Στη Βαρκελώνη, μια μεταμόρφωση ενός μικρού διαμερίσματος σε μια σύγχρονη εμπειρία χώρου, μας υπενθυμίζει ότι το φυσικό φως είναι το υπέρτατο όλων των αρχιτεκτονικών στοιχείων.
Το διαμέρισμα αυτό των 46 τετραγωνικών μέτρων, είναι μια δεύτερη κατοικία για ένα ζευγάρι που θέλει να απολαμβάνει τα ηλιόλουστα πρωινά της πόλης μέσα σε έναν χώρο που με αφαιρετικό τρόπο προσφέρει μια μικρή αναδρομή στην τοπική αρχιτεκτονική.
Ο χώρος βρίσκεται σε μία πολυκατοικία του 1920 στην Βαρκελώνη. «Ήταν ένα τριγωνικό, στενό διαμέρισμα με δύσκολο χαρακτήρα λόγω της υπερβολικής διάτμησης του χώρου στο παρελθόν, και μοναδική πηγή φυσικού φωτός τα δύο ανοίγματα στην μπροστινή πρόσοψη», εξηγεί το γραφείο Cometa Architects.
Οι αρχιτέκτονες, Φαίδρα Ματζιαράκη και Victor Gonzalez Marti, αρχικά, απάλλαξαν τον χώρο από τους περιττούς τοίχους και το σκοτεινό του χαρακτήρα. H αποκατάσταση των αυθεντικών στοιχείων, όπως η εντυπωσιακή οροφή, απαίτησε αφαίρεση στρώσεων ψευδοροφής και επισκευή των δοκαριών.
«Αντίθετα, η προσπάθεια για την αποκατάσταση των αυθεντικών χειροποίητων πλακιδίων βρήκε ως εμπόδιο την κλήση της πλάκας του δαπέδου, η οποία έχριζε άμεση ανακατασκευή. Η μέθοδος σχεδιασμού για την αντιμετώπιση της νέας οργάνωσης του χώρου είναι η χρήση ενός κατά μήκους άξονα, που νοητά διαπερνά την κάτοψη από την πιο στενή γωνιά καταλήγοντας στο μέσο της μπροστινής πρόσοψης» περιγράφουν οι αρχιτέκτονες.
Οι διάφοροι όγκοι, όπως η νησίδα της κουζίνας, το κρεβάτι και ο λουτήρας έχουν τοποθετηθεί κάθετα προς σε αυτόν, απελευθερώνοντας τους τοίχους από την παραδοσιακή τοποθέτηση χρήσεων κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα μία σύγχρονη εμπειρία του χώρου.
Ένας δεύτερος άξονας διαπερνά τον χώρο, χωρίζοντας τον σε δύο βασικές ζώνες: στο καθιστικό με την κουζίνα και στην κρεβατοκάμαρα με το λουτρό. Αυτός ο άξονας παίρνει την μορφή μιας κομψής διάτρητης μεταλλικής κατασκευής, ενός lightbox που έχει σαν σκοπό να φιλτράρει το φυσικό φως και να το στέλνει στο εσωτερικό του χώρου, αγκαλιάζοντας την ίδια στιγμή το λουτρό.
«Σαν αποτέλεσμα, η εσωστρεφής ζώνη του ύπνου και του μπάνιου, εκμεταλλεύεται πλήρως τις ιδιότητες του φυσικού φωτισμού. Τις βραδινές ώρες το lightbox επαναπροσδιορίζεται ως ένας ενισχυτής του τεχνητού φωτισμού και λειτουργεί ως μια φωτεινή εγκατάσταση».
Δεδομένου ότι το αρχικό δάπεδο ήταν κατεστραμμένο, οι αρχιτέκτονες το αντικατέστησαν με καινούργια χειροποίητα πλακάκια, τοποθετημένα σε ένα νέο πρωτότυπο μοτίβο που εξαπλώνεται στο χώρο, όχι με τις παραδοσιακά επαναλαμβανόμενες αλλά με εξελισσόμενες γεωμετρικές συνθέσεις.
Καθρέπτες έχουν τοποθετηθεί σε επιλεγμένα σημεία του σπιτιού, όπως στο νησίδα της κουζίνας και στο lightbox, βοηθώντας τον χώρο να αναπτυχθεί και το φως να πολλαπλασιαστεί. Όλες οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις είναι επιφανειακά τοποθετημένες, ειδικά σχεδιασμένες για το διαμέρισμα έχοντας σαν στόχο να πλαισιώνουν την οροφή και να κοσμήσουν τους τοίχους.
Όλα τα φωτιστικά και η καρέκλα στο καθιστικό, έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί από το αρχιτεκτονικό γραφείο .
Οι Cometa Architects ιδρύθηκαν το 2013 από τον και εδρεύουν στη Βαρκελώνη και τηn Αθήνα. Όταν είχαμε συζητήσει με το αρχιτεκτονικό γραφείο για τη βραβευμένη κατοικία που έχει δημιουργήσει στη Τζιά, η Φαίδρα Ματζιαράκη και ο Victor Gonzalez Marti εξηγούσαν πως αν ένας χώρος δεν σου δημιουργεί συναισθήματα και ερωτήματα -για το ίδιο το κτίσμα, για το περιβάλλον μέσα στο οποίο είναι τοποθετημένο, για σένα εντός του- τότε έχει αποτύχει.
Αυτή τη φορά δεν μιλήσαμε για μία εκ θεμελίων κατασκευή κατοικίας στο κυκλαδίτικο τοπίο. Όμως και πάλι, οι αρχιτέκτονες ενδιαφέρονται για το κοντινό στο έργο τους περιβάλλον και χρησιμοποιούν με τον πιο ευρηματικό τρόπο στοιχεία του τόπου στον οποίο δημιουργούν.
Κοντά στην Ολυμπιακή Μαρίνα της Βαρκελώνης, ένα διαμέρισμα 56 τετραγωνικών μέτρων είναι μια αναφορά στο κοντινό λιμάνι της πόλης. Οι Cometa Architects το αναδιαμόρφωσαν κατεδαφίζοντας τους εσωτερικούς διαχωριστικούς τοίχους και τοποθετώντας τον εξωτερικό τοίχο ένα μεγάλο άνοιγμα, προκειμένου να επιτευχθεί ένας αδιάσπαστος χώρος, βάζοντας πλώρη για ένα αρχιτεκτονικό «ταξίδι» μόνο με τα ουσιώδη.
Η ανακαίνιση είχε ως στόχο να αλλάξει τον εσωστρεφή χαρακτήρα του διαμερίσματος που επίσης χρησιμεύει ως δεύτερη κατοικία ενός ζευγαριού. Το Marina apartment έχει αναμορφωθεί με τις αρχές της ναυτικής αρχιτεκτονικής η οποία επικεντρώνεται στην χρησιμότητα των μικρού χώρου, απελευθερώνοντας τον από κάθε τι περιττό, αφήνοντας μόνο την καθαρή μορφή να παραμένει παρούσα.
Το τετραγωνική κάτοψη του διαμερίσματος είναι οργανωμένη γύρω από μια συμπαγή ξύλινη καμπίνα, έναν πυρήνα, ο οποίος εμπεριέχει την τουαλέτα, τις ντουλάπες, το πλυσταριό και τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις.
«Οι κύριες χρήσεις του χώρου είναι συμμετρικά τοποθετημένες γύρω του: η κουζίνα και η αποθήκη στα δεξιά το σαλόνι και ο χώρος ύπνου που βλέπουν μπροστά και ο χώρος μπάνιου στα αριστερά. Όλες οι εσωτερικές επιφάνειες είναι επενδεδυμένες με τσιμεντοκονία σε μια φυσική απόχρωση του σκυροδέματος, αντλώντας έμπνευση από τις ακατέργαστες προβλήτες της μαρίνας», εξηγούν οι αρχιτέκτονες ξεναγώντας μας έστω και από απόσταση στο διαμέρισμα.
Οι εμφανείς ηλεκτρολογικές, υδραυλικές εγκαταστάσεις και τα φωτιστικά σώματα είναι τοποθετημένα σε χαλκοσωλήνες οι οποίοι διαπερνούν και εκτείνονται στις επιφάνειες του χώρου αφήνοντας μια ζεστή απόχρωση ακτινοβολίας, «είναι ίσως το μοναδικό διακοσμητικό στοιχείο του διαμερίσματος ενώ συνάμα προσδιορίζουν συγκεκριμένες χρήσεις του χώρου».
Δύο καθαροί λευκοί όγκοι εντυπωσιάζουν και καθορίζουν τους υγρούς χώρους: τη νησίδα της κουζίνας και την μπανιέρα. «Τοποθετημένα στον ενιαίο χώρο, αυτά τα δύο τολμηρά στοιχεία δίνουν την εντύπωση ότι αιωρούνται πάνω από το πάτωμα δημιουργώντας ταυτόχρονα μια κομψή ατμόσφαιρα μέσα σε μία κατά τα άλλα μινιμαλιστική αρχιτεκτονική».
Η οικονομία του χώρου είναι χαρακτηριστικό αυτού του έργου, αφού, το κρεβάτι, οι δύο καναπέδες, όλα τα ξύλινα και τα ενσωματωμένα ερμάρια έχουν δυνατότητα αποθήκευσης. Η ενδοδαπέδια θέρμανση βοηθά στην ενεργειακή απόδοση και απελευθερώνει τον χώρο από την ανάγκη για θερμαντικά σώματα.
Παρά τα περιορισμένα τετραγωνικά μέτρα, «αυτό το διαμέρισμα διαθέτει εκτεταμένους χώρους, χάρη στην άμεση σύνδεση του εσωτερικού-εξωτερικού χώρου, αφήνοντας το φως να εισέλθει άπλετα και όπως την αύρα της μεσογειακής θάλασσας», καταλήγουν οι Cometa Architects .