Ντενεκέδες υπάρχουν πολλοί, το ξέρετε. Λουλούδια σε ντενεκέδες όλο και πιο λίγα. Μέχρι βαθιά στη δεκαετία του 1980 κάθε αυλή άξια του ονόματός της είχε και από έναν ντενεκέ, άλλοτε από αυτούς τους γυαλιστερούς τους χρυσοπράσινους γαλβανιζέ της φέτας, άλλοτε από τους πιο παλιούς, αυτούς που τους παίρνανε στους ώμους τρέχοντας στις σκαλωσιές οι μπετατζήδες με το κεφαλομάντιλο και τη μυϊκή δύναμη που ράγιζε το μπετό.
Γιατί οι αυλές, ιδιαίτερα της πόλης, ήταν σκοτεινές, γιατί στις γωνιές τους κούρνιαζε μαζί με τη θλίψη και η υγρασία. Δύο πράγματα που σπάνια πάνε χώρια.
Γιατί όταν ζεις σε μια χώρα που 300 μέρες το χρόνο έχει ηλιοφάνεια ψάχνεις πού και πού να κρύψεις το πρόσωπό σου στη σκιά, μήπως και σε ξεχάσουν για λίγο οι καημοί και οι στεναγμοί σου.
Αυτά τα ήξεραν οι σοφές νοικοκυρές, γιατί ό,τι ήξεραν αυτές δεν τα ήξερε ο κόσμος όλος. Ήξεραν να παραχώνουν τη ριζούλα και την παραφυάδα και να της ρίχνουν το λίγο νερό που απόμενε από τον πρωινό καφέ ή το νερό της υδρορροής. Ιδανικές συνθήκες για να ανθίσει η αμαρυλλίδα, που πάντα αναρωτιέται και διστάζει, σαν τη μικρή τη στερημένη κοπελιά που κάνει μισό βήμα μπρος και τρία πίσω.
Και όμως ανθίζει. Ανθίζει αυτή την εποχή και δίνει ένα εντυπωσιακό μεγαλοπρεπές σχεδόν μπουκέτο από πορτοκαλιά, κόκκινα και λευκά λουλούδια που έχουν διάρκεια και ιδιαίτερο προσωπικό ύφος. Αυτό της Αμαρυλλίδος!
Σύμφωνα με το μύθο, μια άβγαλτη βοσκοπούλα, η Αμαρυλλίς, μεταμορφώθηκε με τον τραγικότερο τρόπο σε λουλούδι για να κερδίσει την καρδιά του ωραίου αλλά άκαρδου Αλταίονα. Του αλάλητου νεαρού Αλταίονα που ίσως κατάφερε τελικά να αγαπήσει τη σκληροτράχηλη κόρη.
Μυστηριώδης και σκοτεινός ο αρχαίος μύθος, σκοτεινά, πλούσια και γεμάτα τα αειθαλή φύλλα της. Δίνουν τη δυνατότητα στο λουλούδι να ανθίζει με αυτό το μοναδικό τρόπο εκεί που δεν το περιμένεις, μέσα από τον άσημο τον ντενεκέ, και να στέκει εκεί λουλούδι άφωνο, γεννημένο κι αυτό μέσα από πυκνά δάκρυα, όπως το αίμα της βοσκοπούλας πάνω στο λευκό χιτώνα της, όπως η αγάπη της που χρειάστηκε να θυσιαστεί για να δικαιωθεί. Και δε σας μιλώ για την Αμαρυλλίδα θερμοκηπίου εισαγωγής που ξεπουλιέται στα παζάρια παραμονές των Χριστουγέννων, ετοιμοπαράδοτη προς άνθιση και κατανάλωση, αλλά τις άλλες, τις χαμηλοβλεπούσες, που θάλλουν στη γωνιά και στη σκιά.
Ένα πολύ ενδιαφέρον και αγαπημένο είδος της είναι η Clivia miniata. Η κλίβια είναι το ιδανικό φυτό για κήπους όπου κυριαρχούν τα ψηλά δένδρα και οι βαθείς ίσκιοι τους. Πρώτη την καλλιέργησε στην Αγγλία η Δούκισσα του Northumberland, η Λαίδη Charlotte Clive, από την οποία πήρε το όνομά της. Την έφερε από τη Νότια Αφρική και γρήγορα έγινε μόδα στη βικτοριανή Αγγλία σαν φυτό εσωτερικού χώρου.
Στο ήπιο κλίμα της χώρας μας η κλίβια ευδοκιμεί τόσο στο χώμα όσο και στη γλάστρα. Πιο πολύ όμως από όλα τής αρέσει ο ντενεκές. Όσο πιο στριμωγμένες οι ρίζες της, τόσο πιο πλούσια η ανθοφορία της… Με άλλα λόγια, δεν είναι από τα φυτά που θέλουν συχνή μεταφύτευση. Μάλιστα αν την ξεχάσετε για κάποια χρόνια εκεί, μπορεί να δείτε τις χοντρές ρίζες της να περικυκλώνουν τρυπώντας τον ίδιο τον ντενεκέ, να τον «διαβρώσουν» και να τον αναπλάθουν ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Εγώ φυτεύω κλίβιες και στο χώμα γιατί αγαπώ τα σαρκώδη φύλλα τους. Αναλαμβάνω έτσι τον κίνδυνο της μειωμένης ανθοφορίας τους αλλά ανταμείβομαι από εξωτικές συστάδες που εξαπλώνονται αργά αλλά σταθερά καλύπτοντας τα πιο σκιερά και πλέον «ακατοίκητα» μέρη του κήπου. Και τι καλύτερο στα απομεσήμερα του καλοκαιριού να αναπολείς στη σκιά και στη δροσιά αυτά τα λαμπερά χριστουγεννιάτικα άνθη συντροφιά με φτέρες, φυλλόδενδρα και κέντιες; Όμως όχι, συνέλθε, κορίτσι μου, η Λαίδη δε μένει πια εδώ!
