Μεγάλο το καλάθι μας στην πρόσκληση από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, με θέμα «τον απολογισμό των πεπραγμένων της περιόδου 2015-2016, την έναρξη της εκθεσιακής του δραστηριότητας σε τακτική βάση και την ανακοίνωση του προγράμματός του για το 2016-2017». Λάθος μας. Γιατί το καλάθι έμεινε μισοάδειο. Η μοναδική αληθινή είδηση είναι ότι το Μουσείο θα ανοίξει κανονικά με έργα από τις συλλογές του φθινόπωρο του 2017. Και αν.
«Είχαμε δυο δυνατότητες», παραδέχτηκε η διευθύντριά του Κατερίνα Κοσκινά. «Είτε να περιμένουμε τους χρόνους που χρειάζονταν οι εγκρίσεις και η γραφειοκρατία των συμβαλλόμενων υπουργείων, με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας ψηφισμένο και τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για το μόνιμο προσωπικό, είτε να ξεκινήσουμε με ένα μεταβατικό πρόγραμμα. Όλοι περιμέναν αρκετά. Γιατί να καθόμαστε άλλους πέντε-δέκα μήνες; Χαμένος χρόνος, χαμένη ενέργεια».
Πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Το ΕΜΣΤ που θέλουμε, το ΕΜΣΤ που φανταζόμαστε με εγκαταστημένες κανονικά τις φοβερές συλλογές από τις δωρεές μεγάλων καλλιτεχνών μας, θα γίνει αληθινό κοινό κτήμα στο βαθύ μέλλον. Άγνωστο πότε ακριβώς. Τα άθλια οικονομικά του δημοσίου (παρότι κάνει ό,τι μπορεί), αλλά κυρίως η φρικτή γραφειοκρατία, όλα τα ενδιάμεσα στάδια που δημιουργούν μια ασθματική κατάσταση μέχρις ότου πληρωθούν οι προϋποθέσεις για να γίνει αποδεκτή η δωρεά-θρίλερ του Ιδρύματος Νιάρχος απαιτούν χρόνο. Ενα με ενάμισι χρόνο, αν δεν αποδειχτεί περισσότερο, χρειάζονται η έγκριση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας και η πρόσληψη προσωπικού μέσω ΑΣΕΠ, χωρίς την οποία το Νιάρχος δεν θα καταβάλλει τα συμφωνημένα .
Η μεταβατική δοκιμαστική φάση, κακά τα ψέματα, είναι, παρόλες τις καλές προθέσεις, ημίμετρο. Τι να τις κάνεις τις performance, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, ακόμη και την ολοκαίνουρια ιστοσελίδα-καμάρι της κ.Κοσκινά; Το Μουσείο περιμένουμε τόσα χρόνια να ανοίξει κανονικά!
«Η μόνιμη συλλογή θα μπορούσε να κρεμαστεί αλλά δεν υπάρχουν οι υποδομές. Πότε θα είναι αναμμένα όλα τα φώτα σε όλους τους ορόφους; Το χειρότερο, μέχρι του χρόνου τέτοια εποχή. Αλλά αν ρωτάτε ποτε ξεκινά κανονικά η λειτουργία, η απάντηση είναι στις 31 Οκτωβρίου», επεσήμανε η κ.Κοσκινά, αναφερόμενη σε μια έκθεση που ξέμεινε από την επεισοδιακή έλευση του Γιαν Φαμπρ, σε συνέργεια του ΕΜΣΤ με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσας και τίτλο «Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα-Αμβέρσα» (Επιμέλεια: Bart De Baere, Κατερίνα Κοσκινά).
Έχει νόημα να αναφερθεί ότι των ευοίωνων νέων σε σχέση με το ΕΜΣΤ, στα οποία θέλησε να επικεντρωθεί η κ.Κοσκινά, προηγήθηκε ο καλός της λόγος για την πυξ λαξ εκδιωχθείσα ψυχή του ΕΜΣΤ Άννα Καφέτση: «Τίποτα απ’ ότι έγινε στο παρελθόν δεν πήγε χαμένο. Η Άννα Καφέτση χρόνια κατέθετε τις δυνάμεις της για να βάλει τον σπόρο…».
Μια απρόσμενη είδηση ήταν πάντως η ανάληψη από το ΕΜΣΤ του ρόλου του Επιτρόπου της εθνικής εκπροσώπησης στην 57η Διεθνή Έκθεση Τέχνης της Μπιενάλε Βενετίας (13/5- 26/11 2017), με την εικαστική εγκατάσταση Εργαστήριο Διλημμάτων του Γιώργου Δρίβα ( σε επιμέλεια του Ορέστη Ανδρεαδάκη).
Τι συντελέστηκε κατά τη θητεία της κ. Κοσκινά, μέχρι στιγμής, σύμφωνα με όσα μας ανέφερε; Η σύνταξη και κατάθεση Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας, η έγκριση των μελετών από το Συμβούλιο Μουσείων τον Μάιο του 2016, η Προσωρινή Παραλαβή του κτηρίου, η ολοκλήρωση της Οριστικής Παραλαβής τον Ιούλιο του 2016 καθώς και η ολοκλήρωση της πράξης «Μελέτη, Κατασκευή και Εξοπλισμός του ΕΜΣΤ» στο ΕΣΠΑ τον Σεπτέμβριο.
Στον τομέα των οικονομικών και νομικών, υπήρξε έκτακτη επιχορήγηση από τo Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), ύψους 4.500.000,00 ευρώ, και στο μέτωπο των δικαστικών αντιπαραθέσεων έκδοση απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε στο σύνολό της η αγωγή της εταιρίας «ΒΙΟΤΕΡ Α.Ε.» κατά της αποφάσεως του ΕΜΣΤ περί εκπτώσεώς της και κατάπτωσης των εγγυητικών της επιστολών.
Το «στρατηγικό σχέδιο» για τη σταδιακή λειτουργία του ΕΜΣΤ, εμπεριέχει το αναμενόμενο: κι άλλα Προλεγόμενα (δραστηριότητες, δηλαδή, του ΕΜΣΤ στο πλαίσιο της δοκιμαστικής λειτουργίας του και στη λογική των συνεργειών του με ελληνικά και διεθνή ιδρύματα). Aνάμεσα σε αυτά και μια χοροθεατρική παραγωγή από το σχήμα της Trisha Brown (από το πρόγραμμα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση).
Οι μορφές συνεργασίας που αφορούν το ΕΜΣΤ και την documenta στην Αθήνα (8 Απριλίου έως 16 Ιουλίου 2017) βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας. Μέχρι να δούμε το Μουσείο να ανοίγει κανονικά θα ζούμε ένα light μαρτύριο της σταγόνας. Συνηθισμένοι είμαστε.