Μου δείχνει μέσα από το παράθυρό του νοερώς το γερμανικό Reichstag (Κοινοβούλιο). «Είμαι, όπως βλέπεις, πάρα πολύ κοντά στην καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Στο κέντρο λήψης αποφάσεων στη χώρα», λέει χαμογελαστός, μέσω της βιντεοκλήσης μας, ο δημοσιογράφος Φόλκερ Ρέζινγκ (Volker Resing), από τους γνωστότερους, αν όχι ο πιο γνωστός γερμανός βιογράφος της Ανγκελα Μέρκελ.
Από το διαμπερές παράθυρό του όντως βλέπω ζωντανή εν κινήσει την «καρδιά» του Βερολίνου, το λεγόμενο κυβερνητικό τετράγωνο. Στο βάθος, μου εξηγεί, βρίσκεται και το κτήριο της Καγκελαρίας, όπου παλαιότερα η Άνγκελα Μέρκελ τον σέρβιρε καφέ σαν μια κοινή θνητή σε φιλική επίσκεψη, και όχι ως η ισχυρότερη Ευρωπαία.
Η αναψοκοκκινισμένη φατσούλα του δημοσιογράφου, συγγραφέα και βιογράφου αλλάζει εκφράσεις, κάνει γκριμάτσες όση ώρα μου μιλάει με πάθος για την προτεστάντισσα Καγκελάριο. Παρόλο που ο ίδιος είναι δηλωμένος Καθολικός, δεν πολυκρύβεται. Την θαυμάζει. «Άνγκελα Μέρκελ, η Προτεστάντισσα», τιτλοφορείται χωρίς περιστροφές κι ο παχύς τόμος της βιογραφίας best seller που κυκλοφορεί από τις γερμανικές εκδόσεις Herder, με υπότιτλο: «Η άνοδος, η κρίση – και τώρα;».
Παρότι η 67χρονη αισίως κόρη του λουθηρανού πάστορα, η πιο ισχυρή γυναίκα της υφηλίου μέχρι και την προσεχή Κυριακή των κρίσιμων γερμανικών εκλογών, ημέρα που αποχωρεί συνειδητά κι οριστικά από την πολιτική σκηνή της χώρας, την οποία σημάδεψε για μια 15ετία, κλήθηκε να αντιμετωπίσει τρεις κρίσεις επί των ημερών της (του χρέους στην Ευρωζώνη, το μεταναστευτικό, και τον κορωνοϊό), η συζήτησή μας με τον Ρέζινγκ εστιάζει σε πτυχές λιγότερο γνωστές του πάλαι ποτέ «κοριτσιού του Κολ» και πλέον ισοβίως «Μutti» (χαϊδευτικά μητερούλα), όπως την προσφωνούν εχθροί και φίλοι στη Γερμανία.
«Ως Ευρωπαία άθλια, ως Γερμανίδα εξαιρετική», ήταν η φλεγματική απάντηση που μου είχε δώσει αποστομώνοντάς με πεπειραμένος διπλωμάτης στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, όταν τον ρώτησα για τη «σιδηρά κυρία» της Γερμανίας και της Ευρωζώνης, ανήμερα της ανακοίνωσης (τον περασμένο Νοέμβρη) ότι αποχωρεί δια παντός απ’ την πολιτική.
«Η Ανγκελα Μέρκελ είναι περισσότερο μια Προτεστάντισσα της Πρωσίας παρά μια επιστήμονας φυσικός της Ανατολικής Γερμανίας. Αυτό είναι ο χαρακτήρας της», αποφαίνεται, διορθώνοντάς τον διπλωμάτη, χωρίς να δέχεται αντιρρήσεις, νιώθοντας περισσότερο ειδήμων επί του θέματος, ο βιογράφος της. «Η Άνγκελα Μέρκελ δεν θα ήταν Άνγκελα Μέρκελ χωρίς την εμπειρία της Ανατολικής Γερμανίας», προσθέτει. «Φυσικά το στοιχείο της έκπληξης είναι ότι αναδείχθηκε Καγκελάριος. Πολλοί είπαν “είναι αστείο, η Άνγκελα Μέρκελ δεν μπορεί ούτε με σφαίρες να γίνει Καγκελάριος. Ηγείται του κόμματος σε μια μεταβατική περίοδό του χωρίς να έχει όμως προοπτικές. Ηγείται ώσπου να έρθει ένας σπουδαίος άνδρας να εκλεγεί Καγκελάριος”. Διαψεύστηκαν όλοι. Η Άνγκελα Μέρκελ τους διέψευσε. Θεωρώ ότι το βασικό πλεονέκτημά της είναι ότι υποτιμήθηκε. Οι άλλοι πολιτικοί, από όλο το πολιτικό φάσμα, θεωρούσαν “μπορώ να τη βάλω στο τσεπάκι μου!”. Κι όμως, αποδείχτηκε η εξυπνότερη όλων τους», μου εξηγεί απνευστί ο Ρέζινγκ, σε μια συνέντευξη, που επεφύλασσε κι εκπλήξεις.
‘Εχετε συναντήσει δια ζώσης την Ανγκελα Μέρκελ, κύριε Ρέζινγκ;
Ναι. Φυσικά.
Πώς είναι στην προσωπική, στην άμεση επαφή; Πώς είναι η Καγκελάριος όταν μιλάς face to face μαζί της;
Θα σας φέρω ένα παράδειγμα. Τη μέρα που τη συνάντησα για τη συνέντευξή της και περίμενα μπροστά από την πόρτα της αίθουσας που θα γινόταν, ο εκπρόσωπός της δεν είχε ακόμα έρθει. Ενώ περίμενα, η πόρτα άνοιξε, εμφανίστηκε η Άνγκελα Μέρκελ μόνη, και είπε «Ελάτε μέσα, ο βοηθός μου έχει αργήσει». Στη Γερμανία μιλούν πολύ για τη σεμνότητά της.
«Δεν έχει ύφος του πιο ισχυρού ανθρώπου στον κόσμο»
Είναι γεγονός;
Ναι. Δεν συμπεριφέρεται σαν ένα σημαίνον πρόσωπο, που είναι. Είναι και συμπεριφέρεται σαν ένας απλός κι εντελώς νορμάλ άνθρωπος.
Καθίσαμε στο τραπέζι. Εγώ συνοδευόμουνα από τον φωτογράφο. Και τι έκανε; Μας έφερε η ίδια η Καγκελάριος την καφετιέρα και μας σέρβιρε καφέ, όπως θα έκανε ένα φιλόξενο άτομο που προσκαλεί κάποιον σπίτι του για καφέ. Δεν είχε, δεν έχει, την εικόνα ή το ύφος του πιο ισχυρού ανθρώπου στον κόσμο.
Είναι φιλική, προσηνής;
Είναι φιλική, παρόλο που όταν συζητάς μαζί της αποφεύγει να γίνεται προσωπική. Είναι φυσιολογική και φιλική, αλλά δημιουργεί μια απόσταση. Την επιδιώκει. Δεν θα μπει ποτέ στην σφαίρα των προσωπικών αποκαλύψεων ή εξομολογήσεων. Δεν της αρέσει να μιλά για προσωπικά της θέματα. Πρέπει να δώσεις αγώνα για αυτό.
Επιχειρήσατε να μπείτε σε πιο προσωπικά θέματα, …αμύνθηκε;
Καταρχάς, πρέπει να ειπωθεί ότι είναι εξαιρετική επαγγελματίας. Είναι 100% επαγγελματίας. Σε ό,τι κι αν κάνει. Ακόμη και μια συνέντευξη. Έφερε τον καφέ, μας σέρβιρε, και μετά ενήργησε ως επαγγελματίας. Είναι επίσης εξαιρετικά ειλικρινής. Μιλήσαμε για τη θρησκεία και για την εξομολόγηση. Αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο έδωσε απάντηση.
Στα ερωτήματα για τη θρησκεία και την πίστη σάς απάντησε;
Έδωσε απαντήσεις. Ο πατέρας της, μην το ξεχνάμε, ήταν προτεστάντης πάστορας. Η ίδια γνωρίζει τη Βίβλο πολύ καλά. Αλλά δεν ήταν ένα θέμα για το οποίο ήθελε να μιλήσει κι ολόκληρη τη ημέρα.
Το προτεσταντικό υπόβαθρό της συνδέεται με τον τρόπο που ενεργεί, λειτουργεί και εντέλει κυβέρνησε ως Καγκελάριος; Αισθανόταν ότι έχει μια αποστολή που πρέπει να επιτελέσει η Ανγκελα Μέρκελ, κύριε Ρέζινγκ;
Όταν ξεκίνησε την καριέρα της στην πολιτική ήταν μια πολύ αντισυμβατική πολιτικός. Μετά την Ενοποίηση της Γερμανίας το σημαντικό για αυτή ήταν ωστόσο να κατακτήσει την ελευθερία. Τη στενοχωρούσαν οι περιορισμοί της DDR (Ανατολικής Γερμανίας), το ότι δεν της επιτρεπόταν να ταξιδέψει κ.λπ. Η βασική αποστολή που είχε ήταν η αποστολή της ελευθερίας. Σπούδασε Φυσική. Ο κόσμος λέει «Α, προέρχεται από την Ανατολική Γερμανία και είναι επιστήμονας. Η επιστήμη δεν αφήνει χώρο στο Θεό».
Λάθος;
Αυτό, θεωρώ, είναι λανθασμένο. Η Άνγκελα Μέρκελ είναι επιστήμονας, αλλά συγχρόνως πιστεύει στο Θεό. Δεν είναι αρκετό να περιοριστείς στο ότι είναι Φυσικός, με σπουδές στις φυσικές επιστήμες και πολιτικός. Η Άνγκελα Μέρκελ είναι επίσης μια Χριστιανή, μια χριστιανή πολιτικός.
Έχει φιλοδοξία; Είναι παρόλα αυτά φιλόδοξη γυναίκα;
Δεν μπορείς να είσαι τόσο πετυχημένος αν δεν είσαι φιλόδοξος. Αλλά ο τρόπος που προσεγγίζει την πολιτική είναι πραγματιστικός. Δεν είναι Μπάρακ Ομπάμα. Δεν είναι ένας πολιτικός με όραμα, με όνειρο. Είναι περισσότερο, όπως λέμε και στη Γερμανία μερικές φορές, μια «έξυπνη νοικοκυρά». Ξέρει να λύνει τα προβλήματα. Είναι βεβαίως 15 χρόνια Καγκελάριος. Και παρά τον πραγματισμό της έχει βαθιές αξίες στην διακυβέρνησή της.
Τι είδους αξίες;
Αξίες που φάνηκαν στο πώς διαχειρίστηκε το πρόβλημα με τους πρόσφυγες. Η συζήτηση ήταν «ιδού μια νέα Μέρκελ που άφησε τους πρόσφυγες να μπουν στη χώρα, με αρχές και καρδιά, ενώ προηγουμένως ήταν μια πραγματίστρια».
Ήταν όντως μια νέα Μέρκελ;
Δεν ήταν. Υπάρχει μια συνέχεια. Και η συνέχεια είναι ότι είναι μια πολιτικός που επιλύει προβλήματα. Ανέκυψε ένα πρόβλημα με τους πρόσφυγες και επιχείρησε να το λύσει.
Ποιες ακριβώς είναι ο αρχές της; Δεν μου είπατε.
Οι αρχές της φυσικά και είναι ανθρωπιστικές, φυσικά είναι και θρησκευτικές. Αλλά δεν μπορείς να κάνεις πολιτική με τη Βίβλο. Επομένως, φυσικά υπάρχει μια θρησκευτική ώθηση και ένα θρησκευτικό κίνητρο πίσω από την απόφαση διάσωσης των προσφύγων, αλλά επίσης χριστιανική ώθηση και κίνητρο υπήρχε επιθυμώντας να κρατήσει ειρήνη στη χώρα και την Ευρώπη. Θεωρώ ωστόσο ότι ειδικά η προσφυγική κρίση έδειξε ότι η Μέρκελ είναι ένα πρόσωπο που δεν είναι απλώς μια πραγματίστρια.
«Ήθελε και να βοηθήσει και να τιμωρήσει την Ελλάδα»
Το θέμα της θρησκείας εμπεριέχει και την ενοχή. Mε ποιο τρόπο συνδέεται η ενοχή με τον τρόπο που η Ανγκελα Μέρκελ συμπεριφέρθηκε στην Ελλάδα, αντιμετώπισε τον Αλέξη Τσίπρα, κι εν τέλει διαχειρίστηκε το ελληνικό χρέος;
Το ελληνικό χρέος είναι ένα καλό παράδειγμα.
Ήθελε να βοηθήσει ως καλή προτεστάντισσα την Ελλάδα, ήθελε να την τιμωρήσει; Τι υπερίσχυσε; Υπήρχε μέσα σε όλα αυτά και ενοχή;
Νομίζω ότι ήθελε και να βοηθήσει και να τιμωρήσει. Αλλά το βασικό για αυτήν ήταν το τελικό αποτέλεσμα.
Να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, με κάθε τίμημα;
Η ενωμένη ισχυρή Ευρώπη ήταν ο βασικός στόχος της. Δεν ήθελε να είναι το πρόσωπο που θα καταστήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση έναν ασθενή. Η Ελλάδα είναι η «καρδιά» της Ευρώπης, και για εκείνη ήταν αδιανόητο να την πετάξει εκτός. Ήταν μεγάλη τύχη για αυτήν ο ρόλος που ανέλαβε να παίξει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ανέλαβε να είναι ο σκληρός. Ήταν ακριβώς αυτό που είχε ανάγκη η ίδια. Να έχει έναν άνθρωπο που θα κρατήσει τη σκληρή γραμμή αφήνοντάς της το περιθώριο να διατηρεί την «μαλακή». Αλλά στόχος της πάντα ήταν να κρατήσει την Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Δεν υπάρχει αμφιβολία.
Το 2015, την εποχή του ελληνικού Δημοψηφίσματος, όταν ο Σόιμπλε ήθελε να κλωτσήσει την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης, γερμανός συνάδελφος απ’ τον οικονομικό Τύπο, που βρισκόταν στην Αθήνα, μου είχε πει, υποστηρίζοντας τη «γραμμή» Σόιμπλε, κάτι που με εξέπληξε: ότι η Ανγκελα Μέρκελ φέρεται στο Αλέξη Τσίπρα με εξοργιστική επιείκεια σα να είναι ο γιος της.
Όχι. Δεν υπήρχε αυτό το πρίσμα καθόλου στην προσέγγιση της Ελλάδας ή στη σχέση της με τον Αλέξη Τσίπρα.
Ίσως το απέδιδε στο ότι δεν απέκτησε παιδιά.
Παντρεύτηκε πολύ νέα, την περίοδο των σπουδών της, το σύζυγο που της έδωσε το όνομα Μέρκελ. Χώρισαν και συνδέθηκε με έναν άνδρα που είχε ήδη παιδιά. Είναι μια τυπική περίπτωση γυναίκας που θέλει να κάνει καριέρα και θεωρεί ότι είναι αδύνατο να συνδυαστεί μια οικογένεια με την ανέλιξη. Οι γυναίκες στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας συχνά μένουν χωρίς παιδιά.
Γιατί κράτησε το όνομα Μέρκελ, μετά το διαζύγιο;
Αυτό είναι αστείο. Κι έχει σχέση με τον πατέρα της, ο οποίος ήταν όχι ακριβώς διάσημος, αλλά οπωσδήποτε πάρα πολύ γνωστός στην Ανατολική Γερμανία. Οποιοσδήποτε ήθελε να γίνει προτεστάντης πάστορας σπούδαζε στη σχολή του. Η κόρη του δεν ήθελε να αποκτήσει ξανά το πατρικό όνομα, που θα παρέπεμπε ή θα θύμιζε εκείνον. Ήθελε να είναι αυτόνομη. Για αυτήν, το νέο όνομα ήταν και μια νέα ταυτότητα.
Παρατηρώντας την συχνά αναρωτιέμαι αν είναι φεμινίστρια ή όχι. Ιστορικά όσες γυναίκες αναλάμβαναν εξουσία απεκδύονταν τη γυναικεία φύση, υϊοθετούσαν ανδρικές συμπεριφορές και δεν προωθούσαν απολύτως τίποτα υπέρ του φύλου τους. Η Μέρκελ φαίνεται ότι δεν έσπασε το “καλούπι”.
Ισχύει. Αλλά όσο περνούσε ο καιρός η Μέρκελ έγινε ολοένα και περισσότερο φεμινίστρια. Στην αρχή της καριέρας της σκέφτηκε ότι ο φεμινισμός δεν είναι αναγκαίος πλέον. Θεώρησε ότι επειδή η ίδια έγινε Καγκελάριος, η γυναίκα θα μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε, και δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα επιπλέον. Στην πορεία αναγνώρισε ότι αυτό δεν είναι αρκετό. Έγινε περισσότερο φεμινίστρια τα τελευταία χρόνια.
Αυτό αποτυπώνεται εμπράκτως σε μέτρα που πήρε υπέρ των γυναικών;
Πήρε την υπόθεση στα χέρια της. Έτσι, στο τελευταίο κυβερνητικό σχήμα είπε «θα είμαστε 50-50 άνδρες-γυναίκες υπουργοί».
Δεν αφήνει ρωγμή για να φανεί αν αισθάνεται κάτι; Δεν είναι ιδιαιτέρως εκδηλωτική ή δεν είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητη;
Ίσως αυτή να είναι η βασική διαφορά της Άνγκελα Μέρκελ με τους πολιτικούς του Ευρωπαϊκού Νότου. Δεν της αρέσει να δείχνει τα συναισθήματά της. Οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι έχει ευαισθησία, επειδή διατηρεί μια νηφαλιότητα. Τώρα, στην κρίση του κορωνοϊού, ο κόσμος πιστεύει ότι δεν αναμειγνύεται, ότι αδιαφορεί.
Ασχολήθηκε; Ενδιαφέρθηκε;
Φυσικά. Η Άνγκελα Μέρκελ είναι περισσότερο μια Προτεστάντισσα της Πρωσίας παρά μια επιστήμονας Φυσικός της Ανατολικής Γερμανίας. Είναι ο χαρακτήρας της.
«Δεν θα ήταν η Μέρκελ χωρίς την εμπειρία της Ανατολικής Γερμανίας»
Η κληρονομιά της Ανατολικής Γερμανίας, τα χρόνια των περιορισμών, της πειθαρχίας, εντέλει λειτούργησαν ως βαρίδι ή αποτέλεσαν εφόδιο, «σχολείο» για την μετέπειτα Καγκελάριο;
Η Άνγκελα Μέρκελ δεν θα ήταν Άνγκελα Μέρκελ χωρίς την εμπειρία της Ανατολικής Γερμανίας. Αυτό είναι η Άνγκελα Μέρκελ. Φυσικά, το στοιχείο της έκπληξης είναι ότι αναδείχθηκε Καγκελάριος. Είναι η πιο απρόσμενη Καγκελάριος τα τελευταία χρόνια. Φυσικά, στην ειδική κατάσταση όπου το κόμμα της ήταν σε μεγάλη κρίση πριν από 20 χρόνια πήρε τα ηνία του. Πολλοί είπαν «είναι αστείο, η Άνγκελα Μέρκελ ούτε με σφαίρες δεν μπορεί να γίνει Καγκελάριος. Ηγείται του κόμματος σε μια μεταβατική περίοδό του χωρίς να έχει προοπτικές. Ηγείται ώσπου να έρθει ένας σπουδαίος άνδρας για να γίνει Καγκελάριος». Διαψεύστηκαν όλοι. Η Ανγκελα Μέρκελ τους διέψευσε. Θεωρώ ότι το βασικό πλεονέκτημά της είναι ότι υποτιμήθηκε. Οι άλλοι πολιτικοί, από όλο το πολιτικό φάσμα, θεωρούσαν «Μπορώ να τη βάλω στο τσεπάκι μου!». Κι όμως, αποδείχτηκε η εξυπνότερη όλων. Ακόμη και σήμερα ο κόσμος λέει ότι το πιο αναπάντεχο πράγμα είναι ότι γνωρίζει τα πάντα.
Πώς επιβεβαιώνεται αυτό;
Την ώρα των ερωτήσεών της στο Κοινοβούλιο, θα ήταν λογικό σε ένα ερώτημα λ.χ. για τη νομοθεσία που σχετίζεται με το βοδινό κρέας, να πει «συγγνώμη, δεν το γνωρίζω». Αυτό είναι κάτι που δεν το έχει πει ποτέ. Η Άνγκελα Μέρκελ γνωρίζει πραγματικά τα πάντα. Αυτό ακριβώς είναι η Μέρκελ. Αυτό αποτελεί και κομμάτι της εμπειρίας της από την Ανατολική Γερμανία, όπου έπρεπε να είναι η καλύτερη αν ήθελε να πετύχει. Ακόμη κι αν είσαι η κόρη ενός Πάστορα στην Ανατολική Γερμανία.
Σε σχέση με το ερώτημά σας, για τα εφόδια που απέκτησε από την DDR, επειδή η μητέρα της ήταν καθηγήτρια αγγλικών, αλλά ως γυναίκα πάστορα δεν επιτρεπόταν να εργαστεί, μάθαινε τα παιδιά της αγγλικά, αγγλικά, αγγλικά! Κι έτσι η μοναδική Καγκελάριος που μιλά άριστα τα αγγλικά αλλά και τα ρωσικά, γιατί ήταν υποχρεωτικά στην Ανατολική Γερμανία, είναι φυσικά η Άνγκελα Μέρκελ. Μιλά απευθείας με τον Πούτιν.
Ως Καγκελάριος, σε τι άλλαξε αυτά τα 15 χρόνια;
Νομίζω στην επικοινωνία έχει γίνει καλύτερη. Αυτό που της ήταν δύσκολο είναι να εξηγήσει τις πολιτικές της. Το βασικό πάντα για την ίδια ήταν οι πολιτικές οι ίδιες. Να ενεργεί, να κάνει κάτι πράξη, κι όχι να το εξηγεί. Μέσα στα χρόνια κατάφερε να συνειδητοποιήσει ότι η πολιτική είναι επικοινωνία. Μετά από 15 χρόνια η μισή χώρα την λατρεύει και η άλλη μισή την αντιπαθεί. Ο λόγος είναι ότι δεν μπορεί να επικοινωνεί με το συναίσθημα, σε μια εποχή που στην πολιτική το συναίσθημα γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό. Η Μέρκελ είναι, βλέπετε, το εντελώς αντίθετο από τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Μπόρις Τζόνσον.
Συνέβη ποτέ μέσα σε αυτά τα 15 χρόνια να «σπάσει» δημοσίως και να δείξει συναίσθημα;
Νομίζω συνέβη όταν ο Ομπάμα της απένειμε στην Ουάσινγκτον το Μετάλλιο της Ελευθερίας. Ήταν ένα πολύ φορτισμένο γεγονός για αυτήν. Αλλά πιο χαρακτηριστικές για την ίδια είναι άλλες στιγμές της. Όπως για παράδειγμα, 9 χρόνια πριν, στους πανηγυρισμούς της νίκης του κόμματός της, όπου κάποια στιγμή όταν όλοι τραγουδούσαν και κράδαιναν σημαίες, πήρε μια σημαία, πήγε στο μικρόφωνο και είπε δυνατά: «Αρκετά πανηγυρίσαμε. Φτάνει. Είναι κρίσιμη η στιγμή. Τώρα πρέπει να δουλέψουμε». Αυτό έγινε αργά την νύχτα.
Είναι εργασιομανής;
Φυσικά και είναι εργασιομανής. Τη ρώτησα τι της λείπει τώρα που είναι Καγκελάριος. Και μου απάντησε «δεν έχω χρόνο να φτιάξω τάρτες μήλου». Λατρεύει να φτιάχνει τάρτες.
Μαγειρεύει;
Ναι. Θα σας αφηγηθώ μια ωραία ιστορία. Τη ρώτησαν ποια είναι η διαφορά μεταξύ του να είναι Καγκελάριος και να μην είναι. Και απάντησε πως πλέον δεν μπορεί να πηγαίνει στο Super Market και να την αφήσουν να κάνει τα ψώνια της ανενόχλητη.
Πηγαίνει δηλαδή και ως Καγκελάριος η ίδια για τα ψώνια της στο Super Market;
Ναι, πηγαίνει η ίδια, πάντα. Συνοδευόμενη από έναν αστυνομικό. Μια μέρα που πήγε στο Super Market και ρώτησε τον υπάλληλο «έχετε αγκινάρες στο βάζο;», εκείνος φώναξε: «Ω, κυρία Καγκελάριε, φυσικά και έχουμε αγκινάρες». Αμέσως χτύπησε… συναγερμός ότι είναι η Καγκελάριος στο Super Market και εμφανίστηκε τρέχοντας ο υπεύθυνος του υποκαταστήματος για της πει: «Κυρία Καγκελάριε, δεν έχουμε απλώς αγκινάρες στο βάζο, έχουμε οποιοδήποτε είδος αγκινάρας θέλετε». «Ναι, αλλά εγώ θέλω την αγκινάρα στο βάζο», του απάντησε. «Ναι, αλλά εμείς έχουμε πέντε είδη», επέμεινε αυτός. «Όχι, θέλω την απλή στο βάζο». Ο διάλογος συνεχίστηκε για λίγα λεπτά έτσι. Κι εξηγούσε η Άνγκελα Μέρκελ πόσο δύσκολο της είναι το πιο απλό πράγμα, να θέλει να αγοράσει αγκινάρες στο βάζο, όταν 10 άνθρωποι στέκονται γύρω της και της υποδεικνύουν ποια αγκινάρα είναι καλύτερη!
Μονόπρακτο!
Η προσωπική ζωή της έχει αλλάξει λοιπόν από την ώρα που έγινε Καγκελάριος. Με τη διαφορά ότι δεν διάγει τον πολυτελή βίο που διάγουν άλλοι ηγέτες. Ακόμη και ως Καγκελάριος η Άνγκελα Μέρκελ ζει στο μικρό της διαμέρισμα, μπροστά από το Μουσείο της Περγάμου. Οι πάντες γνωρίζουν πού μένει. Οι γείτονες πάντα σχολιάζουν ότι τα λουλούδια στο μπαλκόνι της είναι τα ωραιότερα.
Βγάζει η ίδια τα σκουπίδια έξω;
Ίσως το κάνει ο σύζυγός της.
Έχει ευτυχισμένο γάμο;
Αυτό είναι θέμα που συχνά συζητιέται. Αν είναι ζευγάρι ή απλώς φίλοι. Υπάρχει βιογράφος της που ισχυρίζεται ότι τον παντρεύτηκε για τη δημόσια εικόνα της, ενώ απλούστατα είναι δυο καλοί φίλοι. Προσωπικά, δεν το πιστεύω. Δεν είναι ασφαλώς ένα ζευγάρι τυπικό. Κι αυτό γιατί η επαγγελματική της ζωή καταλαμβάνει το 95% του συνόλου της ζωής της. Κι ο σύζυγός της είναι γνωστός καθηγητής. Δεν του αρέσει όμως να στέκεται από πίσω της. Δεν είναι η σκιά της.
Νομίζω δεν τον έχουμε δει σχεδόν ποτέ μαζί της.
Ακριβώς. Εν κατακλείδι, πιστεύω ότι η Ανγκελα Μέρκελ έχει πετύχει μια ισορροπία και είναι ένα ευτυχισμένο άτομο. Και θεωρώ πως πολύς κόσμος ενοχλείται που είναι τόσο φυσιολογική και δεν της αρέσει η πολυτέλεια. Ο Σαρκοζί, ο Ολάντ και τώρα ο Μακρόν ζουν με τόση πολυτέλεια, που εκπλήσσονται όταν μια Άνγκελα Μέρκελ αδιαφορεί τόσο για αυτήν.
Γιατί φορά πάντα το ίδιο ρούχο, σε διαφορετικά χρώματα, σα να φοράει μια στολή;
Όταν ήταν υπουργός με τον Κολ δεν φορούσε ούτε make up. Το κάνει γιατί είναι μέρος της δουλειάς της κι όχι επειδή το απολαμβάνει.
Έχει ως άνθρωπος χιούμορ;
Είναι θρυλικά τα αστεία που κάνει. Και μιμείται καταπληκτικά τους πολιτικούς. Μιμείται εξαιρετικά ιδίως τον πρόεδρο Πούτιν.
Δεν καπνίζει.
Της αρέσει να πίνει ένα ποτήρι κόκκινο κρασί γευματίζοντας. Τίποτα άλλο.
Ποια είναι η σχέση της με τις τέχνες;
Παρακολουθεί θέατρο και όπερα. Αγαπά πολύ τον Βάγκνερ. Κάθε χρόνο ταξιδεύει για αυτό το λόγο στο Μπαϊρόιτ.
Διάβασε τη βιογραφία που γράψατε; Τη σχολίασε;
Ναι. Περιορίστηκε να πει -αυτό επίσης είναι τυπική Άνγκελα Μέρκελ!- «ο πατέρας μου είπε ότι δεν είναι τόσο κακή».
Έχει μεταφραστεί ακόμη και στην Ουγγαρία και την Κορέα. Αλλά δεν μπόρεσα να τη βρω στα αγγλικά. Γιατί;
Αφενός γιατί οι ‘Αγγλοι έγραψαν τις δικές τους βιογραφίες, αφετέρου γιατί θέλουν να ακούγεται μονάχα η δική τους οπτική.
Ανησυχείτε για την αποχώρησή της από την πολιτική μετά τις 26 Σεπτεμβρίου;
Υπήρξε μια πολύ ισχυρή Καγκελάριος, που κανείς δεν ξέρει τι θα την διαδεχτεί. Φυσικά για την εξωτερική πολιτική θα ήταν καλό να συνέχιζε.
Για την εσωτερική;
Δεν θα ήταν δυνατό να συνεχίσει γιατί η κοινωνική πόλωση έχει εκτιναχθεί. Ο κόσμος στη Γερμανία θέλει ένα άλλο είδος πολιτικής. Οπωσδήποτε όχι αυτό που είχε η ίδια. ‘Ισως η πολιτική γίνει και στη Γερμανία πιο συναισθηματική.
Έχει όντως μερίδιο ευθύνης για την είσοδο του ακροδεξιού AfD στο Κοινοβούλιο;
Δεν είναι αλήθεια ότι το 100% της ευθύνης βαραίνει την ίδια την Μέρκελ. Αυτό που είχαμε μαζί της είναι 15 χρόνια σταθερότητας. 15 χρόνια ένα μεγάλο πολύ ισχυρό συνασπισμό. Αυτό έκανε η Άνγκελα Μέρκελ. Αν θες να σταθείς εναντίον της, μπορείς. Το λάθος της, κατά τη γνώμη μου, ήταν ότι απέφευγε τις συγκρούσεις. Η Δημοκρατία έχει ανάγκη και τροφοδοτείται μέσα από αυτές.
Τι θα κάνει, αλήθεια, μόλις αποσυρθεί, απ΄την ερχόμενη Δευτέρα; Θα ξαναρχίσει να φτιάχνει τάρτες μήλου;
Ναι. Στο «χωριό» της, το Χοχενβάλντε, στο Ούκερμαρκ του Βρανδεμβούργου, 100 χιλιόμετρα βόρεια του Βερολίνου, όπου έχει ένα μικρό εξοχικό. Δεν είναι νέο απόκτημα, ούτε είναι η βίλα ενός Καγκελαρίου. Είναι ένα μικρό σπιτάκι που κατείχε πριν ασχοληθεί με την πολιτική. Και πριν την Ενοποίηση της Γερμανίας. Δίπλα σε μια λίμνη, όπου συνεχίζει να κολυμπά. Κάποια στιγμή, αφού ανέλαβε καθήκοντα Καγκελαρίου, ένας δημοσιογράφος επισκέφτηκε το Χοχενβάλντ και έκανε έρευνα ρωτώντας τους γείτονές της για εκείνη. Το βασικό ερώτημα ήταν «τι άλλαξε από τότε που έγινε Καγκελάριος». Η σταθερή απάντηση ήταν: «Τίποτα. Είναι συμπαθητική και μας προσφέρει τις τάρτες μήλου όποτε τις φτιάχνει». Ο δημοσιογράφος επέμεινε. «Κολυμπά στη λίμνη;». «Ναι, πάντα κολυμπάει. Αλλά ναι, τώρα που ρωτάτε, απάντησε ένας γείτονας, κάτι έχει αλλάξει από τότε που έγινε καγκελάριος. Πλέον κολυμπάει με μαγιό».
Θέλετε να πείτε ότι η Ανγκελα Μέρκελ κολυμπούσε προηγουμένως γυμνή;
Ακριβώς.
Θα επιστρέψει στο γυμνισμό πλέον;
Άγνωστο.