Φωτογραφία: Μάριος Λώλος
Κάθε μαγαζί που επισκεπτόμαστε θέλοντας να ανακαλύψουμε ήδη φορεμένα ρούχα και χρησιμοποιημένα αντικείμενα, από faux bijoux και τσάντες μέχρι cd και βιβλία που κάποιοι δεν χρειάζονται πια αλλά μπορούν να αγαπηθούν από τον επόμενο που θα τα αποκτήσει, κάθε second hand της πόλης δίνει παράταση ζωής σε πράγματα που διαφορετικά θα κατέληγαν σε κάποιον κάδο και τα μετατρέπει αυτομάτως σε προσιτούς «θησαυρούς» για μερικούς από εμάς. Αλλά ποιο είναι το νέο; Είναι πως ένα νέο second hand στην Αθήνα, εκτός από το να συμβάλει στην ιδέα της επανάχρησης δίνει παράλληλα μια πιο κρίσιμη, ανθρωποκεντρική ευκαιρία.
Ένα διαφορετικό second hand shop άνοιξε στην Αθήνα. Φωτογραφία: Μάριος Λώλος
Η πρωτοβουλία για τη σύσταση του Κοι.Σ.Π.Ε. «Αρχιπέλαγος» ξεκίνησε από μια ομάδα ευαισθητοποιημένων επαγγελματιών ψυχικής υγείας, από φορείς κοινωνικής οικονομίας, φορείς αυτοδιοίκησης, κοινωνικά αλληλέγγυους ιδιώτες και ιδιωτικές επιχειρήσεις και –κυρίως- από άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Ιδρύθηκε το 2014 από 72 φυσικά και νομικά πρόσωπα, και στοχεύει στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης για άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, μετανάστες-πρόσφυγες, πρώην χρήστες ουσιών, μέλη μονογονεϊκών οικογενειών, μακροχρόνια άνεργους και άλλα άτομα που απειλούνται ή βιώνουν κοινωνικό και εργασιακό αποκλεισμό.
Πρόκειται λοιπόν για έναν συνεταιρισμό που μπορεί να αναπτύσσει οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομίας. Ταυτόχρονα, είναι και «μονάδα ψυχικής υγείας» εποπτευόμενη από το Υπουργείο Υγείας αφού με τη λειτουργία του συμβάλλει στη θεραπεία και την (κατά το δυνατόν) οικονομική αυτάρκεια των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Στον συνεταιρισμό «Αρχιπέλαγος» υπάρχει οργανωμένο τμήμα φροντίδας του προσωπικού με ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και άλλες συναφείς ειδικότητες που παρακολουθούν και να στηρίζουν τους εργαζόμενους ως συνέχεια και αναγκαίο συμπλήρωμα της θεραπευτικής αγωγής.
«Τόσο οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, όσο και τα διάφορα άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα-μέλη του Συνεταιρισμού συμμετέχουν ως αλληλέγγυοι υποστηρικτές της προσπάθειας των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα για ισότιμη ένταξη. Για το λόγο αυτό σχεδόν όλα τα μέλη εκτός των ατόμων από κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες έχουν παραιτηθεί από το δικαίωμά τους στη διανομή κερδών του συνεταιρισμού. Ακόμα, αξιοσημείωτη είναι η εθελοντική προσφορά κυρίως για τις ανάγκες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των μελών και των εργαζομένων», εξηγεί η Ευγενία Γιαννοπούλου, μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΚοιΣΠΕ «Αρχιπέλαγος».
Η πρωτοβουλία για τη σύσταση του Κοι.Σ.Π.Ε. «Αρχιπέλαγος» ξεκίνησε από μια ομάδα ευαισθητοποιημένων επαγγελματιών ψυχικής υγείας, από φορείς κοινωνικής οικονομίας, φορείς αυτοδιοίκησης, κοινωνικά αλληλέγγυους ιδιώτες και ιδιωτικές επιχειρήσεις και –κυρίως- από άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
Μέχρι τώρα οι δραστηριότητες του συνεταιρισμού ήταν προσανατολισμένες στον τομέα των υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων με πάνω από 50 εργαζόμενους και δευτερευόντως στον τομέα των μικροεπισκευών. Πλέον ο συνεταιρισμός προετοιμάζεται για την είσοδό του στον τομέα της εστίασης.
Σε μία από τις πιο ιστορικές, πολυπληθείς και πολυπολιτισμικές περιοχές της Αθήνας, την Κυψέλη -που είναι και η έδρα του συνεταιρισμού- σε συνεργασία με τον Δήμο της Αθήνας και το Impact Hub Athens , ο συνεταιρισμός «Αρχιπέλαγος» δημιούργησε ένα σημείο σύνδεσης ευαισθητοποιημένων πολιτών, κοινωνικής συνοχής και συνεργατικού πνεύματος, ένα κατάστημα ειδών από «δεύτερο χέρι», που στοχεύει στην προώθηση της ιδέας της επανάχρησης, της κυκλικής οικονομίας και των zero waste πρακτικών.
Μέχρι τώρα οι δραστηριότητες του συνεταιρισμού ήταν προσανατολισμένες στον τομέα των υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων με πάνω από 50 εργαζόμενους και δευτερευόντως στον τομέα των μικροεπισκευών. Σήμερα, ο συνεταιρισμός προετοιμάζεται για την είσοδό του στον τομέα της εστίασης.
Το κατάστημα Second Hand Shop θέλει να αποτελέσει μια πετυχημένη πρωτοβουλία συμμετοχικής προσπάθειας που θα δημιουργεί «δεύτερες ευκαιρίες». Να είναι μια δεύτερη ευκαιρία απασχόλησης για ανθρώπους με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, παρέχοντας ένα περιβάλλον στήριξης αλλά και αλληλεπίδρασης με την κοινωνία, δηλαδή δημιουργώντας όρους ένταξης και κατά το δυνατόν όρους οικονομικής αυτάρκειας. «Προσφέροντας είδη που δεν χρησιμοποιούμε πια, στην πρωτοβουλία μας, αυτά διατίθενται σε χαμηλές τιμές με πολλαπλά οφέλη. Στηρίζονται οι νέες θέσεις εργασίας και η λειτουργία του καταστήματος αποκλειστικά από τα έσοδα του Second Hand Shop, ενώ παράλληλα προωθούνται και υποστηρίζονται οι έννοιες της ανακύκλωσης, στη λογική της μη απόρριψης αλλά επανάχρησης των ειδών».
Η συνολική λειτουργία του συνεταιρισμού είναι επικεντρωμένη στην στήριξη, ενίσχυση και δημιουργία συνθηκών ομαλής ένταξης ατόμων με διαγνωσμένα προβλήματα ψυχικής υγείας, αλλά και ατόμων από άλλες κοινωνικά και εργασιακά αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες. «Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με μονάδες ψυχικής υγείας ώστε να βρίσκουμε νέα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, που αναζητούν εργασία, και σε συνεννόηση με το αρμόδιο ιατρικό προσωπικό τα εντάσσουμε εργασιακά στις δραστηριότητες του Συνεταιρισμού, μαζί και με άτομα από τις άλλες κοινωνικές ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες εργασιακής ένταξης, αλλά και τον γενικό πληθυσμό».
Σε συνεργασία με τον Δήμο της Αθήνας και το Impact Hub Athens ο συνεταιρισμός Αρχιπέλαγος δημιούργησε ένα σημείο σύνδεσης ευαισθητοποιημένων πολιτών, κοινωνικής συνοχής και συνεργατικού πνεύματος, ένα κατάστημα ειδών από «δεύτερο χέρι»…
…που στοχεύει στην προώθηση της ιδέας της επανάχρησης, της κυκλικής οικονομίας, των zero waste πρακτικών αλλά και στο να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία απασχόλησης σε ανθρώπους με ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
Ο νέος second hand χώρος της Αθήνας θέλει να μας μετατρέψει από απλούς καταναλωτές σε κρίκους μιας κοινωνικής αλυσίδας παραγωγής πόρων, εισοδημάτων και οφέλους. «Ο κάτοικος της Αθήνας, της Κυψέλης, θέλουμε όχι μόνο να καταναλώνει τα αντικείμενα που του προσφέρουμε, σε χαμηλές τιμές, αλλά και να μας προμηθεύει άλλα αντικείμενα, που δεν τα χρειάζεται ενδεχομένως, για να τα χρησιμοποιήσουν άλλοι συμπολίτες που θα τα έχουν ανάγκη».
Μαζί με την οικονομική κρίση ήρθε και η άνθηση των οργανώσεων/συνεταιρισμών που με ποικίλους τρόπους και δράσεις στηρίζουν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. «Είναι μια πραγματικότητα και μια υγιής απάντηση θα μπορούσαμε να πούμε στην οικονομία της κρίσης και της διόγκωσης όλων των κοινωνικών προβλημάτων που βιώνουμε σήμερα. Το κέρδος δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί τον μονοσήμαντο στόχο του επιχειρείν. Αξίες όπως η αλληλεγγύη και η κοινωνική προσφορά μπορούν να συμβαδίσουν μαζί με την υγιή επιχειρηματικότητα δημιουργώντας επιτέλους και στην χώρα μας έναν ισχυρό τρίτο τομέα της οικονομίας. Τα δείγματα γραφής μέχρι τώρα από την πλευρά του κράτους είναι ισχνά και τα γραφειοκρατικά αλλά και τα πραγματικά οικονομικά και φορολογικά εμπόδια πολλά, ειδικά για κοινωνικές επιχειρήσεις χαμηλής κεφαλαιακής βάσης όπως οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί». Κατά την Ευγενία Γιαννοπούλου, «στόχος δεν είναι ένας κρατικοδίαιτος τρίτος τομέας της οικονομίας, αλλά να βελτιωθεί το υπάρχον και να φτιαχτεί ένα διαφανές πλαίσιο στήριξης και ελέγχου των κοινωνικών επιχειρήσεων, ώστε να επιτελέσουν τον ρόλο για τον οποίο δημιουργούνται».
Παράλληλα και εν κατακλείδι, «είναι παραπάνω από βέβαιο πως στην κοινωνία μας υπάρχουν ισχυρά στερεότυπα, ρατσιστικές συμπεριφορές και ισχυρά δείγματα διακρίσεων με βάση το χρώμα, το φύλο, την θρησκεία ή την ψυχική νόσο σε καθημερινό επίπεδο, τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στην κοινωνική ζωή συνολικότερα. Στόχος μας είναι ο συνεταιρισμός να αντισταθμίσει μέρος αυτής της άδικης και εξοργιστικής συμπεριφοράς την οποία αντιμετωπίζει καθημερινά η πλειοψηφία των εργαζομενών μας και να τους εξασφαλίσει ένα στέρεο περιβάλλον κοινωνικοποίησης, αλλά και ένα οικονομικό εισόδημα που θα τους βοηθήσει να ενταχθούν ομαλά στο κοινωνικό σύνολο».