Λίγο μετά την πρώτη του ατομική έκθεση στο Λονδίνο, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Queer Archive, ο Φωκάς καταλαμβάνει τους χώρους της Atopos παράγοντας μια σειρά από νέα έργα στο πλαίσιο του residency Occupy Atopos και του προγράμματος Atopos Unlocked, που είναι εμπνευσμένο από την απεικόνιση του γυμνού σώματος από τη νέα γενιά καλλιτεχνών του Tumblr και των social media.
Ο Κωστής δούλευε για χρόνια ως φωτογράφος στις μεγάλες έντυπες εκδόσεις των 00’s και ως τεχνικός σε στούντιο. Με τα πρώτα χτυπήματα της κρίσης, χάρισε όλα τα ρούχα του στους φίλους του, πούλησε τις φωτογραφικές του μηχανές και έφυγε από την Αθήνα. Προσπαθώντας να βρει τον εαυτό του, ανακάλυψε την φωτογραφία ξανά από την αρχή.
Έχοντας ως μοναδικό αντικείμενο αρχικά τον εαυτό του και έπειτα τον σύντροφό του και τους φίλους τους, ανέπτυξε μια χαρακτηριστική αισθητική φωτογραφίζοντας το γυμνό ανθρώπινο σώμα. Από τη μια δίνει στα κορμιά που φωτογραφίζει διάσταση γλυπτού και από την άλλη τα «βανδαλίζει», τοποθετώντας πάνω τους διάφορα καθημερινά και αναπάντεχα αντικείμενα.
Γιατί αποφάσισες να φύγεις από την Αθήνα και να πας στο Λονδίνο;
Έφυγα γιατί με κούρασε η Αθήνα. Άρχισα να χάνω δουλείες λόγω κρίσης και δεν ήμουν ούτε στα προσωπικά μου καλά. Δούλευα επί μία πενταετία στα περιοδικά και ως τεχνικός σε στούντιο. Πριν φύγω απ’ την Αθήνα πούλησα τις μηχανές μου, χάρισα όλα μου τα ρούχα στους φίλους μου και σταμάτησα να ασχολούμαι με την φωτογραφία. Στο Λονδίνο έμεινα ένα χρόνο, αλλά δεν πέρασα και πολύ καλά. Νόμιζα ότι με που έφυγα θα άλλαζαν όλα και μαζί και η διάθεσή μου, όμως όταν δεν είσαι καλά, δεν είσαι καλά πουθενά. Δε μου έφταιγε τελικά η Αθήνα τόσο όσο νόμιζα, αυτό βέβαια το βλέπω τώρα που επέστρεψα. Μετά το Λονδίνο πήγα στα Χανιά. Εκεί ξεκίνησαν όλα και πάλι για εμένα, στην Κρήτη. Φαντάσου ότι πήγα με δανική φωτογραφική από μια φίλη μου, την Ηλιάνα Φωκιανάκη. Δεν το είχα καθόλου στο μυαλό μου, να δουλέψω συστηματικά για ένα project. Απλά της είπα «Δε μου την δανείζεις να την έχω;». Ήταν πολύ όμορφα εκεί και μου έκανε πάρα πολύ καλό. Έκανα μπάνιο στη θάλασσα το χειμώνα, ηρέμησα και βρήκα το χρόνο για να εμπνευστώ.
Τι φωτογράφιζες αρχικά; Τοπία;
Όχι. Μια μέρα πήρα την φωτογραφική και άρχισα να με φωτογραφίζω. Δεν είχα κόσμο να φωτογραφίσω, έτσι το μοναδικό μου αντικείμενο ήταν το δικό μου σώμα και αργότερα άρχιζα να φωτογραφίζω τον σύντροφό μου, τον Γιώργο και μερικούς φίλους του. Το ανθρώπινο σώμα ήταν το μοναδικό εργαλείο που είχα για να δουλέψω, όντας απομακρυσμένος από την πόλη, μέσα σε ένα σπίτι στην επαρχεία με μια φωτογραφική στα χέρια μου. Ήθελα οπωσδήποτε να κάνω κάτι, αλλά δεν επεδίωξα να είμαι ακραίος. Για εμένα το γυμνό σώμα, προφανώς, είναι απόλυτα φυσιολογικό ως εικόνα. Το project μου απλά προέκυψε. Έβγαζα φωτογραφίες και κάποια στιγμή τις έβαλα κάτω και είδα ότι κάτι γινόταν εκεί. Είχαν μια κοινή κατεύθυνση. Έγινε από μόνο του, ενστικτωδώς.
Θα όριζες αυτό που κάνεις ως ένα καθαρά φωτογραφικό project ή θεωρείς πως έχει μια πιο εικαστική κατεύθυνση;
Δεν θεωρώ τον εαυτό μου φωτογράφο με την στενή έννοια του όρου. Είμαι πολύ κακός στα τεχνικά, παρόλο που δούλεψα πολλά χρόνια σαν βοηθός. Δεν είναι ότι δεν ξέρω, απλά δεν με ενδιαφέρει να είμαι σωστός. Έφερα κάπως την φωτογραφία στα μέτρα μου, για αυτό δεν μπορώ να με ορίσω ως φωτογράφο. Μάλλον ναι, θα έλεγα ότι τα project μου έχουν μια πιο εικαστική προσέγγιση, αλλά και πάλι δε θέλω να βάλω ταμπέλες.
Η ενασχόληση σου με το ανθρώπινο σώμα ως αντικείμενο φωτογραφίας είναι κάτι πάγιο ή κάτι που θα περάσει;
Αυτή την περίοδο με ενδιαφέρει ναι, αλλά δεν μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι αυτό θα συμβαίνει για πάντα. Για τίποτα δεν μπορώ να σε διαβεβαιώσω. Δεν θέλω να ξέρω τι θα κάνω αύριο. Σε ένα μήνα που θα τελειώσει η έκθεση και θα είμαι και πάλι ελεύθερος από υποχρεώσεις, θα μπορούσα να φύγω και να πάω πάλι Κρήτη. Δε θέλω να κάνω σχέδια πια. Στο Λονδίνο για αυτό μπλόκαρα, ήμουν σε φάση «Τι, θα μείνω εδώ για πάντα;».
Πώς νιώθεις έγινε τέτοιο fuzz γύρω από το όνομά σου, ειδικά και μετά την πρώτη σου ατομική έκθεση;
Χαίρομαι πάρα πολύ που είδα ανταπόκριση στη δουλειά μου, αλλά δεν έχω τρελαθεί με την επιτυχία. Δεν το εξωραϊζω καθόλου όλο αυτό. Περισσότερο έχω αρχίσει και αγχώνομαι και αυτό με ενοχλεί, δε μου αρέσει. Οι ευθύνες ξαφνικά έγιναν πολλές. Είμαι και αρκετά εσωστρεφής και νιώθω άβολα που έχει πέσει πάνω μου όλη αυτή η προσοχή. Είναι κάπως οξύμωρο. Από τη μια χαίρομαι και από την άλλη μουδιάζω.
Είναι αλήθεια ότι αυτό που σε έβγαλε μπρoστά ήταν το Tumblr. Πώς βλέπεις τη σχέση social media / εικαστικών; Δε φοβάσαι ότι οι καλές δουλειές μπορεί να χάνονται στο χάος του διαδικτύου;
Τo Tumblr ήταν ο καλύτερός μου φίλος για πάρα πολύ καιρό. Εκεί μέσα είδα πράγματα που δεν περίμενα ότι θα τα δω ποτέ. Είναι μια φοβερή ανακάλυψη και παρόλο που είναι ένα τεράστιο χωνευτήρι, μου αρέσει το χάος του. Αυτό ακριβώς ήταν που μου έδωσε ώθηση και μεγάλη έμπνευση. Επίσης, δεν είναι απίθανο πόσα μπορείς να καταλάβεις για κάποιον μέσα από το Tumblr; Δείξε μου το Tumblr σου να πω ποιος είσαι.
Μου είπες ότι δεν θέλεις να κάνεις σχέδια και ότι δεν είσαι σίγουρος για τίποτα, οφείλω να σε ρωτήσω όμως, αν υπάρχει κάτι μετά την Atopos.
Υπάρχει, ναι. Τον Μάρτιο θα εκθέσω στη Nue Gallery στο Παρίσι, στην Biennale της Θεσσαλονίκης και κανονίζω και μια έκθεση στην Κωνσταντινούπολη το καλοκαίρι. Φωτογραφίζω συνέχεια, τώρα θα δούμε τι μπορεί να βγει από όλο αυτό. Συνήθως κάτι βγαίνει. Εμπιστεύομαι το ένστικτό μου.
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι από το εξωτερικό που ασχολούνται με την τέχνη, έρχονται να μείνουν μόνιμα στην Αθήνα. Επίσης πολλοί που είχαν αποφασίσει να φύγουν όπως εσύ, επιστρέφουν. Πιστεύεις ότι η Αθήνα είναι το νέο Βερολίνο;
Μακάρι η Αθήνα να είναι το νέο Βερολίνο. Τώρα κι εγώ, μετά από τόσο καιρό που έλειπα, βλέπω την πόλη με άλλο μάτι. Εσύ που ζεις εδώ μπορεί να μην αντιλαμβάνεσαι την διαφορά. Βλέπω όντως κάτι. Γίνονται πολύ όμορφα πράγματα στην Αθήνα. Έχει αρχίσει να μου αρέσει πολύ εδώ πια. Ξέρεις, όσο κλισέ κι αν ακούγεται, θεωρώ ότι με την κρίση μας έφυγε όλο αυτό που κουβαλούσαμε από τους γονείς μας. Το να γίνεις πετυχημένος. Να έχεις στρωμένη δουλειά, σπίτι και αυτοκίνητο μέχρι τα τριάντα. Πήραμε απόφαση ότι αυτό το μοντέλο έχει εκλείψει πια, σύνταξη δε θα πάρουμε, μέλλον δεν έχουμε, το πήραν απόφαση και οι μανάδες μας και έτσι καταπιαστήκαμε με πράγματα που μας αρέσει πραγματικά να κάνουμε, ακριβώς επειδή δεν είχαμε τίποτα να χάσουμε. Εκεί θεωρώ πως βασίζεται όλη αυτή η έκρηξη δημιουργικότητας που βιώνει η πόλη.
Στην δουλειά σου σε ενδιαφέρει το μέσο ή αποτέλεσμα;
Δεν είμαι καθόλου γκατζετάκιας αν εννοείς αυτό. Η μηχανή που έχω είναι…αρχαία. Ούτε έχω σκοπό να πάρω καινούρια, δε με νοιάζει να έχω την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Με αφορά το αποτέλεσμα και όχι το μέσο λοιπόν. Κάποια στιγμή την είχα ακούσει και έβγαζα μόνο με μηχανές μιας χρήσης από το περίπτερο. Κοστίζει πολύ το development όμως, οπότε το σταμάτησα.
Μπορείς να μοιραστείς μαζί μας κάποιες από τις σημαντικότερες επιρροές σου;
Με έχει επηρεάσει πολύ ο Ren Hang. Με έχουν κράξει αρκετά για αυτό. Είναι αλήθεια ότι μοιάζουν οι φωτογραφίες μας όμως, δε θα το αρνηθώ. Μου αρέσει πολύ. Επίσης μια 18χρονη Γιαπωνέζα που έχει κατακτήσει το Tumblr με έχει ενθουσιάσει τελευταία, η Izumi Miyazaki. Μου αρέσουν επίσης ο Guy Burdin, ο Wolfgang Tillmans και ο Jürgen Teller.
Atopos Unlocked #KostisFokas
Εγκαίνια Τετάρτη 28 Ιανουαρίου. Διάρκεια έκθεσης μέχρι και τις 18 Μαρτίου 2015.
ATOPOS, Σαλαμίνος 72, Μεταξουργείο Αθήνα
