Ο Παντελής Γιωργαντής ετοιμάζεται να βουτήξει
Ο Παντελής Γιωργαντής βουτάει στον βυθό του Αιγαίου από μικρό παιδί. Είναι σφουγγαράς και πρόεδρος των Σπογγαλιαίων Καλύμνου. Έμαθε την τέχνη του βουτηχτή από τον πατέρα του και τον παππού του ξεκινώντας με ελεύθερη κατάδυση, ενώ συνέχισε βουτώντας και με άλλες μεθόδους, όπως ο ναργιλές που χρησιμοποιεί σήμερα. Τους κινδύνους του βυθού τους γνωρίζει πολύ καλά. Τον Ιούνιο του 2000 χτυπήθηκε από την νόσο των δυτών, με αποτέλεσμα να μείνει με αναπηρία στα δυο του πόδια.
Στην ηλικία των 55 χρόνων σήμερα θα περίμενε κανείς να έχει σταματήσει τις βουτιές. Άλλωστε, όλοι έχουμε στο μυαλό μας ότι όσοι ασχολούνται με καταδύσεις βγαίνουν νωρίς στην σύνταξη. Παρόλα αυτά, δεν περνάει μέρα που να μην βουτήξει σε μεγάλα βάθη για να βγάλει σφουγγάρια.
Η Popaganda μίλησε μαζί του για την ιστορία των σφουγγαράδων, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το επάγγελμά τους, τους κινδύνους του βυθού, αλλά και για τις δύο μέρες που χρειάστηκε για να βρει θάλαμο αποσυμπίεσης όταν χτυπήθηκε από την ασθένεια των δυτών.
Τα πολύ παλιά χρόνια βουτούσανε γυμνοί οι άνθρωποι με μια σκανταλόπετρα. Είχανε μόνο ένα μικρό ξύλινο βαρελάκι με ένα κομμάτι γυαλί από κάτω με το οποίο ο καπετάνιος έβλεπε από πάνω πού ήταν το σφουγγάρι
«Είναι ένα επάγγελμα πολλών χρόνων και αποτελεί παράδοση για την οικογένειά μου. Σφουγγαράδες ήταν ο πατέρας μου, ο παππούς, ο θείος μου και ο αδερφός μου. Δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για το νησί μας. Σχεδόν όλες οι οικογένειες έχουν τουλάχιστον έναν δικό τους άνθρωπο στην σπογγαλιεία.
Τα πολύ παλιά χρόνια βουτούσανε γυμνοί οι άνθρωποι με μια σκανταλόπετρα. Είχανε μόνο ένα μικρό ξύλινο βαρελάκι με ένα κομμάτι γυαλί από κάτω με το οποίο ο καπετάνιος που βρισκόταν σε μια βαρκούλα-ούτε καΐκια μεγάλα είχανε-έβλεπε από πάνω πού ήταν το σφουγγάρι και έδειχνε στον δύτη πού ακριβώς έπρεπε να βουτήξει. Ούτε μάσκα, ούτε βατραχοπέδιλα, ούτε τίποτα.
Η βουτιά με την σκανταλόπετρα δεν ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη γιατί ο κάθε δύτης πήγαινε με τον δικό του αέρα. Απλά, ήταν πιο δύσκολο γιατί δεν είχες καλή ορατότητα. Βουτούσανε γυμνοί και χωρίς εξοπλισμό φτάνοντας τα 25-30 μέτρα!
Το σκάφανδρο που βλέπουμε σε πολλές εικόνες και ταινίες το έχουμε καταργήσει εδώ και πολλά χρόνια λόγω πολλών ατυχημάτων.
Ο Παντελής Γιωργαντής σε κατάδυση
Εγώ βουτάω με ναργιλέ τώρα. Ξεκίνησα από μικρός με την ελεύθερη κατάδυση και μετά συνέχισα με καταδυτική συσκευή.
Ο ναργιλές λειτουργεί με λάστιχα. Υπάρχει ένα κομπρεσέρ που παίρνει κίνηση από την μηχανή του σκάφους και παράγει αέρα. Επίσης, ανάλογα με τον αέρα που χρειάζεσαι, υπάρχει ο ρυθμιστής που σε βοηθάει να καταναλώνεις την αντίστοιχη ποσότητα. Παλιότερα, υπήρχαν άλλες μέθοδοι κατάδυσης που είχαν το αρνητικό της συνεχούς ροής. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και αν έσβηνε η μηχανή του καϊκιού, ο αέρας συνέχιζε να τρέχει, με αποτέλεσμα να τελειώνει πολύ γρηγορότερα δημιουργώντας πολλούς κινδύνους για τον δύτη.
Εκτός από τον κίνδυνο του αέρα, ο βασικότερος κίνδυνος που παραμονεύει σε κάθε βουτιά είναι η νόσος τον δυτών. Αν πας σε μεγάλα βάθη χωρίς να τηρήσεις τους χρόνους παραμονής και χωρίς να κάνεις την απαιτούμενη αποσυμπίεση, το άζωτο που έχεις εισπνεύσει από τον ατμοσφαιρικό αέρα το αποθηκεύει ο οργανισμός και αν κάνεις γρήγορη ανάδυση σου προκαλεί παράλυση.
Γενικά, οι σφουγγαράδες βουτάνε και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος εν ενεργεία σφουγγαράς είναι ένας εβδομηντάρης.
Εδώ και δεκατέσσερα χρόνια έχω κι εγώ τη νόσο των δυτών. Ήμουν σε κάτι βραχονησίδες κοντά στην Πάτμο. Έκανα την κατάδυση σε 65μέτρα και έμεινα πολύ χρόνο. Την ώρα που ξεκίνησα διαδικασία αποσυμπίεσης, ο άλλος που ήταν στο καΐκι δεν είχε δει ότι είχα πιάσει το μπαλόνι που χρησιμοποιούμε όταν κάνουμε τις απαραίτητες στάσεις και προχώρησε μπροστά το σκάφος με αποτέλεσμα να με τραβήξει πιο γρήγορα στην επιφάνεια. Εκεί έγινε η ζημιά. Κατέβηκα μετά σε νερά αποσυμπίεσης, αλλά ήταν πολύς ο χρόνος και μεγάλα τα βάθη. Στη συνέχεια γύρισα στην Κάλυμνο για να μπω στον θάλαμο αποσυμπίεσης, αλλά δεν λειτουργούσε. Μετά βρέθηκα στην Κρήτη, αλλά ούτε και ο δικός τους θάλαμος λειτουργούσε. Για να προλάβεις το κακό πρέπει να μπεις σε θάλαμο εντός δεκατριών ωρών. Στην περίπτωσή μου περάσανε δύο μέρες για να μεταβώ αεροπορικώς στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών όπου λειτουργούσε ο θάλαμος. Το θέμα είναι ότι ο οργανισμός μου χρειαζόταν βάθος και όχι ύψος.
Στην ελεύθερη κατάδυση ξεκινάμε από μικροί. Συνήθως από τα 11-12 έτη παίρνουν τις πρώτες εμπειρίες.
Παρόλα αυτά, στα 55 μου συνεχίζω να βουτάω. Γενικά, οι σφουγγαράδες βουτάνε και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος εν ενεργεία σφουγγαράς είναι ένας εβδομηντάρης.
Στην ελεύθερη κατάδυση ξεκινάμε από μικροί. Συνήθως από τα 11-12 έτη παίρνουν τις πρώτες εμπειρίες. Αν μετά θέλεις να συνεχίσεις και να γνωρίσεις τις νέες μεθόδους σπογγαλιείας πρέπει να βγάλεις την σχολή της Καλύμνου που είναι μοναδική στην Ελλάδα και δεν έχει να κάνει μόνο με την σπογγαλιεία, αλλά με όλες τις υποβρύχιες εργασίες.
Οι νέοι άνθρωποι δεν ασχολούνται και πολύ με το επάγγελμα του σφουγγαρά. Θα έλεγα ότι σ’ αυτό έπαιξε ρόλο ότι τα σφουγγάρια έχουνε προσβληθεί από μια αρρώστια με αποτέλεσμα να μην βγαίνουν ικανοποιητικές ποσότητες. Η πολιτεία δεν μας έχει βοηθήσει. Βλέπουμε άλλες ομάδες, όπως οι αγρότες που μόλις αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα από φυσικές καταστροφές παίρνουν μια σημαντική βοήθεια. Με εμάς δεν ασχολούνται.
Αν κάποιο από τα παιδιά μου ήθελε να γίνει βουτηχτής, δεν θα είχα πρόβλημα. Εξάλλου, ό,τι γράφει δεν ξεγράφει. Απλά, το πρόβλημα είναι ότι έχουν λιγοστέψει τα σφουγγάρια».