Øçöéáêü Ìïõóåßï ÐëÜôùíá, ÁèÞíá, ÖåâñïõÜñéïò 2016
Φτάνοντας στον Κολωνό, μια μικρή κατασκευή τοποθετημένη επί της οδού Κρέοντος λειτουργεί σαν μια χρονοκάψουλα που μαρτυρά το μακρινό παρελθόν μιας υποτιμημένης πλέον συνοικίας των Αθηνών. Περπατώντας από το σκοτάδι του αισθητού κόσμου προς το φως του ιδεατού ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της αρχαιότητας που επηρέασε τις γενιές που τον ακολούθησαν γίνεται κατανοητός και γειώνεται στη σημερινή πραγματικότητα σε ένα μικρό, πρωτότυπο και διαδραστικό μουσείο που παρότι μετρά μόλις τρεις μήνες λειτουργίας έχει φιλοξενήσει πάνω από 4 χιλιάδες επισκέπτες μέχρι τώρα.
Γνώριζες πως το πραγματικό όνομα του πιο γνωστού μαθητή του Σωκράτη και δάσκαλου του Αριστοτέλη ήταν αρχικά Αριστοκλής; Ο γνωστός σε εμάς ως «Πλάτωνας» οφείλει το μετέπειτα όνομά του στο πλατύ στέρνο και μέτωπο του που χαρακτήριζαν την εξωτερική του εμφάνιση και αυτή είναι μόνο από τις άπειρες πληροφορίες που θα λάβεις κατά την επίσκεψή σου στο ψηφιακό μουσείο που ιδρύθηκε προς τιμήν του.
Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος και τα γεγονότα που σημάδεψαν την εποχή που γεννήθηκε και έζησε ο Πλάτωνας, η εικασίες για την καταγωγή, το γενεαλογικό του δέντρο καθώς και την τότε εικόνα του σημερινού αρχαιολογικού χώρου που κατοικήθηκε για πρώτη φορά κατά τη νεολιθική περίοδο και φιλοξένησε τη διδασκαλία της φιλοσοφίας, των πολιτικών επιστημών, της γεωμετρίας και της αστρονομίας φανερώνονται μέσα από ξύλινες κατασκευές, βίντεο και ηλεκτρονικές πλατφόρμες που κάνουν εξ αρχής την περιήγηση στο χώρο διασκεδαστική. Για να πάρεις τις απαραίτητες πληροφορίες και να προχωρήσεις στον επόμενο χώρο πρέπει να είσαι παρατηρητικός, να αγγίζεις τα εκθέματα με τα δάχτυλα σου να ακολουθήσεις το ταξίδι του Πλάτωνα, τις περιπέτειες και την επιρροή που άσκησαν στη μετέπειτα θεωρία του οι Πυθαγόρειοι καθώς κινείσαι περιμετρικά εντός του πρώτου δωματίου που συναντάς.
Κατά την πλατωνική φιλοσοφία είναι αδύνατο να γνωρίσουμε την αληθινή εικόνα του κόσμου που μας περιβάλλει αφού δεσμευμένοι από τις αισθήσεις αντιλαμβανόμαστε ότι συμβαίνει γύρω μας βασισμένοι σε αυτές και μόνο. Ο μόνος τρόπος να γνωρίσουμε τις πραγματικές ιδέες και να ξεφύγουμε από τον δογματισμό είναι η παιδεία και η ορθολογικότητα που αυτή μπορεί να μας προσφέρει. Περπατώντας προς το δεύτερο δωμάτιο αντικρίζεις μια φιλοσοφία που ως κύρια εργαλεία της χρησιμοποιούσε τους διαλόγους, τα μαθηματικά και τα λογικά συμπεράσματα.
«Ακούς τη φωτιά που καίει πίσω σου; Τα βήματα; Τι βλέπεις μπροστά σου; Μόνο σκιές». Μέσα από δύο σκοτεινές αίθουσες έρχεσαι σε επαφή με τα ερωτήματα που έθεσε ο Πλάτωνας για τη ζωή και τον θάνατο, για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Πίσω από μια κουρτίνα βρίσκεις το σπήλαιο που περιγράφεται σε μια από τις πιο γνωστές του αλληγορίες που περιλαμβάνονται στην «Πολιτεία» ενώ ακριβώς απέναντι μπορείς να παρακολουθήσεις το «Συμπόσιο» και τους λόγους «Περί έρωτος», τις θεωρίες του φιλοσόφου για την ηθική και δεοντολογική δικαιοσύνη καθώς και τον τριμερή διαχωρισμό της ψυχής στο λογιστικό, το θυμοειδές και το επιθυμητικό μέρος σ’ ένα κινούμενο σχέδιο φτιαγμένο τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες.
Ο Πλάτωνας δεν υπήρξε θιασωτής της τέχνης καθώς πίστευε πως τα έργα που παράγονται είναι περιττά και παραπλανητικά από τη στιγμή που απεικονίζουν και περιγράφουν έναν ήδη μη υπαρκτό κόσμο, αντίγραφο των επουράνιων ιδεών. Παρόλα αυτά σήμερα μπορείς να θαυμάσεις στο μουσείο μια σειρά από έργα καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν από το φιλόσοφο καθώς και έναν χάρτη με τα σημεία ανά τον κόσμο όπου φυλάσσονται τα χειρόγραφά του.
«Ο άνθρωπος έχει στο νου του κάποιες ιδέες, νοητικά σχήματα για πράγματα του κόσμου που τον περιβάλλουν αλλά και για πράγματα που δεν είναι απτά όπως η μαθηματική έννοια του τριώνυμου ή η ιδέα του θεού. Τόσο οι αρχαίοι όσοι και οι νεότεροι φιλόσοφοι αναρωτήθηκαν από που προέρχονται αυτές οι ιδέες. Εσύ με ποιο τρόπο τις απέκτησες;». Στο τελευταίο δωμάτιο καλείσαι να απαντήσεις σε μερικά κουίζ που μέσα από ερωτήματα σχετικά με την καθημερινότητα διδάσκουν την πλατωνική δυϊστική φιλοσοφία. Επιπλέον, μπορείς να βάλεις στη σειρά τα πιο γνωστά του αποφθέγματα με τις λέξεις που βρίσκονται σκορπισμένες κυριολεκτικά στα πόδια σου. Λίγο πριν φτάσεις στην έξοδο, ένα βίντεο με τις μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής που περιγράφουν τα αισθήματα που τους προκαλεί η γειτονιά στην οποία δραστηριοποιούνται παρότι για πολλά χρόνια -όπως εξηγούν οι περισσότεροι από αυτούς- δε γνώριζαν την ιστορική της αξία, αναδεικνύει τη σημασία του νεοσύστατου μουσείου της Ακαδημίας Πλάτωνος στο οποίο μάλιστα η είσοδος είναι δωρεάν.
