Η ανάγκη του ανθρώπου να συλλέξει είναι αρχέγονη. Καθένας από εμάς, ακόμα και τη σήμερον ημέρα, έχει την ανάγκη να ψάξει, να βρει και να αποθηκεύσει κάτι: το αν θα είναι πεταλούδες, γραμματόσημα, ανθρώπινα κρανία ή Harley Davidson είναι μια άλλη ιστορία που συνήθως έχει να κάνει με την ψυχική υγεία και το βάθος της τσέπης του καθενός αλλά η ανάγκη ως ανάγκη παραμένει η ίδια. Ο λόγος ύπαρξης μιας συλλογής είναι είτε η ικανοποίηση της ανάγκης για (αυτο)προβολή, είτε η ηθική ικανοποίηση που προσφέρει στον κάτοχο της. Σίγουρα είναι πιο εύκολο να μαζέψει κανείς χαρτάκια Panini απ’ ό,τι πίνακες του Rembrandt αλλά περί ορέξεως…
Το κόνσεπτ αυτό λοιπόν, της συλλογής, που επιβιώνει χρόνια και χρόνια, κανιβαλίζεται σιγά-σιγά από την ψηφιακή κουλτούρα. Βασισμένη στις fast food αρχές της υλιστικής μας κοινωνίας, δεν ευνοεί τα «πισωγυρίσματα»: πήραμε τη νέα έκδοση ενός παιχνιδιού, μιας εφαρμογής; Δεν υπάρχει λόγος να επιστρέψουμε σε μια παλαιότερη. Η πνευματική ιδιοκτησία γενικότερα μοιάζει να ‘χει σιωπηλή ημερομηνία λήξης. Με εξαιρέσεις βέβαια, αν ένα τραγούδι κλείσει διετία-τριετία, ούτε καν που ακούγεται. Όχι στο ραδιόφωνο, αλλά από ‘μας τους ίδιους. Χώρια που υπάρχει και το πρακτικό του πράγματος.
Σε μια συλλογή με 1000-1500 μουσικά CD, ποιος θα κάτσει να βάζει και να βγάζει δισκάκια για να ακούσει ένα κομμάτι απ’ το καθένα; Πόσω μάλλον όταν υπάρχει το YouTube που μπορεί να κάνει τέλεια αυτή τη δουλειά, προσφέροντας μάλιστα και προτάσεις. Όταν κανείς έχει τριψήφιο αριθμό videogames, ποιος ο λόγος για να επιστρέψει σε έναν τίτλο, ας πούμε, του 2008, όταν έχει να διαλέξει ανάμεσα στα πιο πρόσφατα «διαμάντια» της βιομηχανίας; Χώρια που μπορεί απλά να πουλήσει καθετί που δεν έχει να του προσφέρει κάτι προκειμένου να μεταπηδήσει σε κάτι νεότερο. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Διότι υπάρχει και δεύτερη η οποία ωστόσο είναι απορίας άξιο αν κάνει την κατάσταση καλύτερη ή χειρότερη.
Πνευματική ιδιοκτησία όπως videogames, μουσική, ταινίες ή σειρές, πλέον προσφέρεται απ’ ευθείας σε ψηφιακή μορφή. Θέλει κάποιος να παίξει ένα παιχνίδι στο PS4 του; Το κατεβάζει από το PlayStation Network. Θέλει να ακούσει ένα κομμάτι στο iPhone ή το iPad του; Το έχει στο iTunes. Να δει μια σειρά; Στο Netflix. Ακόμα και βιβλία μπορεί να διαβάσει ανατρέχοντας στο Kindle. Η φυσική έννοια της συλλογής παύει να υφίσταται, αν και τουλάχιστον αντικαθίσταται από μια καθαρά ψηφιακή εκδοχή. Όσο για το «showing off», ικανοποιείται χάρη στην αλληλεπίδραση με τα social media και μάλιστα ενδεχομένως περισσότερο «αποδοτικά» απ’ ότι με τον παραδοσιακό, φυσικό τρόπο μιας που το κοινό εδώ είναι μεγαλύτερο.
Τελικά αν το καλοσκεφτεί κανείς, η ψηφιακή διανομή μοιάζει να ‘ναι σε θέση να ικανοποιήσει την ανάγκη του ανθρώπου να συλλέξει περιεχόμενο. Και με δεδομένο το θέμα της συλλογής αυτής καθαυτής, προσφέρει και έναν πολύ πρακτικότερο τρόπο αξιοποίησης των ίδιων των αντικειμένων. Σίγουρα δεν υπάρχει κάτι για να γεμίσει το «ράφι» (το φυσικό, της βιβλιοθήκης, διότι το ψηφιακό μια χαρά τα καταφέρνει) αλλά ας αφήσουμε και κάτι να μας θυμίζει τα παλιά.