Στη Σύνοδο Κορυφής της περασμένης Κυριακής, ο Φινλανδός Υπουργός Οικονομικών, Άλεξ Στουμπ, φάνηκε ιδιαίτερα επιφυλακτικός στην περαιτέρω οικονομική στήριξη προς την Ελλάδα, υποστηρίζοντας το εναλλακτικό σενάριο Σόιμπλε, που ζητούσε την προσωρινή – πενταετή – έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Ποιοι είναι όμως οι Φινλανδοί, που μας αντιμετωπίζουν με μισό μάτι και δεν έχουν πρόβλημα από το να δουν την Ελλάδα έξω από το ευρώ; Προσπαθήσαμε να δούμε τι μας ενώνει και τι μας χωρίζει με αυτό τον μακρινό λαό της Σκανδιναβίας. Μήπως, τελικά, τα κοινά μας σημεία είναι περισσότερα από όσα μας χωρίζουν;
Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α
Η ιστορία της Φινλανδίας μπορεί να χωριστεί σε τρεις μεγάλες περιόδους: την «σουηδική περίοδο» πριν το 1809, τη «ρωσική περίοδο», από το 1809 μέχρι το 1917, και την περίοδο της ανεξαρτησίας, από το 1917 μέχρι σήμερα. Διαπερνάται από μία έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Σουηδίας και Ρωσίας για το ποια από τις δύο αυτοκρατορίες θα κατάφερνε να κερδίσει τον έλεγχο στο φινλανδικό χώρο. Ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των δύο χωρών θυμίζει τις «υπόγειες» διενέξεις μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων στην Ελλάδα – της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας – οι οποίες ήθελαν να θέσουν το μικρό και ανοργάνωτο ελληνικό κράτος υπό την κυριαρχία τους. Όσον αφορά στην Φινλανδία, οι Σουηδοί κατάφεραν να παραγκωνίσουν τους Ρώσους τον 14ο αιώνα και να διατηρήσουν τη Φινλανδία υπό την κηδεμονία τους μέχρι τα πρώτα χρόνια του 18ου αιώνα.
Αν είσαι Παναθηναϊκός […] σίγουρα κάτι θα σου λέει το όνομα Γιόνας Κόλκα. Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός στη Λεωφόρο, 2-2, με τους πράσινους να έχουν σημειώσει τέσσερα τέρματα, τα δύο αυτογκόλ. Γιόνας Κόλκα από τα αριστερά, συγκλίνει, εκτελεί. 3–2.
Η σουηδική κυριαρχία συνοδεύτηκε με τη διάδοση στον φινλανδικό λαό των ιδεών της Μεταρρύθμισης του Λούθηρου, γεγονός που αφενός έθεσε στο περιθώριο την Καθολική Εκκλησία, αφετέρου προκάλεσε ισχυρό πλήγμα στο ρωσο-ορθόδοξο στοιχείο. Σημειώνεται ότι εκείνη την εποχή η Φινλανδία δεν είχε αποκρυσταλλώσει ένα ξεκάθαρο πολιτειακό-θεσμικό πλαίσιο. Αντίθετα αποτελούσε πολιτικά έναν «κενό» χώρο, με χαμηλό επίπεδο οργάνωσης μεταξύ των πόλεών της.
Κοινό στοιχείο μεταξύ Ελλήνων και Φινλανδών είναι η ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Η παρουσία των Ρώσων στην Φινλανδία οδήγησε στη διάδοση της Ορθοδοξίας στη χώρα. Από το 1923 έχει αναγνωριστεί νομικά η αυτονομία της Φινλανδικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, πλάι στην Ευαγγελική-Λουθηρανική Εκκλησία της Φινλανδίας. Πριν το 1923, ανήκε στην ρωσική ορθόδοξη Εκκλησία. Ανάμεσα στις επίσημες γλώσσες της Φινλανδικής Ορθόδοξης Εκκλησίας συγκαταλέγονται και τα ελληνικά. Οι ορθόδοξοι στην Φινλανδία υπολογίζονται σε 60.000, δηλαδή στο 1,1% του φινλανδικού πληθυσμού. Το 73% των Φινλανδών, δηλαδή 4 εκατομμύρια κάτοικοι, είναι προτεστάντες, με το 23% του πληθυσμού να δηλώνει άθεο. Εικόνα: Η ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου στη Βάαζα της Φινλανδίας.
Η παρακμή της Σουηδίας τον 18ο αιώνα επέτρεψε στους Ρώσους να κινηθούν πιο επιθετικά στην φινλανδική σκακιέρα και να κατακτήσουν την Φινλανδία στον πόλεμο του 1808-1809, ενάντια στους Σουηδούς. Από ένα συνονθύλευμα χωριών και επαρχιών, η Φινλανδία έγινε, την περίοδο της τσαρικής κυριαρχίας, το αυτόνομο Μεγάλο Δουκάτο της Ρωσίας. Όπως σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, το φινλανδικό εθνικιστικό κίνημα έκανε τα πρώτα του βήματα στα μέσα του 19ου αιώνα. Το 1835, ο Έλιας Λόνροτ, Φινλανδός λόγιος της εποχής, εξέδωσε μία συλλογή επών, την «Kalevala», η οποία αποτέλεσε εν τέλει το πνευματικό σύμβολο ενότητας του φινλανδικού λαού. Με λίγα λόγια, την ώρα που οι Έλληνες έχτιζαν εκ του μηδενός το ελληνικό κράτος που έφτανε μέχρι τη Λαμία, οι Φινλανδοί άρχιζαν να διαμορφώνουν την εθνική τους συνείδηση. Το 1863 τα φινλανδικά έγιναν επίσημη γλώσσα της διοίκησης.
Ελίας Λόνροτ. Φινλανδός λόγιος. Σημαντικότερο έργο του η καταγραφή φινλανδικών λαϊκών επών. Η συλλογή αυτή, η Kalevala, αποτέλεσε την «εθνική βίβλο» των Φινλανδών.
Η ιστορική παρουσία των Σουηδών στον φινλανδικό χώρο άφησε το αποτύπωμά της και στα γράμματα. Οι επίσημες γλώσσες του Φινλανδικού κράτους είναι, εκτός των φινλανδικών, τα σουηδικά. Το 90% των κατοίκων της Φινλανδίας έχει ως μητρική γλώσσα τα Φινλανδικά, ενώ το 5% έχει για μητρική γλώσσα τα σουηδικά. Οι Φινλανδοί αυτοί θυμίζουν την ιστορία των γνωστών μας Καραμανλήδων. Οι Καραμανλήδες ήταν τουρκόφωνοι ορθόδοξοι Χριστιανοί που ζούσαν στη Μικρά Ασία. Η μακροχρόνια συμβίωση Ελλήνων και Οθωμανών και η ανταλλαγή πολιτισμικών στοιχείων μεταξύ των δύο λαών – όπως συνέβη με τους Σουηδούς και τους Φινλανδούς – είχε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα στους Καραμανλήδες: έγραφαν την τουρκική γλώσσα χρησιμοποιώντας το ελληνικό αλφάβητο.
Η εθνική αφύπνιση των Φινλανδών προκάλεσε τριβές με την Ρωσική Αυτοκρατορία που επιχείρησε μέσω ενός είδους «Ρωσοποίησης» της Φινλανδίας να καταπνίξει τα σχέδια ανεξαρτητοποίησης της. Η πρώτη επανάσταση στη Ρωσία, το 1905, έδωσε κάποια περιθώρια ελιγμών στους Φινλανδούς, που συνέστησαν ένα νέο νομοθετικό σώμα-βουλή το 1906. Επρόκειτο για την πιο ριζοσπαστική κοινοβουλευτική μεταρρύθμιση στην Ευρώπη, καθώς αφενός προωθούσε το σύστημα της «μίας βουλής» (όπως ίσχυε την εποχή εκείνη και στη χώρα μας. Σε άλλες χώρες, όπως την Ιταλία και την Μεγάλη Βρετανία, ισχύει μέχρι σήμερα το σύστημα των δύο βουλών), αφετέρου παραχωρούσε στις γυναίκες – για πρώτη φορά στην Ευρώπη – το δικαίωμα ψήφου, καθιερώνοντας χωρίς εξαιρέσεις το δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας.
Στις 6 Δεκεμβρίου 1917, και ενώ στη Ρωσία έκαιγε η φλόγα της Οκτωβριανής Επανάστασης, το φινλανδικό κοινοβούλιο ψήφισε την κήρυξη της Ανεξαρτησίας της Φινλανδίας. Παρά την παραπάνω κατάκτηση, η έντονη αντιπαράθεση αριστεράς και δεξιάς στον πολιτικό στίβο προκάλεσε ρήξη και εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Οι κυβερνητικές δυνάμεις επικράτησαν και το 1919 ιδρύθηκε η Δημοκρατία της Φινλανδίας, κατά τα πρότυπα της αστικής δημοκρατίας.
O Πεχρ Έβιντ Σβίνχουφβουντ, ο πρώτος πρωθυπουργός της Φινλανδίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η φινλανδική βουλή ψήφισε την Ανεξαρτησία της χώρας. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για τον Καποδίστρια της Φινλανδίας, που κυβέρνησε τη χώρα τους πρώτους μήνες μετά την ανεξαρτησία της.
Οι ανταγωνισμοί που προέκυψαν στο Μεσοπόλεμο δεν άφησαν εκτός στρατηγικών παιχνιδιών τη Φινλανδία. Το σύμφωνο μη επίθεσης που υπογράφηκε μεταξύ Ναζιστικής Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης το 1939, γνωστό ως σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, έθετε με ένα μυστικό έγγραφο τη Φινλανδία υπό την σοβιετική επιρροή. Όταν οι Φινλανδοί αρνήθηκαν στους Σοβιετικούς να χτίσουν βάσεις στην επικράτειά τους, η ΕΣΣΔ επιτέθηκε στη Φινλανδία, αποσπώντας μέσω του «Πολέμου του Χειμώνα» ένα κομμάτι της νοτιοανατολικής Φινλανδίας.
O ηγέτης της ΕΣΣΔ, Ιωσήφ Στάλιν, και ο Υπουργός εξωτερικών της ναζιστικής Γερμανίας, Γιόαχιμ Ρίμπεντροπ, μετά την υπογραφή του συμφώνου μη επίθεσης. Σύμφωνα με ένα μυστικό έγγραφο, η Φινλανδία περνούσε στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης.
Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Φινλανδία τάχθηκε στο πλευρό των Ναζί, γεγονός που της κόστισε περαιτέρω εδαφικές απώλειες μετά την ήττα της Γερμανίας.
Τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, η Φινλανδία υιοθέτησε εξωτερική πολιτική ουδετερότητας, διαδραματίζοντας το ρόλο του διαμεσολαβητή σε σειρά από ειρηνιστικές πρωτοβουλίες. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η υπογραφή της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, το 1975, που θεωρείται ότι οδήγησε τις δυτικο-σοβιετικές σχέσεις σε νέα εποχή. Αρχιτέκτονας της πολιτικής αυτής ήταν ο Ούρχο Κέκονεν, που ηγήθηκε της Φινλανδίας για 25 συναπτά έτη. Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ έδωσε νέα ώθηση στη φιλελεύθερη πνευματική σκέψη της Φινλανδίας, θέτοντας ταυτόχρονα, με τη σύμβαση του 1992 μεταξύ Φινλανδίας και Ρωσίας, τις βάσεις για μία ειρηνική γειτνίαση μεταξύ των δύο χωρών. Την 1η Ιανουαρίου 1995, η Φινλανδία, μαζί με την Αυστρία και τη Σουηδία, προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το 2001 εισήγαγε, μαζί με την Ελλάδα, το ευρώ.
Μιας και οι Φινλανδοί θέλουν να επιστρέψουμε στη δραχμή, ας μιλήσουμε για το φινλανδικό μάρκο, το νόμισμα της Φινλανδίας πριν την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη. Το παραπάνω χαρτονόμισμα αποτελεί το «χιλιάρικο» της Φινλανδίας, όπου απεικονίζεται ο Άντερς Χιντένιους (1729-1803), ιερέας, φιλόσοφος και θεωρητικός του πολιτικού και οικονομικού φιλελευθερισμού.
Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η
To πολίτευμα της Φινλανδίας έχει πολλά κοινά στοιχεία με το δικό μας. Η Φινλανδία είναι, όπως και η Ελλάδα, «κοινοβουλευτική δημοκρατία», με τον Πρωθυπουργό της χώρας να συγκεντρώνει τις σημαντικότερες αρμοδιότητες και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να περιορίζεται στο θεσμικό ρόλο του «αρχηγού του κράτους και του στρατού». Βέβαια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διατηρεί στην Φινλανδία κάποιες ουσιαστικές αρμοδιότητες, όπως τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής. Το παραπάνω θυμίζει πολύ τις αρμοδιότητες που είχε στην Ελλάδα ο βασιλιάς, ο οποίος θεωρείτο παραδοσιακά διαμορφωτής της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Θυμίζουμε τη διαμάχη Βενιζέλου-Κωνσταντίνου για το αν η Ελλάδα θα συμμετάσχει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1915, ζήτημα καθαρά εξωτερικής πολιτικής. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, θεσμικός διάδοχος του βασιλιά μετά την έξωση του Στέμματος, το 1975, στερήθηκε των αρμοδιοτήτων του με την Αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986.
Η φινλανδική βουλή – η Εντουσκούντα – έχει 200 μέλη. Πρόκειται για αριθμό ανάλογο με εκείνο των Ελλήνων βουλευτών, αν σκεφτεί κανείς ότι ο πληθυσμός της Φινλανδίας είναι 5,5 εκατομμύρια κάτοικοι. Από την καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας, το 1906, διαμορφώθηκαν τρία παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, τα οποία, με ανάλογα ποσοστά, αποσπούσαν σταθερά το 65 με 80% των ψήφων: πρόκειται για το Κεντρώο Κόμμα, το Εθνικό Κόμμα Συνασπισμού (συντηρητικοί) και τους Σοσιαλδημοκράτες.
Η Εντουσκούντα, το κοινοβούλιο της Φινλανδίας.
Η άνοδος της ακροδεξιάς άλλαξε τον πολιτικό χάρτη και στην Φινλανδία. Το ακροδεξιό Κόμμα «Αληθινοί Φινλανδοί» κατάφερε, στις εκλογές του 2011, να αυξήσει την κοινοβουλευτική αντιπροσώπευσή του από 5 σε 39 έδρες. Σήμερα, οι «Αληθινοί Φινλανδοί», έχοντας εξασφαλίσει 38 έδρες από τις εκλογές του περασμένου Απρίλη, συγκυβερνούν με το Κεντρώο Κόμμα (49 έδρες) και το Εθνικό Κόμμα Συνασπισμού (37). Οι «Αληθινοί Φινλανδοί» είναι που δεν θέλουν να ακούν για άλλα δανεικά προς την Ελλάδα και θέλουν να μας δουν να κόβουμε και πάλι δραχμή. Παρουσία στη βουλή έχουν οι Σοσιαλδημοκράτες (34 βουλευτές), οι Πράσινοι (15), η Αριστερή Συμμαχία (12) και οι Χριστιανοδημοκράτες (5). Λόγω του ιστορικά έντονου σουηδικού στοιχείου στην Φινλανδία, υπάρχει το Σουηδικό Λαϊκό Κόμμα, με 10 αντιπροσώπους στη βουλή.
Ο ηγέτης του Κόμματος των Φινλανδών (γνωστών και ως «Αληθινών Φινλανδών»), Τίμο Σονόι.
Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ
Σε αντίθεση με τα ελληνικά, τα φινλανδικά αποτελούν μία σχετικά καινούρια γλώσσα. Η ιστορία τους ξεκινά με τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης στα φινλανδικά από τον Μίκαελ Αγκρίκολα, κατά τη διάρκεια της προτεσταντικής Μεταρρύθμισης. Η συγγραφική παραγωγή στην φινλανδική γλώσσα υπήρξε πενιχρή μέχρι τον 19ο αιώνα, όταν και η εθνική αφύπνιση των Φινλανδών συνδυάστηκε για πρώτη φορά στη λογοτεχνία με το ρεύμα του Ρομαντισμού.
Η ακμή των φινλανδικών γραμμάτων έκανε τον Έλιας Λόνροτ να συγκεντρώσει σειρά φινλανδικών λαϊκών ποιημάτων και να τα εκδώσει υπό τον τίτλο «Kalevala», συνθέτοντας με αυτό τον τρόπο ένα είδος «εθνικής βίβλου» για τους Φινλανδούς. Η συλλογή των παραμυθιών αυτών σε μορφή έπους θυμίζει τις προσπάθειες μελετητών της ελληνικής λαογραφίας να καταγράψουν τα δημοτικά τραγούδια, με σκοπό την διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας μέσω της διάσωσης των λαϊκών αυτών τραγουδιών που μεταδίδονταν μέχρι τότε από στόμα σε στόμα. Η «Kalevala» αποτέλεσε για τους Φινλανδούς ό,τι τα Ομηρικά Έπη για τους Αρχαίους Έλληνες: ένα λογοτεχνικό επίτευγμα που αποδείκνυε το κοινό νήμα που διαπερνά μία σειρά από διάσπαρτες ομάδες που ανήκουν στο πολιτισμικό έθνος.
Η παγκόσμια επιτυχία των φινλανδικών heavy metal συγκροτημάτων οφείλεται στην περίπλοκη αρχιτεκτονική των μουσικών συνθέσεών τους – που καλύπτει την εξ ορισμού αχόρταγη ανάγκη των φίλων της heavy metal για πειραματισμό με νέες, έξω από το mainstream, δομές.
Η κήρυξη της ανεξαρτησίας της Φινλανδίας έφερε ένα κύμα νέων Φινλανδών συγγραφέων, με χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις τον Μίκα Βαλτάρι και τον Έντιτ Σίντεργκαν. Ο τελευταίος, όπως και πολλοί άλλοι Φινλανδοί συγγραφείς – ανάμεσά τους και ο Τόβε Γιάνσον, ο πιο μεταφρασμένος Φινλανδός συγγραφέας – είχαν ως μητρική τους γλώσσα τα σουηδικά. Ο συγγραφέας Φρανς Έμιλ Σιλανπέε απέσπασε το νόμπελ λογοτεχνίας, το 1939.
Ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της Φινλανδίας είναι ο Τούκο Λαακσόνεν, ευρύτερα γνωστός με το ψευδώνυμο Tom of Finland. Οι απεικονίσεις του Tom of Finland είχαν ως βασικό θέμα την ομοφυλοφιλία, με έντονα τα φετιχιστικά στοιχεία. Θεωρείται ότι άσκησε έντονη επιρροή στην gay κουλτούρα των τελευταίων δεκαετιών του 20ού αιώνα. Η σημασία του έργου του είναι τόσο μεγάλη για τους Φινλανδούς, που αποφάσισαν να κάνουν τις εικόνες του γραμματόσημα, όπως αυτό που βλέπετε στην παραπάνω εικόνα.
Η Φινλανδία είναι μουσικά γνωστή χάρη στον συνθέτη Γιαν Σιμπέλιους, μία από τις σημαντικότερες μορφές στην ιστορία της κλασικής μουσικής. Οι συνθέσεις του Σιμπέλιους αγκάλιασαν τις προσπάθειες των Φινλανδών να αντισταθούν στη συνεχώς αυξανόμενη ρωσική επιρροή, ενόσω η χώρα βρισκόταν υπό την τσαρική επικυριαρχία. Το 1899 και το 1900, ο Σιμπέλιους παρουσίασε το έργο του «Η Φινλανδία αφυπνίζεται» («Finland awakes»), που προκάλεσε εθνικό ντελίριο στο φινλανδικό λαό. Οι Φινλανδοί απαίτησαν η σύνθεση αυτή να αποκοπεί από το υπόλοιπο έργο στο οποίο ανήκε και να αποτελέσει σύνθεση ανεξάρτητη, όπως της άξιζε. Το επόμενο έτος ο Σιμπέλιους έδωσε στο εν λόγω έργο το όνομα «Φινλανδία». Η παραίνεση προήλθε από έναν ανώνυμο θαυμαστή του Σιμπέλιους, που του πρότεινε με μία επιστολή να αλλάξει τον τίτλο του έργου του με το οποίο θα ταυτίζονταν οι εθνικοί πόθοι των Φινλανδών.
Γιαν Σιμπέλιους (8 Δεκεμβρίου 1865 – 20 Σεπτεμβρίου 1957): Ο σημαντικότερος Φινλανδός εκπρόσωπος της κλασικής μουσικής που συνέδεσε το έργο του με την εθνική αφύπνιση των Φινλανδών.
To έργο «Φινλανδία» έγινε το σύμβολο του φινλανδικού εθνικισμού. Σημειώνεται ότι όσο η Φινλανδία παρέμενε το Μεγάλο Δουκάτο της Ρωσίας, η εν λόγω σύνθεση του Σιμπέλιους παίχτηκε στη Ρωσία με τον τίτλο «Αυθόρμητο» (Impromptu).
Το έργο του Σιμπέλιους Finlandia, από τον Herbert Von Karajan
Εκτός όμως από τον Σιμπέλιους, η Φινλανδική μουσική σκηνή έχει πλούσια παράδοση τόσο στην ποπ, όσο και στην ροκ κουλτούρα. Η φινλανδική ποπ κουλτούρα, η λεγόμενη Iskelmä, συνδυάζει στοιχεία χορευτικής και αργεντίνικης τάνγκο μουσικής, ενώ έντονες είναι οι επιρροές από την τζαζ και την πανκ.
Οι Northern Governors, φινλανδικό συγκρότημα με ποπ και τζαζ επιρροές
Ξέρω, ξέρω. Όλα αυτά δεν σας συγκινούν ιδιαίτερα. Ας μιλήσουμε λοιπόν για την πραγματική φινλανδική βιομηχανία της μουσικής, το heavy metal, που είναι άκρως παραγωγικό: Battlelore, Children of Bodom, Insomnium, Entwine, Apocalyptica, Impaled Nazarene, Nightwish, The 69 Eyes, Stratovarius, Sentenced, Sonata Arctica και Amorphis είναι μερικές μόνο από τις φινλανδικές heavy metal μπάντες. Τα φινλανδικά συγκροτήματα HIM και The Rasmus έφτασαν στην κορυφή των ευρωπαϊκών charts, με τους ΗΙΜ να γίνονται χρυσοί στις ΗΠΑ. Οι Nightwish έχουν πουλήσει πάνω από 9 εκατομμύρια δίσκους σε όλο τον κόσμο.
Η παγκόσμια επιτυχία των φινλανδικών heavy metal συγκροτημάτων οφείλεται αφενός στην περίπλοκη αρχιτεκτονική των μουσικών συνθέσεών τους – που καλύπτει την εξ ορισμού αχόρταγη ανάγκη των φίλων της heavy metal για πειραματισμό με νέες, έξω από το mainstream, δομές – αφετέρου στην έκφραση, ακριβώς μέσω των σύνθετων δομών των τραγουδιών τους, ακατέργαστων και ατόφιων συναισθημάτων.
Τα παραπάνω κάνουν την Φινλανδία τον ηγέτη στην heavy metal σκηνή, με τη χώρα να έχει την υψηλότερη αναλογία «κατά κεφαλή» συγκροτημάτων: ανά 100.000 κατοίκους αντιστοιχούν 53.2 heavy metal μπάντες.
Οι Lordi, το συγκρότημα από την Φινλανδία που με το τραγούδι «Hard Rock Hallelujah» κέρδισαν τον διαγωνισμό της Eurovision το 2006 στην Αθήνα.
Πιάνοντας τη μεγάλη οθόνη, η Φινλανδία έχει μία σειρά από αξιόλογους σκηνοθέτες, όπως τον Άκι Καουρισμάκι, τον Μάουριτς Στίλερ, το Σπέντε Πασάνεν, τον Ρένι Χάρλιν και τον Ζάλμαρι Χέλαντερ. Ο Άκι Καουρισμάκι αποτελεί, πέρα από δημοφιλή σκηνοθέτη, μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Έχει κερδίσει σειρά βραβείων, όμως η προβολή του δεν τον απέτρεψε από το να ασκήσει έντονη κριτική στην ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ. Η πιο γνωστή του ταινία, The Man Without a Past («Ο Άνθρωπος χωρίς παρελθόν»), ήταν υποψήφια για το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας το 2003. Ο Καουρισμάκι αρνήθηκε να παρευρεθεί στην απονομή, καθώς δεν ήθελε, όπως ο ίδιος είπε, να μεταβεί «σε μία χώρα που βρισκόταν σε πόλεμο». Το 2002 ο Καουρισμάκι αρνήθηκε να πάει στο 40ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, δείχνοντας την αλληλεγγύη του στον Ιρανό σκηνοθέτη Άμπας Κιαροστάμι, στον οποίο οι αμερικανικές αρχές δεν παρείχαν βίζα για την μετάβασή του στο φεστιβάλ.
Ο Φινλανδός σκηνοθέτης, Άκι Καουρισμάκι.
Η Φινλανδία είναι μία από τις πατρίδες του design. Για τους Φινλανδούς δεν έχει σημασία τι έχεις, αλλά τι χρώμα και τι σχήμα έχει αυτό που έχεις. Από την αρχιτεκτονική και τα σχέδια πόλεων, έως τα αυτοκίνητα και τα έπιπλα, όλα τα αντικείμενα είναι για τους Φινλανδούς όχι μόνο ένα εργαλείο που κάνει την καθημερινότητα πιο εύκολη, αλλά – ίσως και κυρίως – ομορφότερη. Φυσικά το τερπνόν πάει πάντοτε με το ωφέλιμο: οι Φινλανδοί έχουν επενδύσει στις εξαγωγές προϊόντων υψηλού design, καθιστώντας τον κλάδο ως έναν επιτυχημένο τρόπο καθιέρωσης φινλανδικών εταιριών στη διεθνή αγορά.
Είναι τρελοί αυτοί οι Φινλανδοί στις ιδέες που κατεβάζουν.
Η ιδιαιτερότητα του φινλανδικού design αναδεικνύεται και στους σχεδιαστές μόδας και make up artists. Ανάμεσα στις σημαντικότερες φινλανδικές εταιρείες ρουχισμού συγκαταλέγονται οι IvanaHelsinki, Ril’s, Tiia Vanhatapio, καθώς και οι δραστηριοποιούμενες στον τομέα του αθλητισμού εταιρείες Halti και Rukka.
Όπως και εμείς, έτσι και οι Φινλανδοί δεν πάνε πίσω στις αργίες, καθώς κάθονται τουλάχιστον 15 μέρες το χρόνο χάρη σε κάποια εθνική ή χριστιανική γιορτή. Χριστιανοί αυτοί, χριστιανοί και εμείς, μοιραζόμαστε τις κλασικές χριστιανικές αργίες: Πρωτοχρονιά (Uudenvuodenpäivä), Θεοφάνια (Loppiainen), Μεγάλη Παρασκευή (Pitkäperjantai), Κυριακή (Pääsiäispäivä) και Δευτέρα του Πάσχα (2. pääsiäispäivä), Πεντηκοστή (Helluntaipäivä), Χριστούγεννα (Joulupäivä) και δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων (Τapaninpäivä). Κοινή αργία και η Πρωτομαγιά (Vappu). Η ημέρα Ανεξαρτησίας για τους Φινλανδούς, με άλλα λόγια η φινλανδική 25η Μαρτίου, είναι η 6η Δεκεμβρίου.
Παρεμπιπτόντως: αν και μας κατηγορούν ότι δεν δουλεύουμε αρκετά, οι αργίες στην Ελλάδα είναι 13, ενώ στην Φινλανδία 15.
Αν και τη σύλληψη της ιδέας του Άι-Βασίλη διεκδικούν πολλές ευρωπαϊκές παραδόσεις, είναι αναμφισβήτητο ότι το χωριό του είναι στη Λαπωνία της Φινλανδίας.
Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Σ
Αν είσαι παναθηναϊκός, η Φινλανδία, θες δε θες, όλο και κάτι θα σου λέει. Και αν δεν σου λέει η Φινλανδία, γιατί τα χρόνια πέρασαν και η μνήμη σου ξεθώριασε, σίγουρα κάτι θα σου λέει το όνομα Γιόνας Κόλκα. Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός στη Λεωφόρο, 2-2 με τους πράσινους να έχουν σημειώσει τέσσερα τέρματα, τα δύο αυτογκόλ. Γιόνας Κόλκα από τα αριστερά, συγκλίνει, εκτελεί. 3-2.
Ένας Φινλανδός με παναθηναϊκό τριφύλλι στο πέτο
Εκτός από την παραπάνω, γεμάτη πράσινες συγκινήσεις φάση, δεν νομίζω να υπάρχει κάτι άλλο γύρω από το φινλανδικό ποδόσφαιρο για το οποίο αξίζει να πούμε κάτι. Τώρα που το θυμήθηκα, έχουμε πέσει μαζί τους σε αυτό τον εφιαλτικό όμιλο των προκριματικών του Euro 2016. To πρώτο παιχνίδι έληξε 1-1. Στις 4 Σεπτεμβρίου παίζουμε με τους Φινλανδούς το παιχνίδι του 2ου γύρου στο Καραΐσκάκης. Στο ντέρμπι της ουράς του ομίλου, θα προσπαθήσουμε να πάρουμε την πρώτη μας νίκη και να περάσουμε τους Φινλανδούς, που είναι προτελευταίοι. «Σύνοδος Κορυφής» και στο ποδόσφαιρο.
Βέβαια για το τόπι δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα οι Φινλανδοί που επιδίδονται σε άλλα αθλήματα. Σε αυτόν τον τομέα, Έλληνες και Φινλανδοί δεν μοιραζόμαστε απολύτως τίποτα. Εθνικό σπορ των τελευταίων είναι το Pesäpallo, ένα άθλημα που μοιάζει πολύ με το μπέιζμπολ. Ωστόσο, οι περισσότεροι Φινλανδοί ασχολούνται με το χόκει επί πάγου, το σκι και, φυσικά, τον μηχανοκίνητο αθλητισμό. Αρκεί να θυμηθούμε τον Μίκα Χάκινεν, τον «ιπτάμενο Φινλανδό» που στέφθηκε δύο φορές παγκόσμιος πρωταθλητής στη Formula 1, το 1998 και το 1999, με την Μακλάρεν Μερτσέντες. Έτερος Φινλανδός πρωταθλητής ο Κίμι Ράικονεν, που κέρδισε το παγκόσμιο πρωτάθλημα το 2007 με τη Φεράρι. Αναλόγως επιτυχημένη παρουσία έχουν οι Φινλανδοί και στο WRC. Οι Γιούχα Κάνκουνεν και Τόμι Μάκινεν απέσπασαν έκαστος τέσσερις φορές τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή, ενώ ακολούθησε ο Μάρκους Γκρόνχολμ με ακόμα δύο. Συνολικά, οι Φινλανδοί είναι οι πολυνίκεις του WRC με 14 τίτλους.
Μακρά και επιτυχημένη η παρουσία των Φινλανδών στη Formula 1. Ένας από τους μαέστρους του είδους, ο Κίμι Ράικονεν, που κατέκτησε το παγκόσμιο πρωτάθλημα της Formula 1 το 2007.
Ίσως, τελικά, αυτά που μας συνδέουν με τους Φινλανδούς – από την ορθόδοξη πίστη στον Γιόνας Κόλκα και από τους Καραμανλήδες στους «σουηδόφωνους» Φινλανδούς – να είναι πολύ πιο σημαντικά από αυτά που μας χωρίζουν στα Eurogroup. Ας το πει κάποιος στον Άλεξ Στουμπ.