Σκληρό εξώφυλλο, μυρωδιά ξεχασμένης παιδικότητας όταν το ανοίγεις και χρώματα που σε βάζουν μέσα στην ιστορία. «Οφείλουν να μας βοηθήσουν. Είμαστε άνθρωποι» αναφωνεί ο κεντρικός ήρωας του εξαιρετικά καλοφτιαγμένου graphic novel «Πρόσφυγες» των Όουεν Κόλφερ και Άντριου Ντονκιν, που εξιστορούν με τον πιο αληθινό τρόπο το επικό ταξίδι ελπίδας και επιβίωσης του δωδεκάχρονου Όμπο από την κεντρική Αφρική με προορισμό την Ευρώπη.
Η Ευρώπη, στην εποχή μας περισσότερο από ποτέ, μοιάζει σαν τη γη της επαγγελίας. Άνθρωποι που είναι πιο πιθανό να έχουν smartphone παρά πρόσβαση σε καθαρό νερό, βλέπουν μέσα από μια οθόνη τις εξωραϊσμένες ζωές των Ευρωπαίων στα social media. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αγνοούμε την ανισότητα» γράφει ο Stephen Hawking στην εφημερίδα Guardian, σε ένα άρθρο για «την πιο επικίνδυνη εποχή στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας». «Γιατί έχουμε την τεχνολογία για να καταστρέψουμε τον κόσμο που ζούμε, αλλά όχι τον τρόπο για να φύγουμε από αυτόν» σχολιάζει ο θεωρητικός φυσικός.
Οι μετακινήσεις πληθυσμών συνέβαιναν πάντοτε στην ανθρώπινη ιστορία με σκοπό την εύρεση μιας καλύτερης ζωής. Κι όμως, ακόμη σήμερα θεωρούμε ότι υπάρχουν λαθραίοι άνθρωποι. «Εσείς, που σας αποκαλούν λαθρομετανάστες, πρέπει να γνωρίζετε ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι λαθραίος. Είναι αντίφαση. Οι άνθρωποι μπορεί να είναι όμορφοι ή πιο όμορφοι, μπορεί να είναι παχουλοί ή κοκαλιάρηδες, μπορεί να έχουν δίκιο ή άδικο, αλλά λαθραίοι; Πως γίνεται ένας άνθρωπος να είναι λαθραίος;» γράφει ο Έλι Βιζέλ, βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης και επιζών του Ολοκαυτώματος, στην πρώτη σελίδα του κόμικ.
Η ιστορία του Ίμπο σε συνδυασμό με την τρομερή εικονογράφηση του Τζιοβάννι Ριγκάνο σε κάνει να θες να τελειώσεις το κόμικ με μια ρουφηξιά. Η αφήγηση ξεκινάει με το απέραντο, σκοτεινό μπλε. Ένα παιδί 12 ετών, ο Ίμπο, έχει μπει σε μια από τις αμέτρητες φουσκωτές λέμβους που κατευθύνονται προς την Γηραία Ήπειρο, με μέγιστο φορτίο 6 άτομα κι όμως κουβαλάει 14 επιβάτες. «Στη φωτογραφία μας είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούργια, με χώρο για όλους» σκέφτεται ο Ίμπο, αλλά όπως παρατηρούν όλοι στη βάρκα αργότερα, αφού οι έμποροι τους πήραν τα λεφτά, δίνοντάς τους ένα μικρό φουσκωτό, δεν τους νοιάζει τι θα απογίνουν.
Το δεύτερο κεφάλαιο γυρνάει πίσω στο χρόνο, συγκεκριμένα 19 μήνες νωρίτερα. Ο Ίμπο είναι στο χωριό του και μαθαίνει ότι ο αδερφός του έχει φύγει χωρίς καν να τον χαιρετήσει. Έτσι, ξεκινάει να πάει να τον βρει, και μαζί να ψάξουν να βρουν τη Σίσι, την αδερφή τους που είχε φύγει νωρίτερα. Συνεχίζει έτσι η παράλληλη αφήγηση, εντείνοντας το ενδιαφέρον και την αγωνία του αναγνώστη, μέχρι και το τέλος της αφήγησης.
«Φοβάμαι που φεύγω, αλλά φοβάμαι και να μείνω» λέει ο Ίμπο στον μεγάλο του αδερφό, αφού πέρασαν την έρημο και δούλευαν από πόλη σε πόλη για να μαζέψουν λεφτά, ώστε να βρουν μια θέση στο πλοίο «μιας καλύτερης ζωής».
Συνοψίζει έτσι τα αντιφατικά συναισθήματα που πλημμυρίζουν αθώες ψυχές, οι οποίες αναγκάζονται να ακολουθήσουν επικίνδυνες διαδρομές για να γλιτώσουν από πόλεμο, φτώχεια, υποσιτισμό ή κάθε είδους κακοποιήσεις και βασανιστήρια στην χώρα όπου έτυχε να γεννηθούν, παίζοντας κορόνα-γράμματα την ζωή τους. Χάνοντάς την πολλές φορές από ψεύτικες υποσχέσεις ανθρώπων που κοιτούσαν μόνο πως να γεμίσουν την τσέπη τους, μην λογαριάζοντας καθόλου την αξία της ανθρώπινης ζωής.
Η συγκινητική ιστορία του Ίμπο σε βάζει στην θέση του (άλλου) και δεν σε αποστασιοποιεί, όπως πιθανόν κάνουν τα δελτία ειδήσεων. Γι’ αυτό συνιστά μια πολύ καλή επιλογή για μικρούς αλλά και μεγάλους αναγνώστες, ώστε να έρθουν σε επαφή με το τι συμβαίνει δίπλα τους. Αυτές οι ιστορίες πρέπει να ακουστούν.
Εύστοχα σημειώνουν οι τρεις δημιουργοί του κόμικ «Πρόσφυγες» στην τελευταία σελίδα: «Δεν είναι ταξίδι που πραγματοποιείται αψήφιστα. Όποιος κάνει την επιλογή να ξεκινήσει αυτό το ταξίδι έχει τους δικούς του προσωπικούς λόγους. Και όλοι τους είναι άνθρωποι.»