«Κάποιος πρέπει να γράψει ένα ποίημα για τα βάσανα των απεργών πείνας. Θα θελα να το γράψω εγώ, αλλά πώς να το τελειώσω;». Ο Μπόμπι Σαντς δεν πρόλαβε να τελειώσει το ποίημα. Το ημερολόγιο του σταμάτησε στη 17η μέρα της απεργίας πεινάς, όταν άρχισαν να εξαντλούνται οι σωματικές τους αντοχές. Έγινε ο ίδιος ποίημα, τραγούδι, ταινία και κυρίως σύμβολο εναντία στη σκληρότητα της κυβέρνησης Θάτσερ. Τα ξημερώματα της Τρίτης 5 Μαΐου του 1981 οι κάτοικοι του Μπέλφαστ ξύπνησαν από φωνές οργής και θλίψης στο άκουσμα της είδησης ότι ο μόλις 27 χρονών βουλευτής του IRA και κρατούμενος Μπόμπι Σαντς, πέθανε μετά από 66 μέρες απεργίας πείνας στη φυλακή Maze. Ήταν ο πρώτος από τους 10 απεργούς πείνας – μέλη του IRA που ξεψύχησαν βάζοντας οδόφραγμα το σώμα τους για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους. Ακολούθησαν οι θάνατοι των απεργών πείνας Φράνσις Χιούζ, Πάτσι Ο’ Χάρα, Ρέιμοντ Μακ Κρις, Τζόζεφ Μακ Ντόνελ, Μάρτιν Χάρσον, Κέβιν Λιντς, Κίραν Ντόχερτι, Τόμας Μακ Άλγουι, Μάικλ Ντέβιν. Στον απόηχο αυτής της απώλειας και υπό το βάρος της διεθνούς κατακραυγής, στις 6 Οκτωβρίου 1981 η βρετανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Η μέχρι τότε αδιαλλαξία, όμως, κόστισε πολύ ακριβά.
40 χρόνια μετά η Ελλάδα βρίσκεται απελπιστικά κοντά στο αδιανόητο ενδεχόμενο να γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που πεθαίνει ένας κρατούμενος – απεργός πείνας. Ο Δημήτρης Κουφοντίνας. Γράφω το όνομα του εδώ, αφού στο facebook και γενικά στην πλειονότητα των media, είναι σχεδόν απαγορευμένο. Κι είναι εντελώς κοντόθωρη και μικρονοϊκή η τακτική που θεωρεί ότι μπορεί με λογοκριτικούς μηχανισμούς να σβηστεί ένα όνομα. Στην πραγματικότητα πετυχαίνει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, να το δυναμώσει. Θα είναι μια θλιβερή πρωτιά αυτή για την Ελλάδα. Θα την τοποθετήσει δίπλα στο αυταρχικό καθεστώς του Ερντογάν. Εκεί πεθαίνουν ακόμα απεργοί πείνας αλλά ο θρήνος αντηχεί παγκόσμια.
Πέρα από ιδεολογικές αντεγκλήσεις και υποκειμενικού τύπου προσλήψεις, τα πράγματα στην ουσία τους είναι απλά, σαφή και ξάστερα:
*Η Ελλάδα έχει καταργήσει τη θανατική ποινή.
*Ο Δημήτρης Κουφοντίνας παραδόθηκε μόνος του και ανέλαβε την πολιτική ευθύνη των πράξεων του.
*Δικάστηκε και καταδικάστηκε.
*Τις ποινές στη χώρα τις επιβάλλουν τα δικαστήρια και καμία κυβέρνηση δε νομιμοποιείται να τις επιδεινώνει.
*Εκτίει την ποινή του σε συνθήκες εξαίρεσης, αφού στερείται μια σειρά δικαιωμάτων που έχουν αναγνωριστεί για τους κρατούμενους. Για παράδειγμα έχει πάρει ελάχιστες άδειες κι αυτές με μεγάλη καθυστέρηση.
*Το Δεκέμβριο η κυβέρνηση ψήφισε μια φωτογραφική διάταξη για τον Δημήτρη Κουφοντίνα, ώστε να πάψει να εκτίει την ποινή του στις αγροτικές φυλακές του Βόλου. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτόν το νόμο που η κυβέρνηση ψήφισε, ο κρατούμενος θα έπρεπε να μεταφερθεί στο υπόγειο των φυλακών Κορυδαλλού, όπου και κρατούνταν επί 16 χρόνια. Αντ’ αυτού μεταφέρθηκε στις φυλακές Δομοκού.
*Ο Δημήτρης Κουφοντίνας ξεκίνησε απεργία πείνας με αίτημα να εφαρμοστεί ο νόμος. Η κυβέρνηση αρνούμενη να τον μεταφέρει στις φυλακές Κορυδαλλού αθετεί το νόμο που ψήφισε.
Αυτά είναι τα δεδομένα και εκθέτουν την κυβέρνηση, η οποία κινδυνεύει να σύρει ολόκληρη την κοινωνία σε μια αγριανθρωπική βεντέτα, εμφορούμενη από άκρατο ρεβανσισμό και επιδεικνύοντας μια αλαζονική πυγμή. Αψηφά προκλητικά τις εκκλήσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, της Διεθνούς Αμνηστίας, της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, τους πάνω από 1000 δικηγόρους που υπογραμμίζουν ρητά ότι τα κατοχυρωμένα δικαιώματα οφείλουν να γίνονται σεβαστά από την Πολιτεία και όχι να συρρικνώνονται κατά το δοκούν. Γιατί αυτό δεν προσιδιάζει σε κράτος δικαίου αλλά ζούγκλα.
Είναι σοκαριστική η κώφευση, η άρνηση της να συνομιλήσει με φορείς και θεσμούς που αποτελούν θεμέλια της κοινωνικής συνοχής, η ευκολία με την παραβαίνει τη νομοθεσία. Ακόμα περισσότερο σοκαριστική μοιάζει η πρόθεση της να αναλάβει το ρίσκο ενός νεκρού ή βασανισμένου απεργού πείνας (γιατί αυτό θα σηματοδοτούσε μια πιθανή εντολή αναγκαστικής σίτισης). Το κόστος σε ανθρώπινο, ηθικό και κοινωνικοπολιτικό επίπεδο θα είναι τεράστιο. Μια αντιδημοκρατική τομή που θα χαράξει ανεξίτηλα το ήδη λαβωμένο σώμα της δημοκρατίας. Κι όλες/οι εμείς που δε θέλουμε να διαπραχθεί ένα έγκλημα στο όνομα μας, που δε χωράει η αντίληψη μας για την αξία της ανθρώπινης ζωής στο ζύγι της πολιτικής σκοπιμότητας, που ανατριχιάζουμε στην ιδέα η θανατοπολιτική να καταστεί ο υπέρτατος νόμος του κράτους.
Αλλά δεν υπάρχει χρόνος για άλλες αναλύσεις, για άλλες εκκλήσεις, για αμφιθυμίες και ταλαντεύσεις. Την ώρα που γράφονταν αυτό το άρθρο, αργά το βράδυ της Τετάρτης, ο Δημήτρης Κουφοντίνας διένυε την 48η ημέρα σε απεργία πείνας και την 3η ημέρα σε απεργία δίψας στη ΜΕΘ του νοσοκομείου της Λαμίας, πολλοί άνθρωποι επέστρεφαν σπίτια τους αχνίζοντας δακρυγόνα από μια συγκέντρωση που χτυπήθηκε απρόκλητα με το που άνοιξε το πρώτο πανό, στο facebook προφίλ της Προέδρου της Δημοκρατίας είχαν γραφτεί πάνω από 10.000 σχόλια ζητώντας της να τιμήσει το ρόλο της ως νομικός και ως Πρόεδρος και να μην επιτρέψει στη βαρβαρότητα να δείξει τα δόντια της. Την ώρα που γράφονταν αυτό το άρθρο δεν ήξερα από πού πρέπει να πρωτο-διασώσουμε τα στομάχια μας για να μη διαλυθούν μέσα σ’ έναν κλοιό χυδαιότητας και αγριότητας. Ήξερα με βεβαιότητα, όμως, ότι μια χώρα με νεκρό απεργό πείνας, δε θα είναι μια καλή χώρα για να ζούμε.