Γράφει η Τατιάνα Γιομπαζολιά, Κλινική Ψυχολόγος MSC
Δεν είχα την παραμικρή ιδέα για το πώς να ξεκινήσω αυτό το κείμενο και αυτό γιατί δεν ήθελα να είναι ένα συμβατικό κείμενο για την κατάθλιψη. Αν και η ιδιότητά μου ως ψυχολόγος βοηθάει στο να παραθέσω τα είδη της, τους ορισμούς, την επιδημιολογία κλπ., νομίζω πως το πιο σημαντικό είναι το πώς νιώθει ένας άνθρωπος που περνάει μια τέτοια περίοδο. Για επιστημονικές λεπτομέρειες, λοιπόν, just google it.
Πώς είναι,, λοιπόν, να έχεις κατάθλιψη; Χμ…Κατ’ αρχήν να σας πω ότι σχεδόν όλοι έχουμε περάσει καταθλιπτικές περιόδους στη ζωή μας (θα προτιμούσα να παραλείψω το «σχεδόν» αλλά ας μη γινόμαστε απόλυτοι). Άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο, άλλοι για μικρό χρονικό διάστημα, άλλοι για μεγάλο, άλλοι μια φορά, άλλοι επαναλαμβανόμενες. Το κύριο συναίσθημα του ανθρώπου σε κατάθλιψη είναι η έλλειψη ευχαρίστησης σε τομείς ή πράγματα που πριν του έδιναν χαρά ή που συνήθως δίνουν χαρά. Το πιο βασικό όμως για μένα συναίσθημα του καταθλιπτικού είναι η μοναξιά που αισθάνεται. Αισθάνεται μόνος ακόμα και σε ένα πολυπληθές πάρτυ με δυνατή μουσική, μόνος στο φαγητό με φίλους, μόνος αγκαλιά στον καναπέ με τον/την αγαπημένο/η του. Επίσης, νιώθει ενοχές γι αυτά του τα συναισθήματα. Μήπως είμαι αχάριστος; Μήπως θα έπρεπε να είμαι ευχαριστημένος με όσα έχω; Γιατί αυτό το κενό που αισθάνομαι δεν γεμίζει με τίποτα;
Το αίσθημα αυτό της μοναξιάς, έχει τη βάση του στο ότι το άτομο θεωρεί πως κανείς δεν τον καταλαβαίνει. Συνήθως βέβαια έχει δίκιο γιατί οι κοντινοί του άνθρωποι του λένε πράγματα του τύπου: «έλα βρε, μια χαρά είσαι», «υπάρχουν και χειρότερα, έχεις την υγεία σου!», «μήπως υπερβάλλεις;» κλπ. Έτσι σιγά σιγά το άτομο κλείνεται στον εαυτό του και δεν μοιράζεται τα συναισθήματά του. Νιώθει ντροπή και το θεωρεί περιττό αφού κανείς δεν θα τον καταλάβει. Και πάλι έχει δίκιο, γιατί ο ρόλος των κοντινών του ανθρώπων δεν είναι να καταλάβουν γιατί του συμβαίνει αυτό, αλλά να συμπαρασταθούν με ενσυναίσθηση (empathy). Ένα απλό «σε καταλαβαίνω, θα πρέπει να περνάς πολύ δύσκολα» αρκεί. Επίσης το «μπορώ να κάνω κάτι για να σε βοηθήσω;». Το κάτι μπορεί να είναι τόσο απλό όσο «κάνε μου παρέα απόψε» ή «μη μου κάνεις συνέχεια αυτές τις ερωτήσεις», «μην ανησυχείς τόσο πολύ». Αυτός που έχει το ρόλο του να καταλάβει γιατί συμβαίνει αυτό στον συγκεκριμένο άνθρωπο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή είναι ο ειδικός ψυχικής υγείας και με τη βοήθειά του θα βγει σιγά σιγά από το τούνελ. Ίσως γνωρίζετε πιο συχνά από παλιότερα ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τέτοιες δυσκολίες, ίσως συμβαίνουν σε εσάς τους ίδιους πιο συχνά. Παίζει ρόλο και η δύσκολη περίοδος που περνάμε ως χώρα αλλά και ως ανθρωπότητα γενικά.