Ομαδική φωτογραφία μαθητριών στη Μιγιατζίμα
Το Lost in Translation είναι μία από τις ταινίες που έχω μέσα στην καρδιά μου. Γι’ αυτό, κι όταν αποφασίσαμε να επισκεφθούμε την Ιαπωνία, ένα από τα πρώτα πράγματα που ήθελα να κάνω ήταν να την ξαναδώ, και να προτετοιμαστώ για ένα κόσμο χαοτικό, ξένο, περίεργο. Κι όμως, να που η Ιαπωνία δεν αποδείχθηκε ακριβώς έτσι. Ναι, έχεις διαστημικά μέρη όπως το Τόκυο, με νέον φώτα, 20 εκατομμύρια κατοίκους κι ενίοτε πραγματικά περίεργες προτάσεις διασκέδασης. Όμως, αν περάσεις λίγες μέρες στη χώρα κι εμβαθύνεις κάπως στην κουλτούρα, θα καταλάβεις πώς λειτουργεί. Θα συνειδητοποιήσεις πόσο οργανωμένα, πρακτικά (κι εν τέλει εύκολα) είναι τα πάντα, και θα δεις ότι οι Ιάπωνες είναι πολύ πιο ζεστοί, ανοιχτοί, φιλόξενοι και χαμογελαστοί άνθρωποι από όσο τους φαντάζεσαι.
Αν με ρωτήσεις τί είναι αυτό που μου έχει μείνει από το ταξίδι, σίγουρα θα απαντήσω η πρακτική οργάνωση που διέπει όλη την κοινωνία. Από τα μικρά κι απλά πράγματα: στο μετρό υπάρχει σήμανση που σου εξηγεί πού ακριβώς να σταθείς και πού να κάνεις ουρά για να μπεις στο βαγόνι χωρίς να ενοχλήσεις τους υπόλοιπους συνεπιβάτες. Ξέρεις ποιο βαγόνι εξυπηρετεί περισσότερο για να αλλάξεις μετά γραμμή. Αυτό που εμείς γνωρίζουμε εμπειρικά χρησιμοποιώντας τις γραμμές του μετρό μας, οι Ιάπωνες το έχουν ήδη σκεφτεί. Ακόμα και στο τρένο, έχεις μπροστά σου ένα χάρτη που σου εξηγεί πού ακριβώς να πας εάν θες να καπνίσεις ή να πας στο μπάνιο και προς ποια κατεύθυνση να κινηθείς ανάλογα με τη φορά του τρένου.
Άξιες περιγραφής είναι επίσης οι γιαπωνέζικες τουαλέτες. Όλες ηλεκτρονικές, σου δίνουν τη δυνατότητα να επιλέξεις τη θερμοκρασία του καθίσματος, και παροχές όπως bidet, spray κ.ο.κ., ενώ αν θες να κρύψεις τα όποια ηχητικά σου… ίχνη (*κλείνει μάτι*), μπορείς να ζητήσεις “flushingsound”, έναν τεχνητό ήχο νερού, σα να τραβάς το καζανάκι. Έχεις απέναντί σου επομένως μία λογικά οργανωμένη κουλτούρα που μόλις την καταλάβεις όλα γίνονται πιο εύκολα. Σε αυτό, έρχεται να προστεθεί ένας πραγματικά φιλόξενος λαός. Οι Ιάπωνες είναι ιδιαίτερα χαμογελαστοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν. Σε κάθε μαγαζί, σε υποδέχονται και σε αποχαιρετούν λέγοντας σχεδόν τραγουδιστά “arigatou gozaimasu (ευχαριστώ πολύ)”. Όταν μπαίνεις σε ένα εστιατόριο, αλλά κι όταν φεύγεις, όλοι μα όλοι οι υπάλληλοι φωνάζουν “καλώς ήρθες” και “αντίο”, κάτι που δημιουργει συνεχώς μία ολιγόλεπτη, εορταστικήατμόσφαιρα.
Κάποιες στιγμές βέβαια έρχεσαι αντιμέτωπος με κάποια πράγματα ξένα, σχεδόν αλλόκοτα. Στο Τόκυο για παράδειγμα, υπάρχουν τα λεγόμενα maid cafés, κομμάτι της παράδοσης του cosplay, στα οποία οι σερβιτόρες ντύνονται σαν υπηρέτριες και περνάνε αρκετή ώρα συνομιλώντας με τους πελάτες. Έπίσης υπάρχουν θεματικά καφέ που μπορείς να χαϊδέψεις γάτες, κουνέλια μέχρι και κουκουβάγιες.
Στην περιοχή Ακιχαμπάρα (ένα από τα πιο αξιοπερίεργα spots που αξίζει να δει ένας τουρίστας στο Τόκυο) θα βρεις εκατοντάδες πολυώροφα κτίρια με video games, στα οποία οι Γιαπωνέζοι – άντρες και γυναίκες – περνάνε άπειρες ώρες. Εμείς, κατά την επίσκεψή μας, προσπαθήσαμε ανεπιτυχώς να πιάσουμε ένα λούτρινο κουκλάκι στο μηχάνημα με τις δαγκάνες (αν κάποιος έχει ποτέ κερδίσει ας μιλήσει άμεσα), φωτογραφηθήκαμε και μετά αλλάξαμε το σχήμα των ματιών μας στη φωτογραφία, και παρακολουθήσαμε δεκαπεντάχρονες κοπέλες να παίζουν ένα video game, κατά τη διάρκεια του οποίου τραβούσαν μέσω κινητού φωτογραφίες τους χαρακτήρες που εμφανίζονταν στην οθόνη. Κάθε Σαββατοκύριακο στην hip περιοχή Χαραζούκου (άλλη μία από τις γειτονιές που προτιμούν οι ντόπιοι για τις βόλτες τους) θα δεις να παρελαύνουν νέα κορίτσια ντυμένα ως κάποιος χαρακτήρας από κόμικς ή sci-fi/fantasy ταινίες και σειρές. Μπορείς να δεις sumo, baseball, ένα σπορ που αγαπάνε ιδιαίτερα οι Γιαπωνέζοι ή να ζήσεις την εμπειρία του 4D, κάτι που κάναμε κι εμείς. Σε αυτή την εμπειρία θέασης εκτός από το 3D, αισθάνεσαι το αεράκι να φυσάει, τα καθίσματα να κουνιούνται, ακόμα και τις στάλες της βροχής ανάλογα με το περιεχόμενο της ταινίας.
Σε αντίθεση με όλα τα παραπάνω, υπάρχουν ταυτόχρονα γωνιές και μέρη ιδιαίτερα παραδοσιακά. Το Κυότο, με διαφορά η πιο όμορφη πόλη της Ιαπωνίας, είναι γεμάτο ναούς – βουδιστικούς ή ινδουιστικούς – και κλασικούς γιαπωνέζικους κήπους. Ανάμεσα σε αυτούς ξεχωρίζουν οι πολύφωτογραφημένοι ναοί Kinkaku-ji, Kiomizu-dera και Fusimi-Inari. Στον τελευταίο δε, μπορείς να περπατήσεις ανάμεσα σε χιλιάδες ξύλινες πύλες, μια πανδαισία πορτοκαλί αποχρώσεων. Στη Νάρα, την αρχαία πρωτεύουσα της Ιαπωνίας θα δεις τον εντυπωσιακό ναό Todai-ji με το μεγαλύτερο, ξύλινο άγαλμα στον κόσμο.
Στους πρόποδες των γιαπωνέζικων Άλπεων μικρές, παραδοσιακές πόλεις όπως η Τακαγιάμα, σου δίνουν μία εικόνα παλιάς Ιαπωνίας. Στην Κογιασάν, θα διανυκτερεύσεις με βουδιστές μοναχούς για να δεις πώς είναι το σούρουπο το κοιμητήριο Okunoin, και να ακολουθήσεις ένα μονοπάτι δύο χιλιομέτρων ανάμεσα σε δέντρα και 200,000 βουδιστικές πέτρινες στούπες. Από την στιγμή που θα φτάσεις στην πόλη Χιμέτζι, δεν θα μπορείς να αποτρέψεις το βλέμμα σου από το φρούριο Himeji-jo, έναν ολόλευκο πύργο που έχει εμφανιστεί ως backdrop σε διάφορες ταινίες όπως την περιπέτεια του Τζέιμς Μποντ, You Only Live Twice. Το ίδιο και στην αγαπημένη για τους ντόπιους Μιγιατζίμα με τη χαρακτηριστική ιερή πύλη. Ένα από τα πιο όμορφα θεάματα, η πύλη σε προσκαλεί να τη θαυμάσεις σε διάφορες φάσεις. Από κοντά κατά την άμπωτη, από μακριά όταν η στάθμη του νερού είναι ψηλά, ή φωταγογημένη και μόνη το βράδυ, που ο κόσμος (και τα διάσπαρτα στο νησί ελάφια!) έχουν απομακρυνθεί .
Στο παραπάνω πλάνο, προσθέσαμε προορισμούς όπως τα νησιά Ναοσίμα, Τεσίμα. Τα μέχρι πρότινος άγνωστα νησιά, έχουν αναδυθεί σε καλλιτεχνικά κέντρα που έχουν ως σκοπό να αναγεννήσουν την κοινωνία μέσα από την τέχνη. Φιλοξενούν γκαλερί και μουσεία σχεδιασμένα από τον Tadao Ando, διάσπαρτα γλυπτά σαν τις κολοκύθες της Yayoi Kusama, που είδαμε και στην Αθήνα πέρσι το καλοκαίρι, και εικαστικές εγκαταστάσεις όπως το Art House Project. Εμείς ξεχωρίσαμε το Teshima Art Museum, ένα μινιμαλιστικό οικοδόμημα που προσκαλεί τους επισκέπτες να βγάλουν τα παπούτσια τους, να ξαπλώσουν στο πάτωμα και να χαζέψουν με τις ώρες τα παιχνίδια που κάνουν μικρές σταγόνες νερού, πάνω σε μία λεία, κεκλιμμένη επιφάνεια. Φωτογραφίες εντός μουσείου δεν επιτρέπονται, για αυτό αν θες να πάρεις μία γεύση του χώρου, κάνε κλικ εδώ.
Αξίζει ακόμα να μείνει κάποιος ένα βράδυ στους παραδοσιακούς ξενώνες, τις λεγόμενες ryokan. Αν και ακριβές, θα ζήσει μία πρώτης τάξεως εμπειρία: αυθεντική γιαπωνέζικη κουζίνα, yukata – πανωφόρι σαν κιμονό, λουτρά και ύπνος σε στρωσίδια στο tatami δάπεδο.
Για το τέλος, άφησα το κεφάλαιο φαγητό, άλλο ένα πράγμα που αγαπήσαμε. Πέρα από σασίμι και νιγκίρι, με τα οποία όλοι κάπου κάπως έχουμε εξοικειωθεί στο δυτικό κόσμο, μπορείς να δοκιμάσειςπολλά περισσότερα πιάτα που δεν έχουν βάση τους το sushi (παρεμπιπτόντως με τον όρο sushi οι Ιάπωνες περιγράφουν οτιδήποτε έχει βάση ρύζι με ξύδι), όπως dumplings, noodles, πιάτα με βάση το ρύζι, κάρυ και κρέατα. Γενικά είθισται να συμμετέχεις κάπως στην προετοιμασία του γεύματος. Για να χαρείς το shabu-shabu, ένα πιάτο με μοσχάρι και λαχανικά μαγειρεμένα σε βοδινό ζωμό, θα πρέπει να το ψήσεις μόνος σου. Το ίδιο συμβαίνει και με τα yakitori, σουβλάκια κρέατος που ψήνεις σε μία μίνι σχάρα. Το τοπικό«βρώμικο» είναι το okonomiyaki – κρέπα με λαχανικά, κρέας ή θαλασσινά κι ένα αυγό, το οποιό καταναλώνεται ζεστό, πάνω στην αναμμένη φωτιά. Οι Γιαπωνέζοι τρελλαίνονται επίσης για γλυκά, και σε κάθε πόλη θα δεις πολλούς να περιμένουν να αγοράσουν κάποιο γλυκό με βάση το πράσινο τσάι. Εξακολουθώ να δηλώνω έρωτα προς σοκολάτα, αν και τα matcha Kit Kat, κάτι μας έχουνε κάνει.
Οι Γιαπωνέζοι, επίσης, είναι μεγάλοι πότες. Συχνά πυκνά θα τους δεις μεθυσμένους να παραπατούν στο μετρό. Έχοντας έναν κατά το ήμιση γιαπωνέζο φίλο να μας φιλοξενεί, μπορέσαμε να μάθουμε λίγα παραπάνω για τις ιαπωνέζικες συνήθειες. Σε μια μεγάλη παρέα που βρεθήκαμε, όλοι συμφωνήσαν ότι σε κάποιο στάδιο της ζωής τους έχουν αποκοιμηθεί σε κάποιο σταθμό του μετρό. Ίσως γιατί υπάρχει η συνήθεια σε κάποια μπαρ αν πας και θες να παραγγείλεις ένα ποτό, να σου ζητηθεί αν θες να ρίξεις τα ζάρια. Αν φέρεις διπλά, έχεις κερασμένο ένα ποτό. Στην αντίθετη περίπτωση, πρέπει να παραγγείλεις – και να πληρώσεις- τη διπλάσια ποσότητα!
Έτσι λοιπόν, μετά από δύο εβδομάδες γεμάτες εμπειρίες, γεύσεις, εικόνες κι αλλεπάληλες διαδρομές με το τρένο που σου εξασφαλίζει το Japan Rail Pass, διασχίσαμε τη Σιμπούγια για μια τελευταία φορά, και υποσχεθήκαμε να ξαναγυρίσουμε στην Ιαπωνία. Και κάπως έτσι, τηρώντας το γιαπωνέζικο έθιμο, κάναμε μια βαθιά υπόκλιση και είπαμε ένα μεγάλο ευχαριστώ και εις το επανειδείν στην εκπληκτική αυτή χώρα.
Arigatou gozaimasu!
όλες οι φωτογραφίες από τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου
