Η ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Camille Claudel 1915 ***1/2**
Γαλλία, 2013, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Μπρούνο Ντιμόντ
Πρωταγωνιστούν: Ζιλιέτ Μπινός, Ζαν Λικ Βενσάν, Εμανουέλ Κάουφμαν
Διάρκεια: 95’
Η Καμίλ Κλοντέλ, καλλιτέχνις και ερωμένη του γλύπτη Ροντέν, το 1915 βρίσκεται κλεισμένη σε ένα άσυλο διανοητικά υστερημένων ατόμων κατά παραγγελία της ίδιας της της οικογένειας. Μόνη χαραμάδα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο και πηγή ζεστασιάς, οι επισκέψεις του ποιητή αδερφού της, Πολ Κλοντέλ. Η ταινία του Μπρούνο Ντιμόντ περιστρέφεται γύρω από τις μέρες μα και κατά μια από αυτές τις επισκέψεις του Πολ στο άσυλο και τους διαλόγους των δύο αδερφών. Βαριά και έντονα στιλιζαρισμένη ταινία που απογειώνεται από τη συγκλονιστική ερμηνεία της Ζιλιέτ Μπινός.
Ο Μπρούνο Ντιμόντ στη νέα του ταινία επιλέγει, με την ελευθερία που χαρακτηρίζει τον καλλιτέχνη, να δείξει πως ενδεχομένως να ήταν μια από τις ελάχιστες στιγμές θαλπωρής που έζησε μια από τις απόκληρους της ιστορίας. Της Καμίλ Κλοντέλ, μιας καλλιτέχνιδος που έμελλε να εκδιωχθεί από τη φανατισμένη χριστιανική οικογένειά της λόγω του ελευθεριάζοντος πνεύματος της. Καθώς δεν υπάρχουν συγκεκριμένα ντοκουμέντα που να περιγράφουν τις συνευρέσεις της με τον άνθρωπο που αποτελούσε τη γέφυρα μεταξύ αυτής και του κόσμου έξω από το άσυλο που κρατούνταν, του μικρού της αδερφού Πολ, ο Ντιμόντ προχωρά σε μια σχολαστική αρχειακή μελέτη. Αναζητά την αλληλογραφία των δύο, το συγγραφικό έργο του Κλοντέλ μα και τα ιατρικά αρχεία της καλλιτέχνιδος για να αποτυπώσει όσο το δυνατόν πειστικότερα τη δική της πραγματικότητα.
Τα αποτελέσματα, φυσικά, δεν είναι για όλα τα γούστα. Η ταινία κινείται σε θλιμμένους, σιωπηλούς τόνους και οι ελάχιστοι διάλογοι που ακούγονται είναι φιλοσοφικού χαρακτήρα, η σχέση ανθρώπου και θεού, η ανθρώπινη μοναξιά και τα σφάλματα. Το άσυλο στο οποίο η Κλοντέλ περνά εσώκλειστη τις μέρες της απεικονίζεται με μια πειθώ μοναδική, τα θαμπά, χειμωνιάτικα χρώματα, το κλινικό, τρομακτικό λευκό και η μυρωδιά της υγρασίας πλανώνται σε αυτόν τον παρελθοντικό κινηματογραφικό αέρα. Ο Ντιμόντ δεν παραμένει εκεί, για να κάνει την ταινία του ακόμα πιο αληθοφανή, χρησιμοποιεί πραγματικούς τρόφιμους άσυλου και τους παρατηρεί με μια σύμμειξη περιέργειας και πόνου, υπενθυμίζοντάς μας ότι δεν πρέπει να θυμόμαστε αποκλειστικά τους επώνυμους που πέρασαν μια τέτοια ζωή, μα και τους μικρούς άγιους που καμία εκκλησία δε θα μνημονεύσει ποτέ. Με αυτόν τον τρόπο, αντηχεί τον πόνο του The House is Black του 1962, τη μοναδική ταινία της Ιρανής Forugh Farrokzhad που αφορά σε μια αποικία λεπρών ένα θέμα το οποίο κανείς μέχρι τότε δε θα κατέγραφε.
Η πραγματική αιτία να δει κανείς τη συγκεκριμένη ταινία δεν είναι άλλη από τη Ζιλιέτ Μπινός. Ο τρόπος με τον οποίο εισχωρεί στα κατάβαθα της ψυχής της Κλοντέλ, ασπάζεται την εύθραυστη κατάστασή της και τη μετουσιώνει σε ένα βωβό πόνο που εκφράζεται μόνο μέσω του προσώπου και του σώματος είναι αριστουργηματικός. Με μια απλή κλίση των χειλιών καταφέρνει να πει πράγματα που ολόκληρα κατεβατά δε θα μπορούσαν να βρουν, ενώ, ακόμα και στο συγκεκριμένο ρόλο, παραμένει εξίσου γοητευτική όσο άλλοτε. Η τελευταία, δε, σκηνή της ταινίας στην οποία μένει μόνη της, με μόνο συμπρωταγωνιστή μια μετωπική και καθόλου διακριτική κάμερα, μα καταφέρνει να μη χάνει ούτε δράμι από την ποιότητά της σε ένα σιωπηλό μονόλεπτο, είναι ικανή να κάνει πολλούς ηθοποιούς να παραιτηθούν.
Αν ήταν ελληνική ταινία, μερικοί, δεδομένης της περίεργης και αποπνικτικής ατμόσφαιράς της, θα έσπευδαν να τη χαρακτηρίσουν weird wave. Μα η φινέτσα της και η αυτοσυγκράτηση που επιδεικνύει, απέχει μίλια από την οποιαδήποτε «κοινωνική αισθητική αποστασιοποίηση» παραμένοντας ένα πέτρωμα μυστήριο μα επικίνδυνο. Κανείς δε θα βγει από την αίθουσα χαμογελαστός, αυτό είναι σίγουρο. Οι πιο ψύχραιμοι και υπομονετικοί είναι αυτοί, όμως, που θα μπορέσουν να μιλήσουν για μια σεμνή μα υπέροχη ταινία. Θέλει κότσια για να μπεις στην πραγματικότητα του άσυλου, αν έχεις τύχη διάβαινε λοιπόν.