Groups για τους VIPs και «όχι» στη συνδρομή
Η κουβέντα μας δεν θα μπορούσε να μην ξεκινήσει από τα όσα περιμένουμε να δούμε στο Facebook φέτος. Ομολογώ ότι η ομιλία του συνομιλητή μου στο All Things Facebook μου άλλαξε κάπως τα πλάνα αφού ασχέτως του τι είχα κατά νου, όταν τον είδα να μιλά με τόση θέρμη για τα Groups (ναι, ναι, αυτά τα… ξεχασμένα), υποχρεώθηκα να αναπροσαρμόσω τα σχέδιά μου.
Αν σας ζητούσα να μου περιγράψετε το 2015 για το Facebook με μία λέξη, ποια θα ήταν αυτή; Groups! Είναι κάτι στο οποίο το Facebook δουλεύει καιρό τώρα χωρίς όμως να το διατυμπανίζει. Στόχος τους είναι να τα μετατρέψουν σε έναν τρόπο ανταμοιβής για τους πραγματικά πιστούς χρήστες του δικτύου, μία περιοχή για τους VIP, VIP area. Θα δώσουν την ευκαιρία σε εταιρείες να έρθουν πιο κοντά με πιστούς ακολούθους τους, με χρήστες που ασκούν επιρροή, να τους χρίσουν πρέσβεις (aka ambassadors) και να χτίσουν περαιτέρω τις σχέσεις τους μαζί τους. Εξάλλου σκεφτείτε το και αλλιώς: το Facebook έχει δουλέψει στις fan pages, στα προφίλ των χρηστών, στην αρχική σελίδα. Τα groups είναι το επόμενο λογικό βήμα, ιδίως αν σκεφτεί κανείς πως αυτά έχουν υποστεί ελάχιστες αλλαγές από το λανσάρισμά τους. Η δε εφαρμογή τους σε Android και iOS θυμίζει μίξη Facebook και Instagram. Θα μπορούσε να είναι ένας οδηγός σχετικά με την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν τα Groups, ξέρετε.
Είναι κίνηση που γίνεται δηλαδή με γνώμονα τον χρήστη (προϊόν) και όχι την εταιρεία (πελάτης); Αυτό που θέλει να κάνει το Facebook είναι να δώσει στους χρήστες του το προνόμιο να είναι μέλη κλειστών κοινοτήτων. Ας πούμε ότι την ώρα που οι Pages είναι για όλους, μιας που ο οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει “like” μία τέτοια, τα Groups θα απευθύνονται στους λίγους και αν θέλετε, εκλεκτούς. Δεν πρόκειται να τα δούμε να αυτονομούνται σαν το Messenger: θα συνεχίσουν να αποτελούν κομμάτι του Facebook και στο πλαίσιο αυτό θα εξελιχθούν περαιτέρω. Εξ’ άλλου το Messenger έχει να κάνει απλά με την επικοινωνία, την άμεση επικοινωνία. Τα Groups θα έχουν ως στόχο να προσφέρουν κάτι παραπάνω από τους βασικούς τρόπους αλληλεπίδρασης.
Μιλάμε για VIP υπηρεσίες. Αυτό σημαίνει ότι η συνδρομή για την οποία τόσοι πολλοί μιλούν είναι καθ’ οδόν; Όχι, η συνδρομή δεν έρχεται στο Facebook. Πρόκειται για κάτι που το ίδιο το δίκτυο δεν το επιθυμεί άλλωστε. Φανταστείτε το ως εξής: στο Facebook απλά νοικιάζουμε χώρο, τα προφίλ μας είναι τα σπίτια ή τα δωμάτιά μας και αυτό είναι όλο. Το πιο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο της υπηρεσίας, είναι τα δεδομένα των χρηστών του. Βάσει αυτών οι διαφημιστικές εταιρείες και οι πελάτες του μπορούν να μάθουν περισσότερα για το κοινό τους και να στοχεύσουν αποτελεσματικότερα οπότε γιατί να περιορίσει αυτόν τον θησαυρό που ο κόσμος της δίνει ελεύθερα και δωρεάν; Αυτά τα “like”, το τι αρέσει στον καθένα, είναι που κυνηγούν οι εταιρείες.
Οπότε όλα αυτά, η γνώση που έχουν Facebook, Google και διαφημιστές, μας φέρνουν και πιο κοντά στο κόνσεπτ του προσωποποιημένου ίντερνετ… Όλη αυτή η γνώση που έχουν εταιρείες σαν κι αυτές, δεν είναι παρά δεδομένα για ένα προφίλ. Δεν γίνεται η παραμικρή ταυτοποίηση, αυτό που θέλουν είναι το όλο «πακέτο», το προφίλ βάσει συμπεριφοράς, αναζητήσεων, “like” και λοιπών αλληλεπιδράσεων. Το ότι το Facebook ζητά εδώ και καιρό πραγματικά ονόματα δεν έχει να κάνει με αυτό, σχετίζεται καθαρά με λόγους ασφαλείας. Στην περίπτωσή σου π.χ. γνωρίζουν ότι κάποιος που ζει στην Αθήνα, αναζητά συγκεκριμένα πράγματα, διαβάζει ό,τι ανεβάζει η Popaganda, λατρεύει την Τεχνολογία και είναι φαν του Ολυμπιακού. Ξέρουν τι πίνεις, τι τρως, πού συχνάζεις, φύλο, ηλικία, τα πάντα εκτός του ονόματός σου.
Ας υποθέσουμε ότι συγκρίνετε δύο υπηρεσίες online διαφήμισης, τη Google και το Facebook: η πρώτη ξέρει τι ψάχνουμε, η δεύτερη τι μας αρέσει. Σε ποια δίνετε τα χρήματά σας; Είναι δύσκολο να συγκρίνεις τη Google και το Facebook. Η Google ξέρει πού ψωνίζουμε, ποια καταστήματα εμπιστευόμαστε. Μπορεί να δει για τι ψάξαμε και να μας προβάλλει διαφημίσεις σχετικές με αυτά τα προϊόντα και από αυτά τα καταστήματα. Το Facebook από την άλλη είναι πιο δημιουργικό, βλέπει τι μας αρέσει, με ποια brands νιώθουμε πιο κοντά και πιο άνετα, οπότε ανάλογα με το πώς αντιδρούμε στις διαφημίσεις, μας προβάλλει και διαφορετικό περιεχόμενο κατά είδος και κατά τύπο. Ας πούμε ότι η Google εστιάζει στην πώληση, την ώρα που το Facebook εξετάζει και τα συν αυτώ. Μην ξεχνάτε ότι το Facebook δεν αποσκοπεί στο να πουλήσει. Αυτό απλά προσφέρει τα μέσα και τα δεδομένα. Θα δει ποιες διαφημίσεις έχουν τη μεγαλύτερη απήχηση κατά περίσταση, ποιος κόσμος αρέσκεται σε συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες και πώς αλληλεπιδρά με σχετικά μηνύματα. Τα υπόλοιπα είναι στο χέρι των διαφημιστών και παρ’ ότι αυτοί έχουν στη διάθεσή τους πλήθος δεδομένων, η λογική είναι “trial & error”.
Πώς όμως το Facebook θα επηρεάσει όχι μόνο τους χρήστες του, αλλά και τις εταιρείες και συγκεκριμένα, τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με τους πελάτες τους, δεδομένους και εν δυνάμει; «Οι εταιρείες θα πρέπει να σκεφτούν σαν εκδότες. Δεν λέω ότι αυτές ή το Facebook θα αντικαταστήσουν τις εκδοτικές εταιρείες, ωστόσο θα πρέπει να σκεφτούν σαν κι αυτές: ως προς τον τρόπο που δημοσιεύουν περιεχόμενο, το ύφος έκφρασής τους, τις εικόνες και τα εικαστικά που χρησιμοποιούν, τα πάντα. Θα πρέπει να μάθουν όχι να πουλάνε αλλά να προωθούν περιεχόμενο και μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία να χτίσουν πλέον τη σχέση τους με τον πελάτη», λέει ο Λάφερτι, σύμφωνα με τον οποίο τα τελευταία χρόνια το Facebook έχει δουλέψει αρκετά και για λογαριασμό εφαρμογών τρίτων.
Τι κι αν οι εποχές που ο κόσμος συνέρεε κατά εκατομμύρια στο Facebook, μαγεμένος από τη viral επιρροή των τίτλων της Zynga (βλ. Farmville, Texas Hold’em Poker, CityVille κ.α.) έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί; Το δίκτυο μόνο αδιάφορο δεν είναι απέναντι σε τέτοιου τύπου εφαρμογές και παιχνίδια καθώς, όπως λέει και ο Λάφερτι, η σχέση τους είναι συμβιωτική. «Έχουν κάνει δουλειά, κυρίως στον τεχνικό τομέα. Έχουν βελτιώσει το interface, έχουν κάνει πολλά για να βρίσκει πιο εύκολα ο χρήστης τα παιχνίδια του και να αλληλεπιδρά με φίλους του μέσα απ’ αυτά. Ακόμα και στην περίπτωση της Zynga, όσο ωφελήθηκε το Facebook από τη Zynga, ωφελήθηκε και η Zynga από το Facebook». Τα λεφτά ωστόσο δεν είναι εκεί αλλά στην εικόνα και το βίντεο. Είναι όμως το Facebook για αυτή τη νέα εποχή;
«Αν τα πράγματα ήταν τόσο απλά, δηλαδή αν το μέλλον βρισκόταν στην εικόνα και το βίντεο, τότε αντί για το Facebook, θα μιλούσαμε για το Instagram. Η λογική όμως είναι άλλη: ο χρήστης πάντα θα θέλει ένα δίκτυο σαν σημείο αναφοράς, σαν κεντρικό hub. Ναι μεν, θα ανεβάζει φωτογραφίες στο Instagram, βίντεο στο Vine, μικρές ατάκες και απόψεις στο Twitter, ωστόσο το Facebook θέλει να εξακολουθήσει να είναι το δίκτυο, γύρω απ’ το οποίο θα περιστρέφονται τα υπόλοιπα. Εξαρτάται φυσικά κι απ’ το εκάστοτε κατάστημα: τι θέλει, να πουλήσει ή να τραβήξει κόσμο στη σελίδα του; Όσο για το ποιο δίκτυο είναι το καταλληλότερο για προβολή προϊόντων και υπηρεσιών, τυχόν σύγκριση ανάμεσα σε υπηρεσίες, έχει τόσο βάρος, όσο η ερώτηση «ποιο πόδι χρησιμοποιούμε περισσότερο στο περπάτημα». Ακόμα κι έτσι όμως, πολλές από τις εξαγορές του έχουν να κάνουν με know-how και πλατφόρμες που θα το βοηθήσουν να αναπτυχθεί στο παρασκήνιο και να είναι έτσι έτοιμο ώστε να διαχειριστεί ακόμα καλύτερα εικόνα και βίντεο». Ο Λάφερτι δεν έχει κι άδικο. Πέραν των πολυδιαφημισμένων εξαγορών τύπου Instagram και WhatsApp, το Facebook έχει προβεί στην απόκτηση αρκετών ακόμα εταιρειών όπως φερ’ ειπείν της Quickfire, προκειμένου να μπορέσει να χτίσει κι άλλο την πλατφόρμα του. Σκεφτείτε πώς όλες αυτές οι εξαγορές συνδυάζονται με στόχο τη δημιουργία ενός δακτυλίου δικτύων με κέντρο το Facebook και πολλούς δορυφόρους γύρω-γύρω το οποίο θα πουλάει –τι άλλο- διαφήμιση.
Όσο για το WhatsApp; Τα πράγματα είναι μάλλον ήσυχα για την ώρα, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Λάφερτι: «Το WhatsApp μοιάζει να το έχουν αφήσει στην ησυχία του χωρίς να το πειράξουν ώστε να αναπτύξει ακόμα περισσότερο τη βάση χρηστών του», λέει. Λογικό, μιας που αυτή τη στιγμή, το Facebook είναι εκείνο μέσω του οποίου οι χρήστες μοιράζονται τις περισσότερες πληροφορίες για εκείνους.
Πτώση; Ποια πτώση;
Φυσικά, δεν λείπουν και οι Κασσάνδρες που υποστηρίζουν πως το Facebook έφτασε στην κορυφή και πλέον ο δρόμος γι’ αυτό δεν μπορεί παρά να είναι πτωτικός. Τι γνώμη όμως έχει και ο Lafferty; Όλοι θέλουν να αντιγράψουν το Facebook, οπότε απ’ αυτό και μόνο αντιλαμβάνεται κανείς ότι ακόμα είναι σε καλό δρόμο. Φυσικά, δεν είναι μόνο αυτό. Το Pinterest για παράδειγμα έχει εξαιρετικά ανοδική πορεία. Ναι, παλαιότερα είχε ένα πολύ περιορισμένο κοινό, ωστόσο πλέον έχει διευρύνει τα δημογραφικά στοιχεία των χρηστών του, έχει ενσωματώσει νέες λειτουργίες και επιπλέον τους δίνει και τη δυνατότητα να δηλώσουν τι «αγαπούν». Ακόμα κι αν δουν κάτι σε ένα e-shop, μπορούν να το κάνουν “pin” και να επιστρέψουν μέσω του Pinterest για να το αγοράσουν. Οι χρήστες όμως πάμε όπου πάνε κι οι φίλοι μας. Αν βρίσκεται κάποιος σε ένα δίκτυο που δεν έχει φίλους, δεν αλληλεπιδρά με κόσμο, τότε τι ακριβώς κάνει εκεί; Σίγουρα, πρέπει να κάνει και «κλικ» στον χρήστη η εκάστοτε υπηρεσία όμως για την περιήγησή του εκεί, χρειάζεται παρέα. Σε τελική ανάλυση τις συμβουλές των φίλων μας ως προς το πού θα πάμε, τις λαμβάνουμε υπ’ όψιν, ακόμα κι αν αυτές αφορούν τα social media!
Ναι, αλλά οι διαρκώς αυξανόμενες διαφημίσεις δεν υπάρχει περίπτωση να κανιβαλίσουν την εμπειρία χρήσης ενός social δικτύου; Εκεί είναι το στοίχημα. Οι διαφημίσεις και τα προωθητικά μηνύματα ποικίλουν και σχετίζονται με τις προτιμήσεις του χρήστη, όχι μόνο ως προς το περιεχόμενο αλλά και ως προς το είδος τους. Τόσο το Facebook όσο και άλλα δίκτυα, πασχίζουν να διασφαλίσουν ότι ο χρήστης δεν θα βλέπει πολλές διαφημίσεις. Σοβαρά, δεν θέλουν να βλέπουμε υπερβολικές διαφημίσεις διότι έτσι θα πάψουν να τραβούν την προσοχή μας και δεν θα τους δίνουμε σημασία. Το τελευταίο που θέλει το Facebook είναι να διαταράξει την εμπειρία του χρήστη.
Τι είναι πιο σημαντικό για το Facebook: τα PC ή οι mobile πλατφόρμες; Mobile! Με μια λέξη! Στο Facebook δίνουν μεγάλη βαρύτητα στον αριθμό των χρηστών που μπαίνει στo δίκτυο μέσα από κάποια φορητή συσκευή, κινητό ή tablet. Πολλοί είναι εκείνοι που δεν προλαβαίνουν να ανοίξουν ή δεν έχουν laptop ή desktop. Προσωπικά έχασα τις προάλλες το τηλέφωνό μου. Αγόρασα με 50€ ένα, πήρα και μια κάρτα των 10€ και έτσι με 60€ είμαι online, έχω πρόσβαση στο ημερολόγιο και τις επαφές μου, μιλάω με κόσμο, επικοινωνώ. Επιπλέον, υπάρχουν τόσες χώρες στην Αφρική, την ανατολική Ευρώπη και την Ασία που δεν έχουν πρόσβαση σε υπολογιστές. Ε, όλοι αυτοί μέσω mobile θα πλοηγηθούν τόσο στο Facebook όσο και στο διαδίκτυο.
Και πάμε στην ερώτηση του εκατομμυρίου: ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ θέλει να συνδέσει τον κόσμο. Περισσότεροι πελάτες; Ακριβώς, περισσότερα δεδομένα. Το internet.org του Ζούκερμπεργκ έχει γίνει συνώνυμο του διαδικτύου σε πολλές χώρες. Πλήθος κόσμου έρχονται σε επαφή με το ίντερνετ για πρώτη φορά και το χρωστούν στο Facebook. Το τελευταίο γίνεται αναγνωρίσιμο brand name ακόμα και σε υπό ανάπτυξη χώρες όπως η Ζάμπια ή η Ινδία.
Και ας πούμε ότι ο Ζούκερμπεργκ ενώνει έναν από τη Ζάμπια και έναν από την Ινδία. Πώς θα συνεννοηθούν αυτοί οι δύο; Σε τι γλώσσα; Μήπως το πρότζεκτ της διερμηνείας της Google είναι η λύση; Αν είχα την απάντηση σε αυτό, θα ήμουν πάμπλουτος, σε διαβεβαιώνω! Για την ώρα, νομίζω πως απλά ασχολούνται με το τεχνικό κομμάτι, να καταφέρουν να συνδέσουν δηλαδή τους δύο χρήστες που προανέφερες. Όταν αυτό είναι εντάξει, τότε υποθέτω ότι θα εστιάσουν και στα υπόλοιπα.
Υπάρχει κάποιο δίκτυο για το οποίο πιστεύετε ότι θα ακούσουμε άσχημα μαντάτα φέτος; Η εύκολη απάντηση είναι το Google +. Πολλά από τα δίκτυα που χρησιμοποιούμε είναι ακόμα σε εμβρυακό ή εφηβικό στάδιο οπότε δεν έχει νόημα να τα κρίνουμε. Η Google είναι μια εταιρεία που μετράει 15-20 χρόνια ζωής οπότε οι προσδοκίες είναι λογικό να είναι αυξημένες στην περίπτωσή της.
Έχετε την επιλογή να χρησιμοποιήσετε ένα μόνο social δίκτυο. Ποιο είναι αυτό; Το Facebook! Όλοι οι φίλοι και τα κοντινά μου πρόσωπα είναι εκεί εξάλλου!
Και για να κλείσουμε με πυροτέχνημα: θα το δούμε ποτέ το ρημάδι το “dislike” πλήκτρο; Όχι! Σηκώνει πολλή κουβέντα το συγκεκριμένο θέμα όμως εν τέλει οι εταιρείες, αλλά και οι άνθρωποι, ενδιαφέρονται περισσότερο για αυτούς που ενδιαφέρθηκαν και τους άρεσαν τα προϊόντα και οι δημοσιεύσεις τους, παρά για εκείνους που ένιωσαν το αντίθετο.
Ουφ!
Μιάμιση ώρα και κάμποσες μπύρες μετά, ο Τζάστιν Λάφερτι μας έχει ανοίξει τα μάτια. Τα όσα μας είπε για το Facebook, αλλά και τα trends στα social media ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς τον αριθμό των «προβλέψεων» του που «έχουν βγει» τα τελευταία χρόνια –αν έχει «μύτη» ο άνθρωπος… Όσο για το επιμύθιο της συνέντευξης κουβέντας μας; Εν αντιθέσει με τα όσα διατείνονται οι διάφοροι «ρεπόρτερ», συνδρομή στο Facebook δεν παίζει να δούμε. Ακόμα κι αν δεν στείλετε αυτό το άρθρο σε 10 φίλους σας μέσα στα επόμενα πέντε λεπτά… 😛
