Παράλληλα είναι κι ένας τόπος απαράμιλλης ομορφιάς και σπάνιας οικολογικής αξίας. Το μεγαλύτερο μέρος του «Εθνικού Πάρκου Πρεσπών» συγκαταλέγεται στο δίκτυο “Natura 2000”. Γύρω από το σύμπλεγμα των δύο λιμών , της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας που περιβάλλονται από επιβλητικούς ορεινούς όγκους, ζουν πάνω από 40 είδη θηλαστικών , 260 είδη πτηνών, 15 είδη ιχθύων ,ενώ υπάρχουν περισσότερα από 1300 είδη φυτών. Στη Μικρή Πρέσπα ξεχωρίζει το νησάκι του Αγίου Αχίλλειου με τους 21 κατοίκους και τις βυζαντινές εκκλησίες.
Το χειμώνα που δεν κυκλοφορεί ψυχή μόλις σουρουπώσει, έχει μια απόκοσμη ηρεμία που προκαλεί σαγήνη και ανατριχίλα μαζί. Το μοναδικό που ακούς είναι η ανάσα σου. Η σκέψη καθαρίζει από τα στοιχεία αστικής τοξικότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η συνοριακή γωνιά αποτελούσε το αγαπημένο κάδρο του Θόδωρου Αγγελόπουλου, αποδίδοντας με το δικό του εξαίσιο βλέμμα τη σπαρακτικότητα της. Ταυτίστηκε όσο κανένας άλλος με τη βαλκανικότητα της και βίωσε βέβαια το 1990 κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» όλο το δηλητήριο που ρίχτηκε με το κιλό σε μια – καθαγιασμένη από τη φύση- ατμόσφαιρα.
Οι θρύλοι στοιχειώνουν την περιοχή. Κάθε πέτρα έχει κι ένα παραμύθι να μοιραστεί , έτσι όπως ανακατεύτηκαν στο πέρασμα του χρόνου αληθινά συμβάντα και μυθοπλαστικές διηγήσεις. Κι ίσως μπερδεμένα να ακούγονται πιο μαγικά, από τα παλιά ασκητάρια στις σπηλιές έως τον Πίπη που γλίτωσε από τα ναυάγια και πνίγηκε στη λίμνη, από το γάμο του Ζαχαριάδη μέχρι τη Ντάνα «Το Κορίτσι της Πρέσπας» του Αντώνη Σαμαράκη, από τις ξεχασμένες σφαίρες στο βουνό μέχρι την προτομή του Πέτρου Κόκκαλη που στέκεται στιβαρή σε μια ολόλευκη σιωπή.
Σ’ αυτό το υδάτινο σταυροδρόμι τριών κρατών, Ελλάδας, Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας, επέλεξαν τον Ιούνιο του 2018 ο Ζόραν Ζάεφ και ο Αλέξης Τσίπρας να υπογράψουν τη συμφωνία που θα συζητηθεί στη Βουλή. Και που ξέρεις; Μπορεί κάποια στιγμή τα νερά της λίμνης να γαληνέψουν.