Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα και θηλυκότητα στην Ελλάδα του σήμερα; Πως πληγώνει η πατριαρχία τις ζωές μας; Πώς βιώνουμε τον σεξισμό και τα έμφυλα στερεότυπα;
Η καθημερινότητα, τα βιώματα και οι σκέψεις οκτώ γυναικών, σε μια συζήτηση που επιθυμεί να συμβάλει σε μια βαθιά και αναγκαία πολιτισμική αλλαγή. Πώς θα σας φαινόταν να αρχίσουμε να φανταζόμαστε έναν κόσμο που λειτουργεί ισότιμα προς όλα τα φύλα;
Με αφορμή τις υποθέσεις της Ελένης Τοπαλούδη, της Σούζαν Ήτον και του/της Ζακ/ Zackie (Ζακ Κωστόπουλου), στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας για την Εξάλειψη Βίας κατά των Γυναικών, η Στέγη προσκαλεί 8 γυναίκες, με ετερόκλητες καταβολές και εμπειρίες, να συζητήσουν για τα βιώματά τους ως θηλυκότητες.
Οι συμμετέχουσες μοιράζονται καθημερινές εμπειρίες σεξισμού, ενώ μιλούν για τα έμφυλα στερεότυπα με τα οποία μεγάλωσαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή. Ανακαλούν μνήμες περιστατικών έμφυλης βίας, όπως βιώθηκαν από τις ίδιες, και παράλληλα προσεγγίζουν το αποτύπωμα της κακοποίησης στη συλλογική συνείδηση, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη θεσμική αντιμετώπιση που συχνά επανατραυματίζει τα θύματα έμφυλης βίας.
Σταχυολογήσαμε, μερικά αποσπάσματα, από την πολύ ενδιαφέρουσα και ουσιαστικά χρήσιμη συζήτηση που μπορείτε να παρακολουθήσετε μέσω του Onassis YouTube Channel.
Βάλια Τσιριγώτη, κοινωνιολόγος-ψυχοθεραπεύτρια: Νιώθω ότι ο κόσμος που ζούμε μας θέλει ως γυναίκες αρκετά όμορφες ή, όπως λένε, εμφανίσιμες αλλά όχι και πολύ όμορφες που να προκαλούμε. Παράλληλα, να είμαστε αρκετά καπάτσες για να βρούμε μια καλή δουλειά αλλά όχι και τόσο δυναμικές ούτως ώστε να ευνουχίσουμε τους άντρες. Επίσης, σίγουρα όχι τόσο φιλόδοξες ούτως ώστε να ξεχάσουμε να γίνουμε μητέρες. Μετά, θα πρέπει να γίνουμε καλές μητέρες αλλά ταυτόχρονα, από τη θέση της καλής μητέρας, να μεγαλώνουμε κάπως ουσιαστικά μόνες μας τα παιδιά μας μέσα σε επισφαλείς θέσεις εργασίας. Μεγαλώνουμε με ενοχές τόσο στο πεδίο της επιθυμίας, της διεκδικητικότητας και της αυτοπραγμάτωσης και αυτός ο ενοχικός πυρήνας είναι πολύ στενά συνδεδεμένος με την έμφυλη βία, που είναι το σημερινό ζήτημα.
Νατάσα Κεφαλληνού, Υπεύθυνη Επικοινωνίας του Κέντρου Διοτίμα: Η έμφυλη βία πηγάζει από τα στερεότυπα που θέλουν τη γυναίκα κατώτερη, υποδεέστερη. Η έμφυλη βία είναι ένα καθημερινό φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις. Πλήττει, κατά κύριο λόγο, γυναίκες, νεαρά κορίτσια αλλά και ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Κάθε γυναίκα μπορεί να βιώσει έμφυλη βία ανεξάρτητα από την κοινωνική και ταξική της θέση, τις οικονομικές της δυνατότητες, τη μόρφωσή της, τον σεξουαλικό της προσανατολισμό. Σίγουρα υπάρχουν γυναίκες που είναι πιο ευάλωτες στην έμφυλη βία: είναι οι προσφύγισσες, οι μετανάστριες, οι τρανς γυναίκες, γυναίκες που έχουν πιο περιορισμένη πρόσβαση στην υποστήριξη. Ως έμφυλη βία ορίζουμε κάθε πράξη ή απειλή πράξη που στρέφεται ενάντια στην ακεραιότητα της αξιοπρέπειας αυτού που την υφίσταται. Αυτό που τη διαχωρίζει από άλλες μορφές βίας είναι ότι πηγάζει, από την ιστορικά διαπιστωμένη, ανισότητα μεταξύ των φύλων.
Κλειώ Παπαπαντολέων, δικηγόρος: Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικών των εγκλημάτων έμφυλης βίας είναι ότι αυτός που φοβάται περισσότερο δεν είναι ο δράστης που τα τελεί αλλά είναι το θύμα που τα παθαίνει. Και γι’ αυτό τα εγκλήματα αυτά, είτε είναι ενδοοικογενειακά είτε όχι, μένουν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, αθέατα και αχαρτογράφητα.
Μαρία Λούκα, δημοσιογράφος-σεναριογράφος: Πριν από κάποιους μήνες μια φίλη δικηγόρος με εξειδίκευση στα ζητήματα έμφυλης βίας με πήρε τηλέφωνο ένα βράδυ, πολύ αναστατωμένη, και μου είπε ότι μια κοπέλα που είχε μόλις βιαστεί, στην επαρχία, ήθελε να πάει αμέσως στον ιατροδικαστή για να εξεταστεί όπως είναι η διαδικασία και αυτός της είπε ότι έχει διάφορες κοινωνικές υποχρεώσεις κι ένα γλέντι σε ένα διπλανό χωριό και ότι μπορεί να τη δει σε δύο ημέρες. Ειδικά στην επαρχία κάτι τέτοιο δε συμβαίνει σπάνια γιατί είναι πολύ λίγες οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες και οι διαθέσιμοι ιατροδικαστές οπότε συχνά συμβαίνει να σου πουν ότι θα περιμένεις μία ή δύο ημέρες. Αυτό για το θύμα του βιασμού είναι μια άγρια διαδικασία.
Η δικηγόρος Στεύη Κίτσου, συντονίστρια της συζήτησης.
Γιάννα Κουκά, δημόσιος υπάλληλος: Όσες από εμάς βιώσαμε κάτι, από το λεκτικό -που μπορεί να μην είναι τόσο επώδυνο- μέχρι το σωματικό, πρέπει να το επικοινωνούμε. Εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε: δεν πρέπει να ντρεπόμαστε, πρέπει να τα λέμε. Πρέπει να ντρέπεται ο θύτης, όχι το θύμα μας. Αυτό πρέπει να γίνει βίωμα σε όλες, το έχουμε δεν το έχουμε ζήσει.
Ευτυχία Λεοντίδου, μαιευτήρ-γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών: Το κοινωνικό σύνολο πρέπει να καταλάβει ότι η γυναίκα είναι ισότιμο ον. Όταν λέει ναι είναι ναι, όταν λέει όχι είναι όχι και ότι κανείς δεν μπορεί να την πονάει.
Στεύη Κίτσου, δικηγόρος, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου: Ο σεξισμός είναι το συλλογικό μας βίωμα και η έμφυλη βία είναι το συλλογικό μας τραύμα.
Ήβη Καϊσερλή, τρανς γυναίκα, σεξεργάτρια: Πρέπει να αναζητούμε η μία την άλλη, να στηρίζουμε η μία την άλλη. Αυτό γίνεται μόνο μέσω της αλληλεγγύης δηλαδή να είμαστε αλέρτ και να δείχνουμε άμεσα και έμπρακτα την αλληλεγγύη μας. Η φροντίδα που δέχτηκα, η αλληλεγγύη, η κατανόηση, το ότι με πίστεψε κάποιος ότι μου συνέβη κάτι, το ότι βρέθηκε κόσμος δίπλα μου που δέχτηκε να με διαφωτίσει και να με υποστηρίξει για το πώς να κινηθώ νομικά, ότι δεν ένιωσα μόνη είναι όλα αυτά που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία. Αυτά λειτούργησαν πιο θεραπευτικά στο δικό μου τραύμα.