«Ο ομοφυλόφιλος πριν γνωρίσει τον έρωτα, γνωρίζει το ψέμα», γράφει ο Καναδός Μισέλ Μαρκ Μπουσάρ, το έργο του οποίου διασκεύασε εμπνευσμένος (και) από την ελληνική πραγματικότητα ο Σαράντος Γεώργιος Ζερβουλάκος για να το παρουσιάσει στη Stegi Onassis με τον τίτλο “Tom in Greece (Τom à la ferme)”.
Ο Τομ, κοσμοπολίτης, πετυχημένος και γκέι, ταξιδεύει στην ελληνική επαρχία για να παραστεί στην κηδεία του εραστή του.
Συντετριμμένος από το πένθος του, γνωρίζει για πρώτη φορά την οικογένεια του εκλιπόντος: τη μητέρα του, που δεν έχει ιδέα ποιος είναι ο Τομ και τι έχει ζήσει με τον γιο της, και τον αδερφό του, που θέλει να κρύψει την αλήθεια με κάθε κόστος.
Λίγες μέρες πριν την παράσταση ο σκηνοθέτης μιλάει στην Popaganda.
Πώς ο Τομ του καναδού Μισέλ Μαρκ Μπουσάρ έγινε ο Τομ του έλληνα Σαράντου Γεώργιου Ζερβουλάκου; Μέσα από το ενδιαφέρον μου για τον άνθρωπο μέσα σε συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις, μέσα από έντονη παρατήρηση, καλλιτεχνική ελευθερία και φαντασία, ετοιμότητα αντιμετώπισης προσωπικών βιωμάτων και ευθύνης. Και αγάπης.
«Ο κάθε χαρακτήρας πενθεί για τη ζωή που ονειρεύτηκε και νομίζει ότι δεν την έζησε ποτέ»
Πώς η παράσταση πραγματεύεται τις έννοιες της ειλικρίνειας και της αλήθειας; Ταυτίζονται οι δύο έννοιες; Η παράσταση περιγράφει, δεν κρίνει απαραίτητα. Και σίγουρα δεν «δικάζει»- είναι το τελευταίο πράγμα που με ενδιαφέρει στη δουλειά μου. Η Αλήθεια είναι μια μεγάλη κουβέντα, και ο καθένας χαρακτήρας του έργου -όπως και εμείς οι ίδιοι- έχει μια προσωπική του βερσιόν, που του επιτρέπει να συνεχίσει να ζει. Σίγουρα δίνουμε βαρύτητα στο ότι θα μπορούσαμε να αποφύγουμε πολλά βάσανα, αν τολμούσαμε πάνω σε σημαντικές και κομβικές στιγμές της ζωής μας, να πάρουμε την ευθύνη πάνω μας και να είμαστε ειλικρινείς. Με τους άλλους γύρω μας. Και με τον ίδιο τον εαυτό μας.
Για ποιο πράγμα πενθεί ο κάθε χαρακτήρας του έργου; Για τη ζωή που ονειρεύτηκε και νομίζει ότι δεν την έζησε ποτέ. Ο καθένας τους. Στα χέρια τους είναι όμως ακόμα να το αλλάξουν. Επίσης, περιγράφεται μια στιγμή ευκαιρίας για μια νέα αρχή. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, που λένε.
Τι μαθαίνει ο Τομ από τη γνωριμία του με την οικογένεια του νεκρού εραστή του, τι μαθαίνει η οικογένεια από τη γνωριμία της με τον Τομ; Ο Τομ πάνω στην τραγική στιγμή που περιγράφει το έργο μας, έχει την δυνατότητα να μπει για ένα χρονικό διάστημα μέσα «στο σπίτι» τους. Έχει την ευκαιρία να τους γνωρίσει, να εξερευνήσει μια κατάσταση. Του δίδεται μια ευκαιρία να γίνει ένας από αυτούς, και έτσι ίσως να τους κατανοήσει. Αυτούς και τους κανόνες που ρυθμίζουν αυτό το κοινωνικό μικρό-σύστημα που ονομάζεται ελληνική οικογένεια. Και η οικογένεια έχει, την ίδια στιγμή, αυτή την ευκαιρία. Οι εξελίξεις, όμως, δεν επιτρέπουν να επωφεληθούν την ευκαιρία.
«Η Αλήθεια είναι μια μεγάλη κουβέντα, και ο καθένας χαρακτήρας του έργου -όπως και εμείς οι ίδιοι- έχει μια προσωπική του βερσιόν, που του επιτρέπει να συνεχίσει να ζει»
Θα ερχόταν ποτέ μια μάνα όπως αυτή του έργου να δει την παράσταση; Θα την επηρέαζε και πόσο; Αν ενημερωθεί κατ’ αρχάς σωστά, ότι υπάρχει μια παράσταση που πιθανότατα την αφορά, ναι, τότε θα έρθει. Το ξέρω, γιατί έζησα ακριβώς αυτή την εμπειρία, συνεχίζοντας μια κουβέντα με μια συγκεκριμένη μητέρα. Μια μάνα που αποτέλεσε σε έναν βαθμό μεγάλη έμπνευση για μένα στην προετοιμασία του έργου. Και ξέρω ότι αυτή η μάνα θα έρθει να δει την παράσταση. Έχει ήδη κλείσει εισιτήριο. Η ίδια εξέφρασε την επιθυμία να δει το έργο. Επίσης ξέρω, ότι σε μια παρόμοια στιγμή στο παρελθόν, αφού της δόθηκε μια ευκαιρία συζήτησης με τα παιδιά της, ξεπέρασε μια παλιά, συντηρητική θέση που είχε σχετικά με ένα κοινωνικό θέμα. Την ξανασκέφτηκε και έπειτα επέτρεψε στον εαυτό της να δει και να κρίνει την ίδια κατάσταση μέσα από μια νέα θέση, πιο εξελιγμένη, πιο σύγχρονη. Τότε «ψήφισε» υπέρ της κατανόησης. Και «ψήφισε» υπέρ της αγάπης για το παιδί της. Ελπίζω ότι αυτή τη φορά θα το δει πάλι έτσι. Είμαι σίγουρος. Και αισιόδοξος.
Ποιο στοιχείο του έργου είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο και στάθηκε η βασική αιτία για να αναλάβετε τη σκηνοθεσία του; Είναι αυτή η λεπτή και συγκινητική περιγραφή του συγγραφέα, πόσο ένας άνθρωπος μπορεί να θέλει να αισθανθεί, να ζήσει και να κατανοήσει. Επίσης πόσο αυτοκαταστροφικός μπορεί να γίνει, σε μια κομβική στιγμή της ζωής του, αφού πενθεί. Αφού αμφισβητεί. Αφού αγάπησε.