Ποιο είναι το αντικείμενο της συναλλαγής/ανταλλαγής; Συνοπτικά, τo έδαφος της Βόρειας Μητροβίτσας (βορείως δηλαδή του ποταμού Ίμπαρ) που κατοικείται αποκλειστικά από Σέρβους και αποτελεί τμήμα του Κοσόβου θα περιέλθει στην κυριαρχία της Σερβίας.
Ως αντάλλαγμα η Δημοκρατία του Κοσόβου θα λάβει (θα περιέλθει δηλαδή στην αποκλειστική της κυριαρχία) την κοιλάδα του Πρέσεβο στην Νότιο Σερβία που κατοικείται στην συντριπτική της πλειοψηφία από Αλβανούς.
Οι συνομιλίες έχουν προχωρήσει πολύ περισσότερο απ’ ότι αφήνουν να φανεί οι ηγέτες τους. Έχουν δε την ανοικτή και παρασκηνιακή στήριξη και ενθάρρυνση εκείνου που κατά συνθήκη αποκαλούμε Διεθνή Παράγοντα. Πρόκειται για πρωτοβουλία που αποτελεί αναμφίβολα σημαντικό και σοβαρό προηγούμενο -τόσο για την Σερβία όσο και για άλλες χώρες της Βαλκανικής όπου υπάρχουν συμπαγείς εθνικές μειονότητες/κοινότητες συγκεντρωμένες σε συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο. Είναι βέβαιο επίσης ότι η Συμφωνία περί ανταλλαγής εδαφών όταν και εφόσον συνομολογηθεί θα είναι νομικό κείμενο μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών και όχι μια διευθέτηση της Σερβίας και μιας πρώην επαρχίας της που αποσχίστηκε, όπως μέχρι πρότινος τουλάχιστον θεωρούσε το Κόσοβο.
Άρα, πέραν της παρούσας έμμεσης de facto αναγνώρισης -έτσι ερμηνεύω την κατάσταση που έχει προκύψει από τις σημαντικές διαδοχικές Συμφωνίες μεταξύ της Σερβίας και της Δημοκρατίας του Κοσόβου μετά τον Φεβρουάριο του 2012- η Σερβία στο όνομα του εθνικού συμφέροντος και του ρεαλισμού δείχνει έτοιμη να κάνει και το επόμενο βήμα. Δεν γνωρίζω την στιγμή αυτή πώς θα το αποκαλέσει .
Το τολμηρό αυτό εγχείρημα φαίνεται ωστόσο να συναντά κάποιες αντιρρήσεις τόσο στην Σερβία όσο επίσης και στην Αλβανία. Χαρακτηριστική είναι η αρνητική τοποθέτηση του ιστορικού ηγέτη του Δημοκρατικού Κόμματος Σάλι Μπερίσα. Η πλειοψηφία όμως των προσκείμενων στον Πρωθυπουργό Έντι Ράμα πολιτικών και διπλωματών κατ’ ιδίαν εκτιμούν ότι η προοπτική αυτή εξασφαλίζει ηρεμία, ειρήνη και συνεργασία μεταξύ της Σερβίας και των δύο αλβανικών κρατών…
Για το Κόσοβο, η ανταλλαγή εδαφών με την Σερβία σημαίνει εκτροπή από τις πρόνοιες του Συντάγματος του Μάρτι Αχτισάαρι που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Καταστατικού του Χάρτη. Ήδη από το 2004, η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε θέσει ως θεμελιώδη προϋπόθεση ότι αποκλείεται η ένωση ή προσάρτηση όλου ή τμήματος του Κοσόβου με οποιαδήποτε γειτονική χώρα.