Ένα δυσάρεστο θέμα που απασχολεί συχνά το φιλοζωικό κόσμο είναι η απειλή της φόλας που κάποιοι –τουλάχιστον- ασυνείδητοι χρησιμοποιούν ώστε να εξοντώσουν με τον πιο βάρβαρο τρόπο τόσο τα αδέσποτα όσο και τα δεσποζόμενα ζώα. Παρόλο που όλοι γνωρίζουμε πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να έρθουμε αντιμέτωποι με έναν τέτοιο κίνδυνο, λίγοι είναι αυτοί που έχουν φροντίσει να ενημερωθούν και να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο προετοιμασμένοι για αυτήν την περίπτωση. Η φόλα απειλεί άμεσα τη ζωή του ζώου και ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας.
Η κτηνίατρος Ελίνα Πολίτου μας διαφωτίζει για όσα πρέπει να γνωρίζουμε και μας δίνει συμβουλές για το πώς πρέπει να αντιδράσουμε τα πρώτα κρίσιμα λεπτά ώστε να σώσουμε τη ζωή του άτυχου ζώου.
Πόσα είδη φόλας υπάρχουν και ποια είναι τα πιο επικίνδυνα; Υπάρχουν πολλά είδη φόλας κι όλα είναι επικίνδυνα. Τα κυριότερα είναι τα οργανοσφωσφορικά που είναι συνήθως φυτοφάρμακα και αντιπαρασιτικά αλλά συναντάμε συχνά και φόλες με ποντικοφάρμακο ή γυαλί.
Τι συμπτώματα παρουσιάζει ένα ζώο όταν έχει καταναλώσει φόλα; Πέφτει κάτω, κάνει σπασμούς, έχει τεντωμένα συνήθως τα μπροστινά πόδια, βγάζει σάλια ή αφρούς και η κόρη του ματιού συστέλλεται. Με το ποντικοφάρμακο όμως, που είναι το πιο ύπουλο, μπορεί να μη δείξει κανένα σύμπτωμα την ώρα που θα το φάει και μετά από μέρες ή και μήνες να σου κάνει γενική αιμορραγία και να «φύγει» το ζώο ξαφνικά. Μπορεί να μην έχεις κανένα άμεσο σύμπτωμα και μετά από 1-2 μήνες να δεις το ζώο πεσμένο, να το πας στον κτηνίατρο και να έχει αιματοκρίτη μηδέν. Είναι πιθανό όλο αυτό το διάστημα να μην παρατηρήσεις πουθενά αιμορραγία ή απώλεια αίματος και ωστόσο το ζώο να γεμίζει εσωτερικά.
Πόσο χρόνο έχουμε για να αντιδράσουμε; Στα οργανοσφωσφορικά δυστυχώς έχουμε λίγο χρόνο γι’ αυτό όταν δoύμε ότι τρώει κάτι περίεργο, καλό είναι να κάνουμε άμεσα εμετικό στο ζώο. Να προκαλέσουμε εμετό δηλαδή με κάποιο σκεύασμα. Το πιο απλό κι εύκολο που μπορούμε να φτιάξουμε όλοι είναι το αλατόνερο. Παίρνουμε μια 60άρα σύριγγα και γεμίζουμε 1:3 αλάτι-νερό. Μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε και περισσότερες από 1 σύριγγες, ανάλογα το μέγεθος του ζώου και χορηγούμε το αλατόνερο από το στόμα μέχρι να προκαλέσούμε εμετό. Αν κάνει εμετό και βγάλει τις επικίνδυνες ουσίες, έχει γλυτώσει από το 80% των επικίνδυνων περιπτώσεων. Μετά φυσικά πάμε άμεσα στον κτηνίατρο. Εκεί θα γίνουν επιπλέον κάποιες εξετάσεις για να αποκλείσουμε περαιτέρω κινδύνους. Στην περίπτωση που το ζώο κάνει σπασμούς, υπάρχει ο κίνδυνος η χορήγηση του αλατόνερου από το στόμα να προκαλέσει πνιγμό. Γι’ αυτήν την περίπτωση υπάρχει ειδικά μια εμετική ένεση, η filtalon, η οποία όμως ρίχνει αρκετά την πίεση του ζώου και γι’ αυτό, αν την κάνουμε, το ζώο πρέπει πολύ άμεσα να πάει στον κτηνίατρο και να μπει σε ορό. Τέλος, στην περίπτωση που δούμε ότι κατανάλωσε ποντικοφάρμακο – συνήθως είναι κάτι μπλε ή ροζ καψάκια-, επειδή, όπως είπαμε, δεν έχει άμεσα συμπτώματα κι έχουμε περισσότερο χρόνο να το αντιμετωπίσουμε, παίρνουμε τον κτηνίατρό μας και μας καθοδηγεί αναλόγως για τη θεραπεία που θα ακολουθήσουμε.
Στην περίπτωση του γυαλιού, το να προκαλέσουμε εμετό δεν είναι λάθος; Ναι, είναι λάθος. Στην περίπτωση που γνωρίζουμε ή έχουμε υποψία ότι έφαγε γυαλί καλύτερα να μην κάνουμε τίποτα. Γιατί αν του προκαλέσουμε εμετό μπορεί τη ζημιά που δεν έκανε το γυαλί κατεβαίνοντας, να την κάνει ανεβαίνοντας. Στην περίπτωση φόλας από γυαλί ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο, μόνο ο κτηνίατρος μπορεί να βοηθήσει.
Η εισπνεόμενη φόλα που ακούγεται πολύ τον τελευταίο καιρό ισχύει; Εγώ δεν μπορώ να το καταλάβω. Κανένας επιστήμονας νομίζω δεν έχει βρει πως μπορεί να δράσει μια εισπνεόμενη φόλα. Οποιαδήποτε ουσία κι αν έχουν ψεκάσει, με τον αέρα εξατμίζεται. Η εισπνεόμενη φόλα δεν υπάρχει σαν έννοια. Υπάρχει εισπνεόμενο αναισθητικό, που είναι το ίδιο που χρησιμοποιούμε στα χειρουργεία, που κι αυτό για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, πρέπει να βάλουμε τη μάσκα στη μουσούδα του ζώου. Αν το ζώο απλώς το μυρίσει σε ένα ανοιχτό περιβάλλον, δεν θα πάθει τίποτα.
υπάρχει η περίπτωση να μπερδέψουμε τα συμπτώματα της φόλας με μια επιληπτική κρίση και τελικά να ταλαιπωρήσουμε άδικα ένα ζώο.
Τι πρέπει να έχουμε μαζί μας ή στο σπίτι μας όσοι έχουμε κατοικίδια; Αρχικά, μια μεγάλη σύριγγα 60άρα και αλατόνερο και μια ένεση filtalon. Επίσης, να έχουμε οπωσδήποτε ένεση ατροπίνης, ένεση αδρεναλίνης και κορτιζόνη. Καλό είναι βέβαια να πάρουμε τηλέφωνο άμεσα κάποιον κτηνίατρο και να μας συμβουλέψει εκείνος για το τι θα χορηγήσουμε γιατί μπορεί να μη μπορούμε να αξιολογήσουμε σωστά τα συμπτώματα. Για παράδειγμα, υπάρχει η περίπτωση να μπερδέψουμε τα συμπτώματα της φόλας με μια επιληπτική κρίση και τελικά να ταλαιπωρήσουμε άδικα ένα ζώο.
Την ατροπίνη τη χορηγούμε μετά το εμετικό. Κάνουμε την ένεση στο μπούτι του ζώου και η δοσολογία εξαρτάται πάλι από το μέγεθός του. Παρακολουθούμε την κόρη του ματιού του ζώου κι αν δούμε πως αρχίζει να διαστέλλεται σημαίνει πως είμαστε σε καλό δρόμο. Στη συνέχεια και σε κάθε περίπτωση πάμε στον κτηνίατρο ώστε να μπει το ζώο σε ορό. Την αδρεναλίνη τη χρησιμοποιούμε στην περίπτωση που βλέπουμε πλέον το ζώο να «φεύγει». Όταν δηλαδή έχουμε χορηγήσει την ατροπίνη και βλέπουμε πως δεν βελτιώνεται η κατάσταση, τότε το επόμενο στάδιο είναι να χορηγήσουμε αδρεναλίνη. Η κορτιζόνη χορηγείται κυρίως σε αλλεργικές καταστάσεις.
Τις επόμενες μέρες μετά την κατανάλωση φόλας, τι πρέπει να προσέξουμε; Το ζώο πρέπει να μείνει στο κτηνιατρείο τουλάχιστον 2-3 μέρες με οροθεραπεία, να δούμε ότι κάνει καλά κόπρανα και καλά ούρα, ότι αναπνέει φυσιολογικά και ότι είναι καλές οι εξετάσεις του και όλα τα ζωτικά του σημεία. Ύστερα από 15-20 μέρες επαναλαμβάνουμε εξετάσεις σε νεφρά και συκώτι για να δούμε αν έχουν επηρεαστεί. Ένα ζώο που έχει φάει φόλα δεν σημαίνει ότι την έφαγε, το προλάβαμε, έγινε καλά και τελείωσε. Χρειάζεται μια παρακολούθηση μετά.
Πώς μπορεί να νιώθει κανείς ασφαλής ότι το ζώο του δεν θα φάει κάποια στιγμή φόλα; Κανείς δεν μπορεί να είναι εντελώς ασφαλής. Γι ‘αυτό πρέπει να γίνεται πάντα η βασική εκπαίδευση, μόνο έτσι θα μάθουμε στο ζώο μας να μην τρώει από κάτω. Στο εξωτερικό δεν υπάρχει ζώο που δεν είναι εκπαιδευμένο. Σε κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις τώρα, που η εκπαίδευση δεν αποδίδει και υπάρχει ο κίνδυνος φόλας, εγώ μέχρι και φίμωτρο προτείνω να χρησιμοποιείται στη βόλτα και όχι μόνιμα φυσικά.
Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν αγαπάνε τα ζώα αλλά πρέπει κι εμείς που τα αγαπάμε να σεβόμαστε τους γύρω μας. Να μαζεύουμε τα κόπρανά του σκύλου ή της γάτας μας, να διατηρούμε τους χώρους που κινούνται καθαρούς, να προσέχουμε που πηγαίνει το ζώο μας, να φροντίζουμε γενικά να μην ενοχλεί τους συνανθρώπους μας. Θέλω να πιστεύω πως έτσι, ακόμα κι αυτοί που δεν είναι τόσο φιλόζωοι, δεν θα αντιδράσουν με έναν τέτοιο ακραίο τρόπο απέναντι σε μια ζωή.