Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν δοκιμαστεί εκατοντάδες εμβόλια κατά του κορωνοϊού και ακόμη οι ερευνητές προσπαθούν να καταπολεμήσουν τις μεταλλάξεις και να εξελίξουν τα εμβόλια τόσο ώστε να προσφέρουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία. Μπορεί η επόμενη γενιά εμβολίων να περιλαμβάνει ένα “παν-εμβόλιο” για όλες τις παραλλαγές του τωρινού ιού και άλλους κορωνοϊούς, ή ακόμη και να κάνουμε ένα εμβόλιο για γρίπη και κορωνοϊό μαζί; Αυτά βρίσκονται στο επίκεντρο των ερευνών αυτή τη στιγμή, την ίδια ώρα που επιχειρείται και η δημιουργία επαναστατικών εμβολίων που δεν θα χορηγούνται με τον τυπικό τρόπο.
Τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα για ένα εμβόλιο που θα πιάνει πολλά στελέχη του ιού και θα χορηγείται ως αναμνηστική δόση, ήρθαν από τη Μεγάλη Βρετανία και το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στις αρχές της νέας χρονιάς. Τα στοιχεία δόθηκαν από το βρετανικό πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μάντσεστερ και την αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Gritstone bio, Inc. σχετικά με το πολυδύναμο εμβόλιο που βρίσκεται υπό κλινική δοκιμή, δηλαδή ένα εμβόλιο για πολλά στελέχη του πανδημικού ιού. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειώσουμε ότι τα εμβόλια που κάνουμε τώρα είναι κατασκευασμένα με βάση το αρχικό στέλεχος του ιού, εκείνο της Γουχάν. Για αυτό όσο ο ιός μεταλλάσσεται, τόσο τα εμβόλια χάνουν ποσοστό της προστασίας που παρέχουν.
“Κατά την προκαταρκτική φάση της κλινικής μελέτης αποδεικνύεται ότι μια δόση του πολυδύναμου εμβολίου συμβάλλει στην παραγωγή επαρκών ποσοτήτων εξουδετερωτικών αντισωμάτων, όμοιων με αυτά των εμβολίων mRNA, αλλά με έως και δέκα φορές μικρότερη δοσολογία στα πρώτα δέκα άτομα που χορηγήθηκε”, αναφέρεται στην ανακοίνωση του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ στις 4 Ιανουαρίου.
Ο Άντριου Άλεν, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Gritstone με αφορμή τα αποτελέσματα αυτά επεσήμανε: “Όπως είδαμε με την παραλλαγή Omicron, οι πρωτεΐνες της ακίδας S μεταλλάσσονται με υψηλό ρυθμό, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Σχεδιάσαμε λοιπόν ένα νέο εμβόλιο για την πρόληψη της Covid-19 για να προωθήσουμε μια διευρυμένη ανοσία. Αυτή η καινοτομία επιτρέπει τη δημιουργία μιας δυνητικής κατάστασης ανοσίας που μπορεί να προσφέρει πιο ισχυρή κλινική προστασία ενάντια στις τρέχουσες και μελλοντικές παραλλαγές του SARS-CoV-2 και ένα πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη ενός εμβολίου παν-κορωνοϊού (σ.σ αναφέρεται ακριβώς ως ‘pan-coronavirus vaccine’)”.
Ελπιδοφόρα πρώτα αποτελέσματα αναφέρονται από τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης και για το “σούπερ” εμβόλιο που αναπτύσσει ο αμερικανικός στρατός για να προστατεύει από τις υπάρχουσες και τις πιθανές παραλλαγές του κορωνοϊού. Το συγκεκριμένο εμβόλιο φέρεται να θωρακίζει τον ανθρώπινο οργανισμό και από άλλους κορωνοϊούς, όπως είναι ο SARS.
Ο καθηγητής Φαρμακολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, εξηγεί στην Popaganda ότι τα εμβόλια αυτά σχεδιάζονται από τις ερευνητικές ομάδες για να στοχεύουν σε περιοχές του ιού που αλλάζουν πολύ αργά ή και καθόλου. Δεν θα στοχεύουν δηλαδή στην ακίδα που αποδειδειγμένα είναι το σημείο των πολλαπλών μεταλλάξεων. “Η αξία ενός τέτοιου εμβολίου είναι ότι δεν θα είναι ευαίσθητο στις μεταλλάξεις. Ωστόσο, το πόσο θα κρατά η ανοσία είναι κάτι άλλο, που δεν το ξέρουμε”, αναφέρει, προσθέτοντας ότι εάν ευοδωθούν οι ερευνητικές προσπάθειες θα μπορούσε να χορηγείται μια δόση τέτοιου εμβολίου με μια περιοδικότητα πιθανώς και μια φορά το χρόνο. Ωστόσο, είναι κάτι που, επίσης, δεν μπορεί να απαντηθεί καθώς δεν είναι γνωστή η διάρκεια της ανοσίας.
Εμβόλιο κορωνοϊού – γρίπης – RSV “τρία σε ένα”
Μια ετήσια αναμνηστική δόση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού, η οποία παράλληλα θα προσφέρει προστασία από την εποχική γρίπη και τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό RSV (πολύ κοινό παθογόνο που δημιουργεί λοίμωξη του αναπνευστικού), ανακοίνωσε πρόσφατα ότι αναπτύσσει η Moderna. Η εταιρεία ανέφερε πως το “τριπλό” εμβόλιο μιας δόσης θα τροποποιείται διαρκώς με βάση τις μεταλλάξεις του Sars -CoV-2. H προσπάθεια για να γίνεται κοινό εμβόλιο γρίπης και κορωνοϊού ακούγεται ενδιαφέρουσα, σύμφωνα με τον κ. Μανωλόπουλο, ωστόσο δεν έχει “κάποια ιατρική αξία”, όπως λέει, αφού “ό, τι πετυχαίνουν δύο εμβόλια θα το πετυχαίνει ένα”. Βέβαια, κάτι τέτοιο εάν λειτουργήσει πιθανόν αποδειχθεί πρακτικό για τον κόσμο.
Εκείνο που σίγουρα αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη, σύμφωνα με τον καθηγητή φαρμακολογίας, είναι τα ρινικά εμβόλια. Από διάφορα εργαστήρια γίνονται προσπάθειες δημιουργίας εισπνεόμενου εμβολίου που δεν θα χορηγείται δηλαδή με το γνωστό τρόπο, ενδομυϊκά μέσω ένεσης. Τέτοια εμβόλια έχουν ένα προφανές πλεονέκτημα: Δεν προκαλούν φόβο σε άτομα που δεν μπορούν τις βελόνες. Εκτός από αυτο, όμως, στοχεύουν στη μεγάλη συγκέντρωση αντισωμάτων στην “είσοδο” του ιού στο σώμα, που είναι η ρινική κοιλότητα, εμποδίζοντας την “κάθοδό” του ιού σε περίπτωση μόλυνσης στους πνεύμονες.
Αντίθετα, το εμβόλιο σε μορφή χαπιού που, επίσης, έχει αποτελέσει αντικείμενο ερευνών, “δε μας γοητεύει τόσο φαρμακολογικά”, λέει ο κ. Μανωλόπουλος. Ένας σημαντικός περιορισμός σε σχέση με μια τέτοια προσέγγιση είναι ότι το χάπι απορροφάται και πηγαίνει σε όλο τον οργανισμό άρα θέλει πολύ μεγάλη προσοχή ως προς πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες.