Συνυφασμένος για εμάς με την Χριστουγεννιάτικη περίοδο (μιας και απ’ τις δυο γιορτές που παντρεύει η ταινία, μόνο αυτήν έχουμε κοινή με την Αμερική) ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης είναι στην πραγματικότητα μια ταινία για το Halloween. Ή, τουλάχιστον, πολύ περισσότερο για το Halloween, απ’ ότι γι’ αυτήν την άλλη, χιονισμένη εορταστική περίοδο, που προκαλεί αμόκ στον Τζακ Σκελετό, τον Κολοκυθοβασιλιά, όταν από κάτι μυστήριες πόρτες στην καρδιά ενός δάσους, διασχίζει μια που τον οδηγεί στο χωριό των Χριστουγέννων, και τα μάτια του θολώνουν απ’ τα χαρούμενα ανθρωπάκια που ετοιμάζουν όλα αυτά τα γυαλιστερά κουτάκια για να τα γεμίσουν με δωράκια. Βγήκε στις αίθουσες, άλλωστε, στις 15 Νοέμβρη, ακριβώς για το Halloween του 1993. Αν κι όχι με τις καλύτερες προοπτικές.
Κατασκευασμένος στα στούντιο της Disney, ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης είναι ξεκάθαρα δημιουργία του Τιμ Μπάρτον, όμως δεν φέρνει το όνομα του (πάλαι ποτέ;) βασιλιά του σκοτεινού παραμυθιού στα σκηνοθετικά credits. Βασισμένη στα σκίτσα του Μπάρτον, και φυσικά στημένη υπό την στενή του επίβλεψη, η ταινία σκηνοθετήθηκε απ’ τον Χένρι Σέλικ, έναν όχι ακριβώς νεαρό τότε (σίγουρα 20 χρόνια νεαρότερo απ’ ό,τι σήμερα, βέβαια), πολύ ταλαντούχο όμως animator, συμφοιτητή του Μπάρτον, ο οποίος είχε περάσει καμιά 15ετία ως μαθητευόμενος σε διάφορα project του Σπιτιού του Ποντικιού, κι έψαχνε πια το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του.
Για καλή τύχη του Σέλικ, ο Μπάρτον, που είχε εκδιωχθεί απ’ την Disney στα μέσα των ’80s, γιατί είχε «σπαταλήσει τα χρήματα του στούντιο» στο «πολύ σκοτεινό για μικρά παιδιά», μικρού μήκους Frankenweenie του, είχε το ’90 συμφωνήσει με το στούντιο για την παραγωγή του Χριστουγεννιάτικου Εφιάλτη. Κι έτσι, με τον Μπάρτον απασχολημένο με τα γυρίσματα του Ο Μπάτμαν Επιστρέφει (1992), στην Warner Bros, ο Χένρι Σέλικ βρέθηκε στην σκηνοθετική καρέκλα της πλέον μνημειώδους ταινίας της καριέρας του. Τα πράγματα, όμως, δεν ήταν και τόσο ρόδινα.
Συνυφασμένος για εμάς με την Χριστουγεννιάτικη περίοδο (μιας και απ’ τις δυο γιορτές που παντρεύει η ταινία, μόνο αυτήν έχουμε κοινή με την Αμερική) ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης είναι στην πραγματικότητα μια ταινία για το Halloween.
Πάμε όμως λίγο πίσω στον Μπάρτον. Ο Μπάτμαν του, επέστρεψε το καλοκαίρι του ’92, χαιρετίστηκε ως η καλύτερη κινηματογραφική μεταφορά κόμικ ήρωα της εποχής της, κατατσάκισε τα ταμεία με άνοιγμα ρεκόρ $47 εκατομμυρίων δολαρίων, έμεινε στην ιστορία του μάρκετινγκ ως η ταινία που εφηύρε το “quick-kill blockbuster” παραχώνοντας τα παιχνιδάκια της στα happy meals των McDonalds για να πλασαριστεί (ακόμη ανατριχιάζω στην ανάμνηση του Batmobile που είχα βρει στο δικό μου!), όμως είχε το εξής προβληματάκι: λόγω της έντονης βίας και των άγριων εικόνων της (Ντάνυ ΝτεΒιτο ως Πιγκουίνος, case closed), η ταινία είχε πάρει σήμανση ακατάλληλης κάτω των 13ων. Που έκανε τον σκηνοθέτη της, καυτή πατάτα για την Disney.
Βάλε και ότι η ιδέα αυτουνού του σκηνοθέτη, ήταν ότι κάτι φρικιά του Halloween, εισβάλουν στην Πόλη των Χριστουγέννων, απαγάγουν τον Άη Βασίλη, και τον βάζουν να βασανίζεται από ένα σακί που στάζει σκουλήκια, όσο ένα πλάσμα με σώμα σκιάχτρου και άδεια μάτια στο κολοκυθοκέφαλό του, τρομοκρατεί τα παιδάκια παραμονή των Χριστουγέννων, μοιράζοντας φρικιαστικά δώρα που έχουν ετοιμάσει βρυκόλακες, λυκάνθρωποι και ζόμπι με τσεκούρια στο κεφάλι, ε δεν ήθελε και πολύ η εταιρεία της Άριελ και της Χιονάτης.
Ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης ήταν προορισμένος να βγει με την ταμπέλα της Touchstone (του διανομέα που χρησιμοποιούσε η Disney για ταινίες που θα μπορούσαν να βρωμίσουν το χαρούμενο οικογενειακό προφίλ της), ο οποίος, κάνοντας προσευχές να μην τρομοκρατηθούν τίποτα σχολεία ολόκληρα απ΄ την ταινία, την έβγαλε σε περιορισμένη διανομή δύο (!) όλων κι όλων αιθουσών. Όταν η ταινία μάζεψε το εξωπραγματικό νούμερο των $190 χιλιάδων, πετυχαίνοντας ένα απ’ τα μεγαλύτερα ανά οθόνη ανοίγματα στην ιστορία του box office, η εταιρεία έστειλε κόπιες σε καμιά 550αριά αίθουσες ακόμη, για να μαζέψει άλλα $6,2 μύρια. Μέχρι το σαββατοκύριακο του Halloween (το τελευταίο του Νοέμβρη, δηλαδίς), η ταινία είχε απλωθεί σε πάνω από 1.600 οθόνες, κάνοντας άλλα $8,2 εκατομμύρια εισπράξεις.
Τα χρόνια πέρασαν, κι οι θεατές που λάτρεψαν τον Χριστουγεννιάτικο Εφιάλτη, φρόντισαν να διατηρήσουν το cult status του, επιστρέφοντας στην ταινία στις γιορτές, αλλά και να θρέψουν την ισχύ της, δείχνοντάς την με τη σειρά τους στις επόμενες γενιές, τα ξαδέρφια, τα ανίψια και τα παιδιά τους. Κι έτσι, η Disney άλλαξε ματιά.
Ήταν το δεύτερο Σαββατοκύριακο που περνούσε ο Εφιάλτης στην κορυφή των ταμείων, όμως η Disney είχε τόσο λίγη πίστη (ή τόσο πολύ φόβο) στην ταινία, που την ίδια περίοδο με το άνοιγμά της, είχε μπουκώσει την αγορά με τον μεγάλο της εορταστικό τίτλο, τους ακριβούς και βαβουριάρικους Τρεις Σωματοφύλακες (με Κήφερ Σάδερλαντ, Τσάρλι Σην και Όλιβερ Πλατ, σε διανομή Buena Vista). Με αποτέλεσμα, παρά τις καλές κριτικές, τις δυνατές επιδόσεις και την, προφανώς, ολόθερμη υποδοχή απ’ το κοινό, ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης να μην έχει ούτε αέρα να αναπνεύσει, ούτε χώρο να επεκταθεί, και να κλείνει την καριέρα του με το εξαιρετικό σύνολο των $50 εκατομμυρίων σε εισπράξεις.
Τα χρόνια πέρασαν, κι οι θεατές που λάτρεψαν τον Χριστουγεννιάτικο Εφιάλτη, φρόντισαν να διατηρήσουν το cult status του, επιστρέφοντας στην ταινία στις γιορτές, αλλά και να θρέψουν την ισχύ της, δείχνοντάς την με τη σειρά τους στις επόμενες γενιές, τα ξαδέρφια, τα ανίψια και τα παιδιά τους. Κι έτσι, η Disney άλλαξε ματιά, κι άρχισε να σφυρίζει στους ρυθμούς του πιθανότατα πιο χιλιοπαιγμένου και χιλιοαγαπημένου soundtrack του Ντάνυ Έλφμαν. Η εταιρεία ετοίμασε αποκατεστημένες κόπιες που προβάλλονταν ετησίως απ’ το 2000, η ταινία απέκτησε και τρισδιάστατη εκδοχή το 2006, ενώ πλέον ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης, εκτός από το εξαιρετικό Blu Ray του, απέκτησε και το σήμα της ίδιας της Disney μπροστά απ’ τους τίτλους έναρξής του.
Επιπλέον, τα θεματικά πάρκα της Disney έχουν τα τελευταία χρόνια καλωσορίσει τον Τζακ Σκελετό και την καλή του Σέλυ στην παρέα τους, ο Κολοκυθοβασιλιάς κάθε χρόνο αναλαμβάνει τα ηνία των Στοιχειωμένων Επαύλεων απ’ το Σεπτέμβρη μέχρι το τέλος του Δεκέμβρη, και ο κόσμος της Πόλης του Halloween, όχι μόνο εισβάλει στο σύμπαν των πολύχρωμων, χαρούμενων ηρώων της εταιρείας, αλλά αναλαμβάνει πλήρως και τη χριστουγεννιάτικη διακόσμησή του. Που ήταν, άλλωστε, και το όνειρο του Τζακ εξ αρχής.
