Γκουγκλάροντας την Google

 Ήταν Μάρτιος του 1996 όταν ο Larry Page και ο Sergey Brin έψαχναν θέμα για την εργασία του διδακτορικού τους στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Ο Page είχε σκεφτεί να εξερευνήσει τις μαθηματικές ιδιότητες του διαδικτύου, χαρτογραφώντας το με κάποιο τρόπο και έχοντας τη σύμφωνη γνώμη του επόπτη του, ξεκίνησε παρέα με τον Brin να «σκανάρει» τον κυβερνοχώρο έχοντας ως αφετηρία την ιστοσελίδα του πανεπιστημίου του. Το δίδυμο ανέπτυξε ένα βασικό σύστημα αξιολόγησης (το περίφημο PageRank για το οποίο σφάζονται παλικάρια σήμερα) προκειμένου να κατηγοριοποιήσει τις σελίδες που έβρισκε βάσει σημαντικότητας και κάπου εκεί ήρθε το περίφημο «bright moment».

Οι μηχανές αναζήτησης της εποχής (AltaVista, Excite, Lycos κ.α.) ταξινομούσαν τις σελίδες που παρουσίαζαν στους χρήστες μετρώντας απλά τον αριθμό που εμφανίζονταν οι λέξεις-κλειδιά σε αυτές. Ωστόσο με τη συγκεκριμένη τεχνική κάποιος μπορούσε πάρα πολύ εύκολα να παραπλανήσει τις μηχανές (αναφέροντας π.χ. πολλές φορές τις λέξεις-κλειδιά στο κάτω ή άλλο κρυφό μέρος της σελίδας του). Οι Page και Brin θεώρησαν πως αν ένας αλγόριθμος ήταν σε θέση να αξιολογήσει μια σελίδα λαμβάνοντας υπ’ όψιν του όχι μόνο τα keywords αλλά τα links που οδηγούν σε μια σελίδα, τότε θα είναι σε θέση να παράσχει πολύ πιο ουσιαστικά και to-the-point αποτελέσματα.

Ένα PageRank… εκατομμυρίων

Πριν συνεχίσουμε, αξίζει να κάνουμε ένα διάλειμμα για να πούμε δυο πραγματάκια για το PageRank. Κατ’ αρχάς είναι PageRank και όχι pagerank. Αυτό διότι το πρώτο συνθετικό είναι το επώνυμο του Larry Page και το δεύτερο η λέξη rank που στα αγγλικά σημαίνει «βαθμός», ούτως ειπείν «ο βαθμός του [Larry] Page». Η λέξη αποτελεί σήμα κατατεθέν (!) της Google και η όλη διαδικασία έχει κατοχυρωθεί με πατέντα, η κυριότητα της οποίας έχει αποδοθεί στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και όχι στη Google όπως θα περίμενε κανείς. Η τελευταία βέβαια έχει κατόπιν συμφωνίας με το ίδρυμα τα αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης και εκμετάλλευσής της και σε αντάλλαγμα για αυτό, παραχώρησε στο πανεπιστήμιο 1,8 εκατ. μετοχές της. Σημειωτέον: αυτές πωλήθηκαν το 2005 έναντι $336 εκατ.

Γιατί Google;

Όταν οι Page και Brin έψαχναν ένα όνομα για το σύστημα το οποίο ανέπτυσσαν στο πλαίσιο του διδακτορικού τους, κατέληξαν στο Google. Ο λόγος; Στη μαθηματική κοινότητα πολλές φορές η λέξη googol (την οποία εισήγαγε o μαθηματικός Edward Kasner και περιγράφει το 10¹⁰⁰) γραφόταν google και, μεταξύ μας, ως προς την ακουστική, αμφότερες οι λέξεις δεν διαφέρουν ιδιαίτερα. Επιπλέον ο αριθμός που περιγράφει η λέξη ταίριαζε γάντι με την κλίμακα των δεδομένων που καταπιανόταν το πρότζεκτ και κάπως έτσι γεννήθηκε η Google.

Στην πορεία βέβαια η λέξη έγινε μία από τις δημοφιλέστερες και ευρέως χρησιμοποιούμενες σε παγκόσμια κλίμακα. Το 2006 το ρήμα google προστέθηκε με κάθε επισημότητα στα λεξικά Merriam Webster και Oxford. Η επεξήγησή της ήταν «η χρήση της μηχανής αναζήτησης Google για την εξεύρεση πληροφοριών στο διαδίκτυο» ενώ το 2009 το brand name της εταιρείας ανακηρύχθηκε από τον οργανισμό Global Language Monitor ως η 7^η κορυφαία λέξη της δεκαετίας. Ανεπίσημα η λέξη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αναζήτηση στο ίντερνετ και αυτό αποτελεί πάτημα για διάφορους που κατά καιρούς έχουν ζητήσει να αφαιρεθούν από την εταιρεία τα trademarks που κατέχει, χωρίς φυσικά καμία τύχη.

Google: Τα πρώτα βήματα

Το Google ξεκίνησε τη λειτουργία του στη διεύθυνση google.standford.edu, όντας ακαδημαϊκό πρότζεκτ του πανεπιστημίου. Χρειάστηκε να περάσουν δύο περίπου χρόνια και να φτάσουμε στις 4 Σεπτεμβρίου του 1998 προκειμένου να συσταθεί με κάθε επισημότητα η εταιρεία Google, στο γκαράζ μιας φίλης του Page στο Μένλο Παρκ της Καλιφόρνια. Η ημερομηνία των γενεθλίων βέβαια της εταιρείας είναι κάτι το σχετικό. Ως τέτοια παλιότερα αναγνωριζόταν η 7^η Σεπτεμβρίου με τη Google να τη μετακινεί στις 27 του ίδιου μήνα. «Έχει να κάνει με το πότε ένας άνθρωπος θέλει να φάει τούρτα», είχε πει σε ανύποπτο χρόνο η εταιρεία και εδώ που τα λέμε, η ημέρα μικρό ρόλο παίζει. Αυτό που μετράει είναι πως τον Σεπτέμβριο του ’98 ξεκίνησε να λειτουργεί με τον τρόπο που ξέρουμε σήμερα μια μικρή εταιρεία που αργότερα έμελλε να εξελιχθεί σε παγκόσμιο κολοσσό.

Στα τέλη του έτους το Google είχε στη βάση του περί τις 60 εκατ. σελίδες και ήδη την εμφάνισή τους είχαν κάνει τα πρώτα άρθρα που υποστήριζαν ότι τα αποτελέσματά του ήταν πιο ακριβή σε σχέση με εκείνα των άλλων μηχανών. Επιπλέον, η νεοσύστατη τότε Google αποτελούσε ένα startup που δεν δίσταζε να κοιτάξει στα μάτια «δεινόσαυρους» διαμετρήματος AOL, Yahoo, Netscape και MSN, στοιχείο που αρκούσε για να της χαρίσει τη συμπάθεια του κόσμου αλλά και των αναλυτών. Δεν ήταν και λίγοι εκείνοι που έβλεπαν στην καινοτομία της Google το μέλλον του ίντερνετ και όπως απεδείχθη περίτρανα, μόνο άδικο δεν είχαν. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Andy Bechtolsheim, συνιδρυτής της Sun Microsystems ο οποίος συνεισέφερε με $100.000. Σημαντική λεπτομέρεια: όταν ο Bechtolscheim έδωσε αυτά τα χρήματα, η Google ούτε καν υπήρχε…

H Google του λαού

Χρειάστηκε να περάσει κάτι παραπάνω από μια πενταετία μέχρι η Google να βρει τον δρόμο της για τη Γουόλ Στριτ και το αμερικανικό χρηματιστήριο. Στις 19 Αυγούστου του 2004 οι 19,6 εκατ. μετοχές της Google έκαναν ντεμπούτο στον NASDAQ με τιμή εκκίνησης τα $85 και με τζίρο $1,67 δισ. ανέβασαν τη χρηματιστηριακή αξία της πάνω από τα $23 δισ., γεγονός που έκανε πολλούς από τους εργαζόμενούς της –που κατείχαν μετοχές- εκατομμυριούχους εν μία νυκτί. Το καλύτερο όλων ήταν πως από τις εξελίξεις ωφελήθηκε μέχρι και η Yahoo η οποία κατείχε περί τις 2,7 εκατ. μετοχές της Google! Η αξία της μετοχής της Google είχε πάντα ανοδικές τάσεις ενώ απέπνεε τη σταθερότητα που ανέκαθεν έλκυε τους επενδυτές. Τον Οκτώβριο του 2013 ξεπέρασε ακόμα και τα $1.000 για να σταθεροποιηθεί –για την ώρα- πλέον λίγο πάνω από τα $550.

Google: Where Magic happens

Τα πρώτα γραφεία της Google ήταν στο Πάλο Άλτο, σε ένα συγκρότημα κτηρίων που κατά καιρούς έχει στεγάσει αρκετά γνωστά startups (Logitech, PayPal και YouTube μεταξύ άλλων). Βέβαια οι επεκτατικές τάσεις της εταιρείας δεν της επέτρεψαν να μείνει και πολύ εκεί αφού σύντομα, με τις πρώτες εξαγορές να αυξάνουν και το ανθρώπινο δυναμικό της, η Google υποχρεώθηκε να αλλάξει έδρα. Έτσι, το 2003 μετακόμισε στη διεύθυνση 1600 Amphitheatre Parkway στην τοποθεσία Μάουντεν Βιου, διαδεχόμενη τη Silicon Graphics στις εγκαταστάσεις της. Τρία χρόνια αργότερα, η Google αγόρασε πλήρως την έκταση από τη SGI πληρώνοντας το ποσό των $319 εκατ. και μετονομάζοντας τις εγκαταστάσεις της σε Googleplex (googolplex είναι ο αριθμός 1 ακολουθούμενος από μηδενικά ενός googol), άρχισε την επέκτασή τους. Σήμερα η Google διαθέτει γραφεία σε περισσότερες από 40 χώρες, όμως το Googleplex στο Μάουντεν Βιου της Καλιφόρνια είναι εκεί όπου χτυπά η καρδιά της.

Αν κάτι χαρακτηρίζει την πορεία της Google πάντως προς την κορυφή του παγκόσμιου ίντερνετ, είναι οι εξαγορές της. Συχνά-πυκνά η εταιρεία… βγαίνει για ψώνια, παίρνοντας με το μέρος της μικρότερες φίρμες ή οργανισμούς, για τις υπηρεσίες, τις πλατφόρμες, τα προϊόντα, την τεχνογνωσία ή τις πατέντες των οποίων ενδιαφέρεται. Η πρώτη καταγεγραμμένη εξαγορά της Google ήταν το 2001 με τη Deja, εταιρεία που δραστηριοποιούταν στον χώρο του Usenet. Από εκεί και πέρα ξεχωρίζουν οι προσθήκες της Pyra Labs το 2003, της Picasa και της αυστραλέζικης Where2 (η πρώτη εξαγορά εκτός ΗΠΑ) έναν χρόνο αργότερα, του Android το 2005, του YouTube το 2006, της AdMob το 2009, της Motorola το 2011, της Waze το ’13 και της Nest Labs νωρίτερα φέτος. Συνολικά η Google έχει εξαγοράσει πάνω από 160 εταιρείες με τη Motorola να έχει κοστίσει τα περισσότερα ($12,5 δισ.). Μόνο στο πρώτο μισό του 2013 η Google είχε ξοδέψει επισήμως πάνω από $1,3 δισ..

Το μάνατζμεντ κατά τον Larry Page

Οι δύο ιδρυτές της Google σίγουρα δεν φαντάζονταν τον καιρό που φοιτούσαν στο Στάνφορντ ότι το διδακτορικό τους θα εξελισσόταν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Παρ’ ότι οι Page και Brin ίδρυσαν από κοινού την εταιρεία τους, πάντα ο πρώτος ήταν εκείνος που ηγείτο και παράλληλα συγκέντρωνε τα φώτα της δημοσιότητας –και τα πυρά του Τύπου αλλά και των εργαζομένων. Παρ’ ότι πολλά μπορεί να πει κανείς για τον χαρακτήρα του (κλασσικός κοινωνιοπαθής με θέματα συμπεριφοράς, έλλειψη τακτ και τετράγωνη λογική που εξασκεί σε κάθε πτυχή της ζωής του), οι ικανότητές του στο μάνατζμεντ είναι απαράμιλλες.

Όταν στα 12 του διάβασε τη βιογραφία του Nicola Tesla, ο Page κατάλαβε ότι δεν αρκούσε απλά να έχει κανείς εντυπωσιακές ιδέες αλλά έπρεπε να είναι σε θέση να τις πουλήσει κιόλας. Κάπως έτσι, μερικά χρόνια αφότου η Google είχε ξεκινήσει την πορεία της και με αφορμή ένα περιστατικό όπου ένας product manager της εταιρείας, Wesley Chan, του απέδειξε μπροστά σε μια γεμάτη αίθουσα ότι έκανε λάθος στην κρίση του για την Google Toolbar, συνέταξε μια μικρή λίστα με τους δικούς του κανόνες μάνατζμεντ, κανόνες που και ο ίδιος ακολουθεί τυφλά μέχρι και σήμερα:

• Μην εξουσιοδοτείς άλλους: κάνε ό,τι μπορείς ο ίδιος για να επισπεύσεις τα πράγματα.
• Μη μπλέκεσαι αν δεν έχεις κάτι να δώσεις. Άσε αυτούς που κάνουν τη δουλειά να τα βρουν μεταξύ τους ενώ εσύ κάνεις κάτι άλλο.
• Μην είσαι γραφειοκράτης.
• Οι ιδέες είναι σημαντικότερες της ηλικίας. Το ότι κάποιος είναι μικρός δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει σεβασμό και συνεργασία.
• Το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις, είναι να αποτρέψεις κάποιον από το να κάνει κάτι λέγοντάς του «Όχι, τελεία». Αν του πεις όχι, τότε οφείλεις να τον βοηθήσεις να βρει έναν άλλο τρόπο να κάνει ό,τι κάνει.

Good cop vs. bad cop

Τα τελευταία χρόνια η Google εμπλέκεται σε μια σειρά δικαστικών διαμαχών σε χώρες από άκρη σε άκρη του πλανήτη. Οργανισμοί, φορείς, εταιρείες, ακόμα και κυβερνήσεις ολόκληρες προσφεύγουν εναντίον της κάνοντας λόγο για παραβίαση της ιδιωτικότητας των χρηστών, μονοπωλιακές τακτικές και άλλα τέτοια ωραία. Όχι ότι οι κατηγορίες δεν γίνεται να ευσταθούν φυσικά, αφού η Google υιοθετεί σε πολλές περιπτώσεις «σκοτεινές» μεθόδους χρησιμοποιώντας δαιδαλώδη δίκτυα, δίνοντας τροφή σε τέτοιου είδους εικασίες. Αρκετοί κατηγορούν τη Google για χειραγώγηση των αποτελεσμάτων αναζητήσεων των χρηστών όπως επίσης και για λογοκρισία άνευ λόγου και αιτίας. Πολλές περιπτώσεις έχουν καταλήξει στα δικαστήρια, άλλες πάλι έχουν κλείσει συμβιβαστικά, ωστόσο τη «δουλειά» τους την έχουν κάνει. Στον αντίποδα όλων αυτών, η εταιρεία έχει ιδρύσει το Google.org, μία φιλανθρωπική οργάνωση που συμβάλλει στην εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα της κοινωνικής υγείας, της καταπολέμησης της φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής. Η Google «προίκισε» μάλιστα το ίδρυμά της με $1 δισ..

Google: το ίντερνετ με έξι γράμματα

Η Google λοιπόν έχει κατορθώσει να θεωρείται το brand της συνώνυμο του ίντερνετ και εδώ που τα λέμε, όχι άδικα. Συγκαταλέγεται στις ελάχιστες εταιρείες (δέκα σκάρτες) ανά τον κόσμο που το όνομά τους ή αυτό ενός προϊόντος/υπηρεσίας τους χαρακτηρίζει την αγορά στην οποία δραστηριοποιούνται. Είναι δυνατόν αυτό να αλλάξει; Δύσκολα. Παρ’ ότι όπως μας έχει αποδείξει η περίπτωση του Facebook, δεν είναι αδύνατον για μια μικρή εταιρεία να ξεπεταχτεί από το πουθενά και να γιγαντωθεί, η Google όσο περνά ο καιρός μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο. Έχοντας τόσα δεδομένα στην κατοχή της, είναι σε θέση να ελέγξει το διαδίκτυο, εταιρείες και χρήστες, διαφημιζόμενους και πελάτες. Με τη μορφή που έχει σήμερα το ίντερνετ και με το status quo στην Τεχνολογία και την Πληροφορική το μέλλον προβλέπεται να ανήκει στη Google.

Ποιος όμως υπογράφει μετά βεβαιότητας ότι σε κάποιο γκαράζ στον κόσμο δεν έχει αρχίσει ήδη να στήνεται η επόμενη…;