Πτωτική τάση εμφανίζουν διαχρονικά τα επίπεδα του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα, τα οποία εκτιμάται ότι έχουν μειωθεί κατά 0,7% μέσα στα τελευταία 800.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα. Πάντως, αυτή η πτωτική τάση δεν δημιουργεί πρόβλημα για τη ζωή στη Γη – όχι ακόμη τουλάχιστον- καθώς προς το παρόν θεωρείται μάλλον ασήμαντη για τα οικοσυστήματα.
Έως σήμερα υπάρχουν επιστημονικές διαφωνίες κατά πόσο τα επίπεδα οξυγόνου ήσαν σταθερά ή εμφάνιζαν διακυμάνσεις προς τα πάνω ή προς τα κάτω κατά το τελευταίο ένα εκατομμύριο έτος.
Η νέα εκτίμηση βασίζεται σε ανάλυση δεδομένων από δείγματα αέρα εγκλωβισμένου σε πυρήνες πάγου της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής, που ανασύρθηκαν στην επιφάνεια από τους επιστήμονες.
Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Γαλλία, με επικεφαλής τον Ντάνιελ Στόλπερ του Τμήματος Γεωεπιστημών του αμερικανικού Πανεπιστημίου του Πρίνστον, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”.
Τα επίπεδα οξυγόνου -που σήμερα αποτελούν σχεδόν το 21% του αέρα σε όγκο, έναντι 78% του αζώτου- έχουν εμφανίσει σημαντικές διακυμάνσεις στην ιστορία των δισεκατομμυρίων ετών του πλανήτη μας, επηρεάζοντας, μεταξύ άλλων, την εμφάνιση της ζωής στη Γη, τις κατα καιρούς μη ανθρωπογενείς κλιματικές αλλαγές κ.α.
Μια πιθανή αιτία για τη μείωση του οξυγόνου κατά τα τελευταία 800.000 χρόνια θεωρείται η αύξηση στις διαδικασίες διάβρωσης, κυρίως εξαιτίας των παγετώνων που «ξύνουν» τα πετρώματα από κάτω τους. Έτσι, εκτίθενται στην ατμόσφαιρα περισσότερα πυριτικά ορυκτά και οργανικός άνθρακας (απομεινάρια έμβιων όντων), που αντιδρούν χημικά με το οξυγόνο και το αφαιρούν από την ατμόσφαιρα.
Μια δεύτερη πιθανή αιτία είναι ότι όταν μειώνεται η θερμοκρασία στους ωκεανούς, όπως έχει συμβεί κατά τα τελευταία 15 εκατομμύρια χρόνια, προτού αρχίσει η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή, αυξάνεται η ικανότητα των θαλασσών να απορροφήσουν από την ατμόσφαιρα περισσότερο οξυγόνο, το οποίο στη συνέχεια σε μεγάλο βαθμό καταναλώνουν οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί.
Το τι ακριβώς όμως έχει συμβεί, όσον αφορά τις βασικές γεωχημικές διαδικασίες που καθορίζουν διαχρονικά το επίπεδο του οξυγόνου, παραμένει ασαφές προς το παρόν. Ας ελπίσουμε πάντως ότι δεν θα ξεμείνουμε στην πορεία…