«Δεν είχαμε πολύ χρόνο.» Είναι ίσως μια από τις ισχυρότερες σκηνές ανθρωπισμού στην ιστορία του κινηματογράφου. Ο Βίτο Κορλεόνε (Μάρλον Μπράντο) πεθαίνει στο πρώτο μέρος του Νονού και λέει στο γιο και διάδοχο του, Μάικλ Κορλεόνε (Αλ Πατσίνο) την τελευταία του κουβέντα. Ότι δεν είχανε χρόνο να περάσουν μαζί. Ο άνθρωπος που καθάρισε το μισό πλανήτη για να θωρακίσει την οικογένεια του στο τέλος δεν είχε αρκετό χρόνο να ζήσει μαζί τους. Είτε το ήθελε είτε εγώ μόνο το είδα ο Φράνσις Φορντ Κόπολα συνόψισε εδώ όλη την ιστορία της καταγραφής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει θεριστεί ο μισός πλανήτης γι’ αυτά και ακόμα δεν έχει βρεθεί ο χρόνος να θωρακιστούν, να θεσμοθετηθούν, να διαδοθούν και να εμπεδωθούν.
Στις μέρες που περνάμε όπου όλα έχουν γίνει χυλός και οι παλιές ιδεολογικές καβάτζες έχουν χαθεί, πρέπει να βρούμε από κάπου να κρατηθούμε όταν φυσάνε οι άνεμοι που τα ισοπεδώνουν όλα. Που μπορούμε να σταθούμε όπως στην κόντρα προοδευτισμού και συντηρητισμού; Τι σημαίνει πρόοδος σήμερα; Το να έχουμε όλοι, για παράδειγμα, smartphones που τα φτιάχνουν άνθρωποι που εργάζονται σε εγκληματικές συνθήκες είναι κάτι το προοδευτικό ή όχι;
Τα τελευταία δύο χρόνια στην Ελλάδα έχουμε καταλάβει το εξής: όσο προοδευτικός είναι ο Αλέξης Τσίπρας άλλο τόσο φιλελεύθερος είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης , αλλά και οι δύο χρησιμοποιούν για δικό τους πολιτικό παιχνίδι το (ευνόητο) δικαίωμα των λίγων να συνυπάρχουν με τους πολλούς. Ακόμα όμως και σε αυτές τις συνθήκες ανοίγουν, με την πίεση των κοινωνικών ομάδων όπως η ΛΟΑΤΚΙ, παράθυρα για να μεγαλώνει ο χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν είναι επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ το νομοσχέδιο για το φύλο, αλλά ενός σημαντικού κομματιού της κοινωνίας. Αυτή προχωρά και οι πολιτικοί ακολουθούν. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ο βηματισμός είναι αργός.
Τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα; Η ιθαγένεια σε παιδιά μεταναστών, η καύση των νεκρών, το δικαίωμα σε καθέναν να έχει τον λατρευτικό του χώρο (τι γίνεται με το τζαμί;), το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, ο σεβασμός στα ζώα, το δικαίωμα νομικής κατοχύρωσης στην αλλαγή φύλλου. Είναι πολλές οι κατακτήσεις, αλλά είμαστε πολύ πίσω ακόμα και έχουν ακόμα πολλά να γίνουν. Η νίκη θα είναι όταν «δεν θα μπορείς να διακρίνεις τη διαφορετικότητα» όπως διάβασα στο facebook.
Η μόνη ασπίδα που έχουμε απέναντι στην εξομοίωση των πάντων είναι να διεκδικούμε, πέρα από κομματικές διαστροφές, να καταγραφεί ρητά στο Σύνταγμα κάθε χώρας, ότι οι άνθρωποι είναι ίσοι απέναντι στο κράτος είτε είναι μαύροι, άσπροι, κίτρινοι, κόκκινοι, μπλε. Είτε πάνε με το ίδιο φύλο είτε δεν πάνε με κανέναν. Δεν είναι πια αποδεκτό να κινούνται παγκοσμίως τα χρήματα και τα εμπορεύματα και να βάζουμε περιορισμό μόνο στους ανθρώπους και στις ιδέες. Δεν δουλεύει το σύστημα έτσι.
*Ακόμα και στην αρχαιότητα, υπήρχαν εκείνοι οι άνθρωποι που το καταλάβαιναν αυτό και έδιναν μια κλοτσιά ώστε να ξεκολλήσει η ανθρωπότητα από το βάλτο. Το 150 περίπου π.Χ. ο Ρωμαίος συγκλητικός Τερέντιος Λουκανός, έφερε στη Ρώμη από την Καρχηδόνα έναν σκλάβο και σύντομα ανακάλυψε ότι είχε έφεση στις τέχνες. Αφού τον μόρφωσε τον απελευθέρωσε και αυτός πήρε το ίδιο όνομα Τερέντιος (ο «Αφρικανός») και ασχολήθηκε με τη συγγραφή κωμωδιών. Καμία δεν διακρίθηκε ως σπουδαία στην εποχή της. Ο Τερέντιος έγραψε όμως μια σπουδαία φράση που συνοψίζει τον τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να στεκόμαστε απέναντι στην εποχή: Homo sum, humani nihil a me alienum puto. Δηλαδή, είμαι άνθρωπος, τίποτε ανθρώπινο δεν μου φαίνεται ξένο. Τώρα για τα «εξωγήινα» που ακούσαμε σήμερα, εδώ μένει ν’ αποφανθεί η επιστήμη.