Αρχές των ‘00s στη βαλκανική γωνιά μας, πριν τα Facebook και τα Twitter κι όλα αυτά τα δίκτυα του Σατανά, και στην επαύριο του πανηγυριού των chats στα mIRC και τα ICQ, η Ελλάδα των internets ξενυχτούσε στα blogs. Δικό τους star-system, δικές τους παρέες και κλίκες και groupies κι όλα αυτά, τα ελληνικά blogs, η ελληνική μπλογκόσφαιρα όπως της άρεσε να αποκαλείται, είχε την ατυχία να πάσχει από πλείστες όσες παιδικές ασθένειες θα μπορούσαν να ταλανίσουν την κοινωνία που καθρεφτιζόταν στα blogspot και τα wordpress της.
Εσωστρέφεια, αυτοαναφορικότητα, ναρκισσισμός κι ανώνυμα αλληλομαχαιρώματα ήταν τα σταθερά πιάτα ημέρας, στο σύμπαν που το κάθε Πληγωμένο Κυκλάμινο και ο κάθε Μελαγχολικός Νούφαρος ένωναν τις μοναξιές τους στα comments των posts για την καθημερινή τους δια(σ)τροφή και τα συναισθηματικά τους σκαμπανεβάσματα, και μαζί με άλλα μυρωδάτα λουλουδάκια και χνουδωτά ζωάκια, παράσερναν την πλατφόρμα αυτοδημοσίευσης σε μια κατεύθυνση εντελώς αντίθετη από εκείνη που στην γενέτειρα Αμερική οδήγησε στην έκρηξη της grassroots αντισυστημικής δημοσιογραφίας. Σαν τους Γαλάτες όμως στην παντοκρατορία των Ρωμαίων, υπήρχαν και στην ελληνική μπλογκόσφαιρα μερικά μικρά χωριά που αντιστέκονταν.
Οντότητες όπως το βιβλιοφιλικό Vakxikon. Ένα από τα ελάχιστα ελληνικά blogs που ξεκίνησαν με σαφή, στοχευμένη ταυτότητα και θεματολογία, κι ίσως το μόνο που όχι μόνο τη διατήρησε και τη διατηρεί ακόμη και σήμερα, αλλά στα χρόνια που πέρασαν κατάφερε να την εμπλουτίσει και να την επεκτείνει, μετατρέποντας τον τίτλο του σε διαπλατφορμικό πια εμπορικό brand. Από βιβλιοφιλικό blog σε online λογοτεχνικό περιοδικό, από ‘κει σε web-radio με πολιτιστικό προσανατολισμό, κι ύστερα σε online βιβλιοπωλείο και boutique εκδοτικό οίκο, με έμφαση πάντα στο ψηφιακό. Φέτος, το Vakxikon έκανε το επόμενο λογικό του βήμα, αποκτώντας μετά από οκτώμισι χρόνια ψηφιακής ύπαρξης, τη φυσική του υπόσταση στη μορφή του βιβλιοπωλείου Vakxikon, στην καρδιά της γειτονιάς του βιβλίου.
«Η ιστορία του Vakxikon κρατάει απ’ το 2006», θυμάται ο Νέστορας Πουλάκος, εις εκ της τριπλέτας των εμπνευστών του Vakxikon, εξιστορώντας στην Popaganda την πορεία απ’ το γυαλί της οθόνης του υπολογιστή, ως τη γυάλινη βιτρίνα της Ασκληπιού. «Φίλοι, λογοτέχνες και δημοσιογράφοι, είχαμε φτιάξει το βιβλιοφιλικό blog του Vakxikon, όπου δημοσιεύαμε τα ποιήματα και τα πεζά μας, αλλά και τα κείμενά μας για βιβλία που μας άρεσαν και συνεντεύξεις με προσωπικότητες που μας ενδιέφεραν». Για χρόνια δημοσιογράφος και δη εφημεριδάς βέβαια, ο Νέστορας ήταν συνηθισμένος σε πιο νοικοκυρεμένη ύλη. Κι έτσι εγένετο το περιοδικό. «Τότε, αρχές του 2008, λογοτεχνικό περιοδικό στο διαδίκτυο ήταν κάτι σαν UFO: υπήρχαν μεν κάποιες προσπάθειες, αλλά όχι στο ύφος που θέλαμε να το κάνουμε εμείς, με την έννοια ότι υπήρχαν μεν sites, τα οποία όμως είχαν καθημερινή ανανέωση. Εμείς φτιάξαμε ένα site που στην περιοδικότητά του είχε τη μορφή ενός εντύπου. Κάθε φορά δηλαδή φτιαχνόταν με τη δομή ενός τριμηνιαίου τεύχους».
Τον ερχόμενο Δεκέμβρη, το Vakxikon θα δημοσιεύσει το 28ο τεύχος του, και για ένα περιοδικό που για μισή δεκαετία και βάλε ασχολείται με μπλόκια από χαρτιά που έχουν λέξεις τυπωμένες πάνω τους, είναι εύλογο ν’ αναρωτιέσαι πώς και το τριμηνιαίο Vakxikon δεν συναντήθηκε ποτέ με το χαρτί. «Δεχτήκαμε διάφορα πρεσαρίσματα για να το κάνουμε», λέει ο Νέστορας, κι ο Στράτος Προύσαλης, συνέταιρος και συνεργάτης του, συμπληρώνει πως «υπήρξαν κι αρκετές δυσκολίες, ειδικά σε μια περίοδο που καταξιωμένα περιοδικά έκλειναν το ένα πίσω απ’ το άλλο, οπότε αποφασίσαμε να διατηρήσουμε την ψηφιακή μας ταυτότητα, γιατί εκεί ανήκουμε κιόλας. Διαφορετικά θα ήμασταν ένα ακόμη από τα 20-30 έντυπα που κυκλοφορούν και τα οποία συνήθως μοιάζουν μεταξύ τους».
Το 2010 το Vakxikon απέκτησε και το ραδιόφωνό του συγκεντρώνοντας στα μικρόφωνά του όλους τους συνεργάτες, συντάκτες, δημοσιογράφους και συγγραφείς που είχαν περάσει απ’ τις ηλεκτρονικές σελίδες του, ενώ το 2011 συνέβη αυτό που οδήγησε στην καθοριστική μετεξέλιξή του. «Αρχές του ‘11 ανακοινώθηκε απ’ τον τότε Υπουργό Πολιτισμού Πέτρο Γερουλάνο η νομιμοποίηση του e-book ως επίσημης έκδοσης», σημειώνει ο Νέστορας. «Αυτό που γινόταν ως τότε, ήταν ότι κάποιοι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι βγάζανε επιλεκτικά κάποιους έντυπους τίτλους παράλληλα και σε e-book, δοκιμαστικά». Το άνοιγμα των e-books ως αυτόνομων εκδόσεων έμπασε το Vakxikon στο χώρο της έκδοσης, όπου «ήμασταν ο πρώτος εκδοτικός οίκος που έβγαζε αποκλειστικά e-books», όπως σημειώνουν τα παιδιά.
Πονεμένη ιστορία τα e-books στην Ελλάδα βέβαια, δύσκολη περίπτωση και για το Vakxikon, έδωσε όμως στην προσπάθεια το σπρώξιμο που χρειαζόταν για να μπει στο χαρτί. «Το ψηφιακό βιβλίο στην Ελλάδα δεν πήγαινε όπως θα θέλαμε κι επιπλέον οι εκδοτικοί οίκοι που άρχισαν να δραστηριοποιούνται σ’ αυτόν τον τομέα έγιναν άπειροι στα επόμενα δύο χρόνια, οπότε το ‘12 κάναμε κάτι που μας έδειχνε κι η αγορά ότι έπρεπε να κάνουμε, αλλά το ζητούσαν κι οι συνεργάτες μας: περάσαμε στις έντυπες εκδόσεις κι έτσι άρχισαν όλοι μας οι τίτλοι να είναι διπλοί. Δεν θέλαμε να απωλέσουμε την ψηφιακή μας ταυτότητα προφανώς, αλλά αποφασίσαμε να έχουμε και την άλλη έκφανση».
«Από ‘κει και πέρα, στα δυο χρόνια που πέρασαν το Vakxikon δυνάμωνε απ’ όλες τις πλευρές, αλλά κυρίως από τις εκδόσεις», παίρνει τη σκυτάλη ο Στράτος. «Κι έτσι, την ώρα που οι περισσότεροι έκλειναν τα μαγαζιά τους κι απομονώνονταν στα e-shops, εμείς αποφασίσαμε να κάνουμε το αντίστροφο». Κι έτσι, το Vakxikon απέκτησε βιτρίνα στην Ασκληπιού. «Μας ενδιέφερε πάρα πολύ να ανοίξουμε σ’ αυτήν την περιοχή, στο κέντρο του βιβλίου, ανάμεσα σε ιστορικά βιβλιοπωλεία όπως η Πρωτοπορία κι η Πολιτεία, με 15-20 εκδοτικούς οίκους τριγύρω και καμιά 50αριά άλλα μικρά βιβλιοπωλεία, αλλά θέλαμε να φέρουμε και μια ταυτότητα σ’ αυτό το χώρο, η οποία δεν υπάρχει γύρω – γύρω».
«Ο στόχος μας ήταν σ’ αυτό το φυσικό χώρο να φέρουμε την ψηφιακή ταυτότητα του Vakxikon», συνεχίζει. «Να ανοίξουμε δηλαδή τη βιτρίνα μας, αλλά μπαίνοντας εδώ ο πελάτης, να καταλαβαίνει ότι αυτός ο χώρος είναι κομμάτι και μιας ψηφιακής πλατφόρμας. Γι’ αυτό και μεταφέραμε εδώ το web-radio, που σημαίνει ότι όχι μόνο ακούγεται εδώ η μουσική του σταθμού, αλλά παραγωγοί κάνουν τις εκπομπές τους κατ’ ευθείαν απ’ αυτόν εδώ το χώρο, κι επιπλέον, αυτό που δουλεύουμε τώρα, είναι το πάντρεμα του φυσικού με το ψηφιακό μας βιβλίο, μέσα στον ίδιο χώρο». Μια ταμπλέτα τοποθετημένη σε κεντρική προθήκη του βιβλιοπωλείου, λειτουργεί ως χειροπιαστή βιτρίνα της ψηφιακής βιβλιοθήκης του Vakxikon. Μέσα απ’ αυτήν, ο πελάτης μπορεί την ίδια στιγμή που κρατά ένα βιβλίο στα χέρια του, να ξεφυλλίσει την ψηφιακή του μορφή και να το αγοράσει στη μισή τιμή.
Ρωτάω τι είδους βιβλία μπορεί να βρει κανείς στη λίστα του Vakxikon κι ο Νέστορας μου πλασάρει την ταμπλέτα σε μια σελίδα που γράφει το όνομά μου: «ΙΩΣΗΦ: Εβραιο-αιγύπτιος πολιτικός. Γεννήθηκε στην Ιουδαία. Ο “χαϊδεμένος” του πατέρα του. Τα αδέρφια του εργάζονταν σκληρά. Φορούσε ένα φανταχτερό παλτό. Το γεγονός προκάλεσε την οργή των αδελφών του. Τον πούλησαν σε σκλαβοπάζαρο και έστειλαν το παλτό του στο καθαριστήριο. Ο “Σήφης” κατέληξε στην Αίγυπτο· αρνήθηκε να “κλεφτεί” με τη Βασίλισσα. Ο σύζυγός της -ο Φαραώ- τον έριξε στη φυλακή, από ευγνωμοσύνη, και ύστερα τον έκανε μπάτλερ στα ανάκτορα. Τα χρόνια πέρασαν. Έπληξε λοιμός την Ιουδαία. Τα αδέλφια του Ιωσήφ έφτασαν στην Αίγυπτο για να ζητήσουν τρόφιμα. Εκεί συνάντησαν τον “Σήφη” –χωρίς παλτό, βέβαια– ο οποίος τους ευχαρίστησε για το καλό που του έκαναν». Ποιος ήταν Ποιος: Βιογραφικό Λεξικό Επιφανών & Επίδοξων Διασημοτήτων, του Irwin L Gordon. Ζητάω να το αγοράσω, αλλά θα πρέπει να περιμένω μέχρι τον Νοέμβρη που εκδίδεται κανονικά. Χαλάλι.
*Το βιβλιοπωλείο Vakxikon, Ασκληπιού 17 και Σόλωνος, θα κάνει τα εγκαίνιά του την 1η Νοέμβρη.