Τις πρώτες ημέρες της καραντίνας μια από τις συχνές ατάκες που άκουγα από γνωστούς και φίλους ήταν «Ήρθε ο καιρός να διαβάσω και τα βιβλία που ήταν παρατημένα στη βιβλιοθήκη μου και δεν προλάβαινα να ανοίξω». Στις συζητήσεις λίγο αργότερα πολλοί ομολογούσαν ότι δεν τους ήταν τελικά τόσο εύκολο να συγκεντρωθούν στην ανάγνωση ενός βιβλίου· το στρες, ο φόβος και η ανασφάλεια καθώς και η επιτακτική ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πανδημία προκαλούσαν εύκολα διάσπαση προσοχής. Και αυτό το στάδιο ξεπεράστηκε, σιγά σιγά τα βρήκαμε με τον νέο πιο βραδύ ρυθμό της καθημερινότητας μας κι έτσι ξαναπιάσαμε όσα βιβλία είχαμε αφήσει αδιάβαστα στα ράφια. Όμως αγοράσαμε νέα; Αναζητήσαμε νέους τίτλους; Βρήκαμε διέξοδο σε online αγορές βιβλίων τώρα που τα βιβλία παραμένουν κλειστά; Ο εκδότης της Άγρας, κ. Σταύρος Πετσόπουλος απαντά στις ερωτήσεις της Popaganda.
Έχει υπάρξει και σε ποιο βαθμό πτώση των πωλήσεων; Πώς κινείται η online αγορά βιβλίων; Βεβαίως έχει υπάρξει κατακόρυφη πτώση των πωλήσεων. Κινούμαστε γύρω στο 15% των κανονικών μας πωλήσεων. Η online αγορά των βιβλίων κινείται κυρίως μέσα από τους μεγάλους προμηθευτές, μέσω ηλεκτρονικών παραγγελιών (Πολιτεία, Ιανός, Πρωτοπορία, Public κ.ά.) και μέσα από μικρότερους βιβλιοπώλες που κάνουν από μόνοι τους διανομή πόρτα-πόρτα, με κούριερ ή ΕΛΤΑ, μέσα από τηλεφωνικές ή ηλεκτρονικές παραγγελίες και είναι διάσπαρτοι στο κέντρο και σε συνοικίες της Αθήνας και άλλους που βρίσκονται σε άλλες πόλεις και κωμοπόλεις όπως Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Γιάννενα, Καλαμάτα, Χανιά, Ηράκλειο κ.λπ.
Έχουν διαπιστωθεί προβλήματα καθυστέρησης παράδοσης των βιβλίων διότι οι μεγάλες εταιρείες κούριερ έχουν πνιγεί από την ποσότητα αποστολής κάθε είδους προϊόντων που δέχονται αυτόν τον καιρό.
Έχει παρατηρηθεί ότι κάποια βιβλία έχουν μεγαλύτερη ζήτηση λόγω του πνεύματος της εποχής (τρανταχτό παράδειγμα σε όλες τις χώρες, και βέβαια και στη δική μας, Η πανούκλα του Αλμπέρ Καμύ). Σ’εμάς ξανακινούνται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον απ’το κοινό τα βιβλία του Ίρβιν Γιάλομ.
Αυτό μας οδηγεί απευθείας στο μεγάλο πρόβλημα των αποκλειστικά ηλεκτρονικών παραγγελιών, που είναι ότι το κοινό αναζητά αυτά για τα οποία ήδη γνωρίζει. Εξαφανίζεται έτσι η ενημέρωση μέσα από τους πάγκους και τις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων και την ζωντανή επαφή με τους βιβλιοπώλες και τους βιβλιοϋπαλλήλους. Βέβαια, κάθε εκδότης προσπαθεί να αντικαταστήσει αυτή την έλλειψη με την ενημέρωση στο δικό του κοινό και κάποια ηλεκτρονική διαφήμιση (όσο αντέχουν τα οικονομικά του), αλλά αυτό βεβαίως δεν αντικαθιστά τη ζωντανή σχέση με τα βιβλιοπωλεία. Είναι όπως με το Amazon που αναζητάς αυτό που ήδη γνωρίζεις. Το μεγαλύτερο μέρος από τα υπόλοιπα σου παραμένει άγνωστο.
Τι γίνεται με τις εκδόσεις που προγραμματίζατε να κυκλοφορήσετε την άνοιξη; Δουλεύουμε από τα σπίτια μας πολύ συστηματικά για την προετοιμασία και μέχρι το στάδιο πριν την εκτύπωση καινούριων βιβλίων, ετοιμάζοντας όλο το πρόγραμμα το οποίο θα τυπώναμε κανονικά. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα βιβλία Μ. Μπουλγκάκοφ και Γ. Ζαμιάτιν Επιστολές στον Στάλιν, της Γιουρσενάρ το Άννα, σορόρ…, του Σιμενόν τον Πάτο του μπουκαλιού, έναν τόμο που συγκεντρώνει όνειρα του Κάφκα μέσα από τα ημερολόγια, την αλληλογραφία του και κάποια πεζογραφήματά του, το βιβλίο του σημαντικότατου Άγγλου συγγραφέα Jon McGregor Ταμιευτήρας 13, το σπουδαίο κείμενο του Κλάους Μανν Μεφίστο, που πρόσφατα κυκλοφόρησε κι από άλλον εκδότη, έναν ψυχαναλυτικό τόμο με κείμενα για την υποχονδρία και, επιτέλους, το κλασικό μεγάλο εγχειρίδιο του Ίρβιν Γιάλομ Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία. Με το τελευταίο, ολοκληρώνεται μια 20χρονη περίπου εκδοτική ιστορία με το σύνολο του λογοτεχνικού και επιστημονικού του έργου.
Δείχνει η παρούσα κατάσταση ότι θα διαμορφωθεί μια νέα πραγματικότητα στο εκδοτικό τοπίο (περισσότερα e-books, audio books, online αγορές;). Σίγουρα η νέα πραγματικότητα θα διαμορφώσει νέες καταστάσεις κυρίως στις online αγορές. Κάτι θα αφήσει αυτή η συνήθεια και από αυτό θα πληγούν ακόμα περισσότερο τα μικρά βιβλιοπωλεία. Ως προς τα e-books και τα audio books, αυτά ακόμα έχουν μικρή ανάπτυξη στον τόπο μας, κυρίως τα δεύτερα.
Τώρα που είναι όλοι «έγκλειστοι» έχετε παρατηρήσει αύξηση στα χειρόγραφα που λαμβάνετε; Αν όχι ακόμη, πιστεύετε ότι θα υπάρξει;
Παραδόξως, έχουμε λάβει ελάχιστα χειρόγραφα. Είχαμε κάποιες προτάσεις από το εξωτερικό, από συγγραφείς με τους οποίους συνεργαζόμαστε αλλά και προτάσεις από ατζέντηδες και εκδοτικούς οίκους. Έτσι κι αλλιώς, είμαστε πολύ επιφυλακτικοί στη λογοτεχνία που παράγεται εν θερμώ κατά τη διάρκεια μιας κρίσης. Και στη μεγάλη οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας ελάχιστα αξιόλογα κείμενα παρήχθησαν. Σε άλλες χώρες, όπως στη Γαλλία με τη Monde π.χ., κάποιοι λογοτέχνες δημοσιεύουν σε εφημερίδες ημερολογιακές καταγραφές του εγκλεισμού, με πολύ προβληματικά αποτελέσματα. Πιο πολύ βλέπω να προκύψουν μελέτες για το τεράστιο πρόβλημα που ζούμε (ψυχολογικές, κοινωνιολογικές, οικονομικές, πολιτικές), αλλά για την ώρα, αναπαράγονται πολλοί κοινοί τόποι και αυτονόητες ιδέες και απόψεις. Θα χρειαστεί χρόνος πολύς για να παραχθούν σημαντικά κείμενα.