα πρόσωπο: Παραδοσιακά η Αλβανία έκανε καλό ξεκίνημα στις προκριματικές φάσεις, ενώ κατέρρεε στο β’ γύρο. Ωστόσο στο Euro 2016 το ξεκίνημά της ήταν τόσο καλό (σε συνδυασμό με την ευτυχή –έστω κι αν αμφιλεγόμενη- κατάληξη της πτήσης του drone πάνω από το Βελιγράδι), που παρόλο που η κατάρρευση ήρθε τελικά, κάτω από δεδομένα μεγάλη πίεση, το οικοδόμημα άντεξε και πήρε το τελευταίο πολύτιμο τρίποντο στην Αρμενία. Η γκολάρα του 23χρονου φορ της Ριέκα Μπεκίμ Μπαλάι στο εναρκτήριο ματς της Λισαβόνας (0-1) ανακάτεψε με τη μία τον όμιλο και ουσιαστικά ήταν αυτή που έδωσε τους 3 έξτρα βαθμούς που ήταν απαραίτητοι για τη μεγάλη πρόκριση.   

Αυστρία: Κάθε σαράντα χρόνια φτιάχνουν ομαδάρα

 Προπολεμικά ήταν η Βούντερτιμ (Ομάδα-Θαύμα) του Ματίας Ζίντελαρ που διαλύθηκε από το Γ’ Ράιχ, στα 70s με μπροστάρη τον Χανς Κρανκλ ταπείνωσε τους βόρειους γείτονες πετώντας τους έξω από το Μουντιάλ της Αργεντινής (3-2 ή το Θαύμα της Κόρντομπα) και τώρα μια μεγάλη φουρνιά με παίκτες στην ιδανική ποδοσφαιρική ηλικία, από 26 έως 32, έπαιξαν ίσως το καλύτερο ποδόσφαιρο από όλες τις ομάδες σε όλους τους ομίλους των προκριματικών, με αποκορύφωμα τους εκτός έδρας θριάμβους μέσα στη Ρωσία (0-1) και τη Σουηδία (1-4). Τρελός από τη χαρά του και τρελός γενικότερα, ο κόουτς Μαρσέλ Κόλερ εμφανίστηκε τη βραδιά της τεσσάρας στη Σόλνα με μπερέ και ψωμί-μπαγκέτα στη συνέντευξη τύπου, καθώς είχε πια σφραγιστεί το εισιτήριο της ομάδας για τη Γαλλία. Ο Ελβετός προπονητής έχει κλείσει τέσσερα χρόνια στον πάγκο μιας πρώην προβληματικής ομάδας, την οποία μετέτρεψε σε γρήγορο και αρμονικό σύνολο, με ισορροπία αμυντικού και επιθετικού παιχνιδιού (καλύτερη επίθεση-καλύτερη άμυνα στον όμιλο). Ο Κόλερ αξιοποίησε τη μαγιά από τους παίκτες που ήρθαν 4^οι στον κόσμο στο Μουντιάλ Νέων του 2007 (Πρεντλ, Σούτνερ, Γιουνούζοβιτς κ.ά), οι περισσότεροι από τους οποίους παίζουν βασικοί σε μικρομεσαίες ομάδες της γερμανικής Μπουντεσλίγκα (νάτους πάλι τους γείτονες)…

Ένα πρόσωπο: Είναι ξεχωριστός, όχι μόνο γιατί είναι βασικός αριστερός μπακ στη Μπάγερν, αλλά και γιατί είναι ο νεότερος που έπαιξε ποτέ με τη φανέλα της Εθνικής Αυστρίας, μόλις 17 χρονών και 3 μηνών τον Οκτώβριο του 2009. Με Νιγηριανό ράπερ-dj μπαμπά και Φιλιππινέζα νοσοκόμα μαμά, ο Νταβίντ Αλάμπα έχει κυριεύσει τις καρδιές των Αυστριακών, καθώς σε μια χώρα που κυριαρχείται αθλητικά εδώ και δεκαετίες από σκιέρ κάθε είδους, έχει ανακηρυχτεί τα δύο τελευταία χρόνια «Αθλητική Προσωπικότητα της Χρονιάς», κάτι που μάλλον θα πετύχει και φέτος. Η αυτοπεποίθηση και ο ηγετικός του ρόλος στη σύγχρονη Βούντερτιμ φαίνεται κι από τον τρόπο που διάλεξε να εκτελέσει το κρίσιμο πέναλτι που άνοιξε το δρόμο για το θριαμβευτικό 1-4 μέσα στη Σουηδία.     

Βόρεια Ιρλανδία: Τώρα ο Μπεστ μάλλον θα χαμογελάει

 Όταν έγινε η κλήρωση των προκριματικών του Euro σχεδόν οι πάντες εδώ, επαΐοντες και μη, έβλεπαν μια ψιλοκοντρίτσα της Ελλάδας με τη Ρουμανία για την πρωτιά και από κει και πέρα Ουγγαρία και Φινλανδία θα πάλευαν για την 3^η θέση. Η θέση Νο 6 ήταν καπαρωμένη από τα Φερόε και άρα το Νο 5 έμενε για τη Βόρεια Ιρλανδία. Οι Βορεοϊρλανδοί κατάφεραν τελικά να τερματίσουν 1^οι, γεγονός που ενμέρει οφείλεται στο χαμηλό γενικά επίπεδο όλων των ομάδων του ομίλου, αλλά κυρίως στη δική τους δίψα για υπέρβαση που εκφράστηκε με το γνωστό παθιασμένο, «τίμιο» και ομαδικό παιχνίδι που τους κάνει καθολικά συμπαθείς. Το ότι γράφουν τώρα την 1^η τους συμμετοχή σε Euro δεν λέει όλη την αλήθεια, αφού τον καιρό που είχαν υπέροχη ομάδα που προκρίθηκε 2 φορές σερί σε Μουντιάλ (1982, 1986) θα μπορούσαν να είχαν προκριθεί άλλες 2 σερί φορές στο τουρνουά της Uefa (1980, 1984), αν το τότε Κύπελλο Εθνών Ευρώπης διεξαγόταν έστω με 16 –και όχι με 8 μόνο ομάδες. Ο Τζορζ Μπεστ, που είχε χάσει όλα αυτά τα μεγάλα ραντεβού, θρυλείται μάλιστα ότι στο τσακ –και με μεγάλη πίκρα- έμεινε έξω από το España ’82, πιθανό και να μοιράζεται τώρα εκ του μακρόθεν τη χαρά που βιώνουν τα ποδοσφαιρικά του εγγόνια. Στα 45 του μόλις σήμερα ο Μάικλ Ο’ Νιλ, θριαμβευτής κόουτς με μόνη προϋπηρεσία τη Σάμροκ Ρόβερς, μπορεί να ξεκίνησε να παίζει μπάλα όταν ο Μπεστ τη σταματούσε οριστικά, είχε όμως κάνει εξαιρετικό διδυμάκι στα τέλη των 80s στη Νιουκάστλ με ένα άλλο τρελόπαιδο, τον Πολ Γκασκόιν.     

 Ένα πρόσωπο: Θα ‘θελε πολύ να τον πουν «ο Νέος Μπεστ», αλλά θα είναι για πάντα ο Κάιλ Λάφερτι, ένας βρετανικού τύπου σέντερ φορ που ωστόσο επιδίδεται συχνά σε θεατρικές βουτιές που λόγω ύψους (1.93 μ.) συνήθως φαίνονται και τρομερά κακοπαιγμένες, τη στιγμή που το diving θεωρείται έγκλημα καθοσιώσεως στα Νησιά. Τύπος αρκετά χαβαλές, ο Λάφερτι αρέσκεται να φλερτάρει με κορίτσια που διακρίνονται σε –περιφερειακά έστω- καλλιστεία, πολυδιαφημίζοντας μάλιστα ενίοτε τις κατακτήσεις του (το πνεύμα του Μπεστ που λέγαμε). Ύστερα από μια σεβαστή 4ετία στους Ρέιντζερς της Γλασκόβης (2008-2012) δυσκολεύεται να στεριώσει σε κάποιον σύλλογο, γι’ αυτό και οι μεγαλειώδεις του εμφανίσεις με τα βόρεια πράσινα (μακράν ο πρώτος σκόρερ του ομίλου, με 7 γκολ) έριξαν την ιδανική σανίδα σωτηρίας σε μια παραπαίουσα καριέρα.

Ισλανδία: Ψαράδες, ε;

Κι εδώ, όπως στην περίπτωση της Αυστρίας, υπάρχει μια ομάδα προπομπός που μαρτυρά αρκετή δουλειά σε βάθος χρόνου. Ήταν η Κ21 (Εθνική Ελπίδων) της Ισλανδίας του 2010-11, η πρώτη ομάδα της χώρας που έφτασε ποτέ σε τελική φάση (8άδα) ενός ευρωπαϊκού πρωταθλήματος και λίγο έλειψε να προκριθεί και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Στην πορεία εκείνη οι μικροί Ισλανδοί πέτυχαν ένα 4-1 κόντρα στους αντίστοιχους Γερμανούς, αποτέλεσμα που μάλλον τους άλλαξε επίπεδο. Σήμερα αποτελούν τη μισή τουλάχιστον Εθνική Ισλανδίας, και ταυτόχρονα ξεχωρίζουν σαν καλοί επαγγελματίες όχι μόνο στις πιο κοντινές σκανδιναβικές χώρες, αλλά σε όλο σχεδόν τον κόσμο, αφού αγωνίζονται πια σε συλλόγους από Αγγλία (Γκίλφι Σίγκουρντσον), Γαλλία (Σίγκθορσον) και Ιταλία (Χάλφρεντσον) μέχρι Η.Π.Α.(Στέιντορσον) και Κίνα (Ότεσεν, Κιάρτανσον), συν τον εξέχοντα Φινμπόγκασον που έχει βρεθεί στα μέρη μας. Με 6 νίκες στους 7 πρώτους αγώνες των προκριματικών κατάφερε να φαίνεται εύκολο το αδιανόητο, να εξαφαλίσει πρώτη απ’ όλους την πρόκριση σ’ έναν όμιλο με δύο παλιές πρωταθλήτριες Ευρώπης (Ολλανδία, Τσεχία –πρώην Τσεχοσλοβακία), συν την πρώην 3^η στον κόσμο Τουρκία, με τον 250 φορές μεγαλύτερο πληθυσμό. Οι Ισλανδοί γεμίζουν σταθερά την κλασική τους έδρα, το Λαουγκαρνταλσβόλουρ του Ρέικιαβικ, από τα προκριματικά του Μουντιάλ του 2014, όταν και έφτασαν κοντά στην πρόκριση χάνοντας στα πλέι-οφ από την Κροατία. Οι 10.000 που πετυχαίνουν τα διαδοχικά sold-out από τότε, αποτελούν περίπου το 3% του συνολικού πληθυσμού της χώρας και δείχνουν μια ευρύτερη πώρωση με το άθλημα, αφού αναλογικά είναι σαν να γεμίζαμε εδώ ένα γήπεδο 300.000 θέσεων και οι Άγγλοι π.χ. ένα αντίστοιχο 2.000.000…

Ένα πρόσωπο: Μπορεί ο σταρ της ομάδας να είναι ο πρώην χαφ της Τότεναμ και νυν της Σουόνσι Γκίλφι Σίγκουρντσον, και ο φυσικός ηγέτης να είναι ο αρχηγός Άρον Γκούναρσον, που επίσης έχει επαγγελματική έδρα στην Ουαλία (Κάρντιφ), όμως το γεγονός ότι ο Έιντουρ Γκούντγιονσεν είχε συμμετοχή –και μάλιστα σκόραρε στην ιστορική αυτή πορεία της προκριματικής φάσης, τον καθιστά πρωταγωνιστή στο τελείωμα ενός κύκλου που όπως φαίνεται θα κρατήσει 20 χρόνια. Ήταν Απρίλιος του 1996 στο Ταλίν όταν ο 18χρονος τότε Έιντουρ μπήκε σαν αλλαγή στη θέση του 35άρη (!) πατέρα του, Αρνόρ, σε ένα φιλικό της Ισλανδίας με την Εσθονία, γεγονός μοναδικό κι ανεπανάληπτο για αγώνα εθνικών ομάδων. 19 χρόνια αργότερα, μετά τις δόξες σε Τσέλσι και Μπαρτσελόνα, ύστερα από τους τραυματισμούς και την μετατροπή σε journeyman με διαδοχικά συμβόλαια σε Αγγλία, Βέλγιο, Ελλάδα (Α.Ε.Κ.) και σήμερα Κίνα, σκόραρε για 25^η φορά με την Εθνική τον περασμένο Μάρτιο (πρώτος σκόρερ όλων των εποχών), γράφοντας το πρώτο γκολ στο εκτός έδρας 0-3 της Ισλανδίας στην Αστάνα του Καζαχστάν.

Ουαλία: Ράιαν, ούτε να το σκέφτεσαι    

 Το Euro 2016 θα θυμίσει λίγο και British Home Championship, ιστορική διοργάνωση μεταξύ των Εθνικών Ομάδων του U.K. που καταργήθηκε στα μέσα των 80s ύστερα από πάμπολλα επεισοδιακά ματς. Μόνο η Σκοτία θα λείπει, όμως η Ουαλία θα είναι εκεί, για 1^η φορά σε Euro και 58 χρόνια μετά την τελευταία της συμμετοχή σε Μουντιάλ (Σουηδία, 1958), όπου μάλιστα είχε κάνει αίσθηση φτάνοντας μέχρι τους 8 και αποκλείοντας την Ουγγαρία, 4 χρόνια μετά τη Βέρνη. Ωστόσο ούτε για την Ουαλία ισχύει ότι επωφελήθηκε απλά από την διεύρυνση του Euro, αφού η πορεία της την έφερε σχεδόν σε όλη την πορεία των προκριματικών στην κορυφή του β’ ομίλου, παρέα με το Βέλγιο και καθαρά μπροστά από Βοσνία και Ισραήλ, που τουλάχιστον στην αφετηρία θεωρούνταν πιο σοβαροί μνηστήρες. Μ’ έναν κόουτς που μόλις είχε φύγει από τη Λάρισα, η Εθνική Ουαλίας ξεκίνησε μια πορεία στις αρχές του 2012 από το Νο 117 της παγκόσμιας κατάταξης της Fifa, ενώ σήμερα έχει φτάσει στο Νο 8, μια άνοδος που πάει πέρα κι από τον Ρεχάγκελ, κι ας μη θυμάται κανείς σχεδόν στην Ελλάδα τον Κρις Κόουλμαν. Σαν τον Ρεχάγκελ μάλιστα ο Ουαλός προπονητής πήγε ακόμα πιο χαμηλά την ομάδα στα δύο πρώτα επίσημα παιχνίδια του (συνολικό 1-8 κόντρα σε Βέλγιο και Σερβία, για τα προκριματικά του Μουντιάλ 2014), ωστόσο κι εκείνος ξεκίνησε αμέσως μετά την εκτόξευση, δείγμα τού πόσο πολύτιμη μπορεί να φανεί κάποιες φορές αυτή η ρημάδα η «πίστωση χρόνου».    

Ένα πρόσωπο: Για πολλά χρόνια η Εθνική Ουαλίας ήταν σταθερά υπόθεση του ενός παικταρά που γύρω του είχε ανεπαρκείς συμπαίκτες, με τις διαδοχικές περιπτώσεις των Ίαν Ρας (αυτός τουλάχιστον είχε τον Μαρκ Χιούζ), Ράιαν Γκιγκς και μέχρι σήμερα Γκάρεθ Μπέιλ. Ο Ρας έχει μείνει μέχρι σήμερα τοπ-σκόρερ στην ιστορία της Εθνικής, ο Γκιγκς το είχε τόσο καημό να παίξει σε μεγάλη διοργάνωση που δέχτηκε στα 39 του να ηγηθεί της one-off Εθνικής Μεγάλης Βρετανίας στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου και τελικά το γεγονός ότι η σημερινή ομάδα πέτυχε αυτό που δεν κατάφεραν οι προηγούμενες, σημαίνει μάλλον ότι οι συμπαίκτες του παικταρά είναι σήμερα περισσότερο επαρκείς για ψηλότερες πτήσεις, ενώ παράλληλα έχουν δέσει καλύτερα παίζοντας μια τετραετία περίπου μαζί. Και πραγματικά, πέρα από τη δεδομένη αξία του Άαρον Ράμσεϊ υπάρχουν κι άλλα παιδιά, κυρίως της άμυνας, με συνεπή παρουσία στην Πρέμιερσιπ, σαν τον Τζέιμς Κόλινς της Γουέστ Χαμ, τον Τζο Λέντλι της Κρίσταλ Πάλας, τον Νιλ Τέιλορ της Σουόνσι. Με τους ουαλικούς Κύκνους (Swans) της Πρέμιερσιπ αγωνίζεται για 8^η σεζόν και ο σέντερ μπακ-κάπτεν της Εθνικής, Άσλι Γουίλιαμς, ο οποίος έδειξε πλάι στον σταρ Μπέιλ να ανταποκρίνεται καλύτερα στον ρόλο της ψυχάρας, με προσωπικότητα που ξεφεύγει κι από τα στενά ποδοσφαιρικά, αφού έχει έντονη κοινωνική δραστηριότητα.